قرنطینه چیست؟

اهالی شهرک کاسال‌پوسترلنیو در شمال غربی میلان در صف سوپرمارکت برای ده دقیقه خرید در گروه‌های بیست نفری

جدا کردن انسان‌ها و حیوانات هنگام شیوع بیماری مسری برای جلوگیری از سرایت آن به افراد سالم سابقه‌ای کهن دارد. اولین اشاره به قرنطینه به کتاب سفر لاویان برمی‌گردد که متعلق به دوران هخامنشی است. این روش هنوز از مهمترین راه‌های پیشگیری از شیوع بیماری‌های مسری است بخصوص وقتی بیماری واکسن و درمان نداشته باشد.

قرنطینه از واژه‌ای ایتالیایی گرفته شده به معنای چهل روز. این چهل روز قرنطینه را ونیزی‌ها بر کشتی‌هایی که می‌خواستند وارد بندر امروزی دوبرونیک در کرواسی شوند اعمال کردند. شیوع طاعون که به "مرگ سیاه" معروف شد بین سال‌های ۱۳۴۸ و ۱۳۵۹ میلادی جان سی درصد جمعیت اروپا را گرفت.

مدت قرنطینه بستگی دارد به نوع بیماری عفونی، دوره نهفتگی (فاصله بین آلودگی به عامل عفونی و ایجاد علائم) و مدت زمانی که فرد آلوده یا مبتلا می‌تواند دیگران را مبتلا کند. برای مثال قرنطینه ابولا ٢١ روز بود و قرنطینه بیماری "کروناویروس ٢٠١٩" دو هفته.

بین قرنطینه و جداسازی (ایزوله کردن) تفاوت وجود دارد. ایزوله کردن برای جدا کردن مبتلایان به بیماری‌های عفونی از افراد سالم انجام می‌شود مثل جداکردن مبتلایان به یک بیماری عفونی خاص از دیگر بیماران در بیمارستان.

قرنطینه در اساس به معنی محدود کردن تردد افرادی است که در معرض یا در تماس با مبتلایان به یک بیماری عفونی بوده‌اند تا روشن شود که آیا مبتلا شده‌اند یا نه. این افراد ممکن است سالم باشند، ممکن است خود ندانند که آلوده شده‌اند یا ممکن است علائم نداشته باشند.

سازمان بهداشت جهانی و سازمان ملل در موارد شیوع بیماری‌های عفونی از مقررات بین‌المللی سلامت و کنترل همه‌گیری تبعیت می‌کنند. اساس این قانون که در طول زمان تغییر کرده پیمانی است که در سال ١٨٥١ در پاریس امضا شد، چون مقابله با همه‌گیری وبا در اروپا با شکست مواجه شده بود.

بر اساس این قانون رفت و آمد مردم و کالا از مرز‌ها سبب شیوع بیماری‌های مسری می‌شود و به همین دلیل کشور‌های عضو باید موارد شیوع بیماری‌های عفونی را اعلام کنند و دیگر کشور‌ها هم مجاز باشند حداکثر ممنوعیت و محدودیت‌ها را برای محافظت خودشان از شیوع بیماری را اعمال کنند.

این قانون همچنین می‌پذیرد که قرنطینه مانعی در تجارت آزاد ایجاد می‌کند و از ملاحظات بهداشتی می‌توان برای محدودیت‌های گمرکی استفاده نابجا کرد.

بجز محدودیت برای تجارت آزاد، قرنطینه همیشه یکی از نگرانی‌های حامیان حقوق بشر و آزادی‌های فردی بوده، چون می‌توان قرنطینه را بهانه‌ای کرد برای نادیده گرفتن یا محدود کردن حقوق و آزادی‌ها که سابقه تاریخی هم دارد.

بر اساس اصول سیرکیوزا که الزام‌آور نیستند، اما سازمان ملل آن را پذیرفته، قرنطینه باید بر اساس "ضرورت مطلق" و بر اساس یک نیاز اجتماعی واقعی و با رعایت ملاحظات زیر انجام شود:

محدودیت‌ها متناسب و در حداقل ممکن و در چارچوب قانون باشند و اجباری یا تبعیض‌آمیز نباشند
برای تمام محدودیت‌ها شواهد و اطلاعات علمی کافی وجود داشته باشد
این اطلاعات در دسترس همگان باشند
تمام اقدامات و محدودیت حقوق و آزادی‌های برای کسانی که قرنطینه می‌شوند بروشنی توضیح داده شود
تمام اقدامات دائم بازنگری و بررسی شوند

دولت‌ها هم موظفند در صورت قرنطینه:
مراقب باشند که بیماران تهدید و آزار داده نشوند
نیاز‌های اساسی آن‌ها مثل آب، غذا و دارو و مراقبت‌های پزشکی برای آن‌ها شود
محدودیت‌های یکسان و بدون توجه به موقعیت یا شغل اعمال شوند
ضرر مالی بیماران بعلت قرنطینه (مثلا حقوق) منصفانه جبران شود