زمستان نزدیک است؛ چقدر باید نگران کرونا باشیم؟
اما امسال یک گرفتگی بینی ساده ممکن است چیزی بیشتر از یک سرماخوردگی به نظر بیاید، چون ممکن است مسئله بسیار مهم‌تری باشد. معمولا وقتی با این شرایط مواجه می‌شوید، مرخصی می‌گیرید، اما مطمئن نیستم که امسال هم این امکان وجود داشته باشد.
کد خبر :
۸۳۱۷۱
بازدید :
۶۳۹۷
از پنجم مارس که بریتانیا نخستین مورد ویروس کرونا را شناسایی کرد تا ۳۱ ژوئیه، ۴۵ هزار و ۹۹۹ مورد مرگ (بر اثر آن بیماری) به صورت رسمی ثبت شده است. این رقم بسیار بالاتر از برآورد‌های ماه مارس است. مطالعات کالج سلطنتی ۵ هزار و ۷۰۰ مرگ را پیش‌بینی کرده‌بود. استفان پویس، رئیس خدمات سلامت بریتانیا هم گفته بود که اگر تعداد مرگ‌ومیر را کمتر از ۲۰ هزار نفر نگه‌داریم، نتیجه خوبی خواهد بود.
با وجود بالا بودن آمار، قرنطینه کم کم برداشته شده است. اما روز جمعه بوریس جانسون هشدار داد که نرخ ابتلا در سراسر انگلستان کم‌کم در حال افزایش است. نخست‌وزیر بریتانیا شرایط را به «چراغ هشدار روی داشبورد» تشبیه کرد و گفت که ضروری است تدابیری بیندیشیم. کریس ویتی، مشاور ارشد پزشکی دولت بریتانیا، در همان کنفرانس مطبوعاتی گفت که بریتانیا «به آخرین حد توانش رسیده‌است.»
این اظهارات بدبینانه تنها ۲۴ ساعت پس از آن مطرح شد که آقای جانسون هشدار داد که همسایگان اروپایی ما نشانه‌هایی از «دومین موج» را که بسیار وحشت‌زاتر است، بروز داده‌اند. در تاریخ ۲۸ ژوئیه، نخست‌وزیر گفت که با توجه به گزارش‌هایی که نشان می‌دهند که بریتانیا تا دو هفته آینده باید به شدت نگران گرفتار شدن در شرایطی مشابه باشد، بریتانیا باید نسبت به چنین تهدیداتی «هشیار» باشد.
با وجود این، بسیاری خواهان برداشتن قرنطینه هستند؛ نه تنها به این دلیل که اقتصاد نیازمند کار افراد در خارج از خانه‌ها است، بلکه به این دلیل که چنان‌چه آقای ویتی هم در ۳۱ ژوئیه گفت، اگر بازگشایی را تا زمستان به تاخیر بیندازیم، «مضرات بزرگی» در پیش خواهد بود.
بریتانیا هنوز به شدت بر تدابیر کاهش‌دهنده سازگار با تابستان تکیه کرده‌است. تدابیری همچون تشویق به رفتن به فضای آزاد (باغ‌ها و پارک‌ها)، صف کشیدن در بیرون از فروشگاه‌ها برای کاهش تعداد افراد داخل فروشگاه، یا برگزاری تئاتر‌های فضای باز و تماشای فیلم سینمایی و کنسرت از داخل خودرو.
با وجود بالا بودن آمار، قرنطینه کم کم برداشته شده است. اما روز جمعه بوریس جانسون هشدار داد که نرخ ابتلا در سراسر انگلستان کم‌کم در حال افزایش است. نخست‌وزیر بریتانیا شرایط را به «چراغ هشدار روی داشبورد» تشبیه کرد و گفت که ضروری است تدابیری بیندیشیم. کریس ویتی، مشاور ارشد پزشکی دولت بریتانیا، در همان کنفرانس مطبوعاتی گفت که بریتانیا «به آخرین حد توانش رسیده‌است.»
این اظهارات بدبینانه تنها ۲۴ ساعت پس از آن مطرح شد که آقای جانسون هشدار داد که همسایگان اروپایی ما نشانه‌هایی از «دومین موج» را که بسیار وحشت‌زاتر است، بروز داده‌اند. در تاریخ ۲۸ ژوئیه، نخست‌وزیر گفت که با توجه به گزارش‌هایی که نشان می‌دهند که بریتانیا تا دو هفته آینده باید به شدت نگران گرفتار شدن در شرایطی مشابه باشد، بریتانیا باید نسبت به چنین تهدیداتی «هشیار» باشد.
با وجود این، بسیاری خواهان برداشتن قرنطینه هستند؛ نه تنها به این دلیل که اقتصاد نیازمند کار افراد در خارج از خانه‌ها است، بلکه به این دلیل که چنان‌چه آقای ویتی هم در ۳۱ ژوئیه گفت، اگر بازگشایی را تا زمستان به تاخیر بیندازیم، «مضرات بزرگی» در پیش خواهد بود.
بریتانیا هنوز به شدت بر تدابیر کاهش‌دهنده سازگار با تابستان تکیه کرده‌است. تدابیری همچون تشویق به رفتن به فضای آزاد (باغ‌ها و پارک‌ها)، صف کشیدن در بیرون از فروشگاه‌ها برای کاهش تعداد افراد داخل فروشگاه، یا برگزاری تئاتر‌های فضای باز و تماشای فیلم سینمایی و کنسرت از داخل خودرو.
علاوه بر این، بیماری‌های فصلی مانند سرماخوردگی، در ماه‌های تابستان کمتر است و همین به بخش سلامت اجازه می‌دهد تا بتواند بهتر با کووید۱۹ مقابله کند.
بنابراین، جانسون مجبور است در گرم‌ترین روز‌های سال درباره تدابیر قرنطینه‌ای «ترمز بگیرد.» چشم‌انداز ما برای زمستان چه خواهد بود؟ آیا منطقی است که همان طور که بوریس جانسون قول داده است، انتظار داشته باشیم که تا کریسمس «بازگشت چشمگیر‌تری به شرایط عادی» خواهیم داشت؟
آیا ویروس کرونا در زمستان خطرناک‌تر خواهد بود؟
گزارشی که ۱۴ ژوئیه از سوی یک مشاور علمی ارشد به نام سرپاتریک والانس درخواست داده شده بود، پرده از این واقعیت برداشت که بریتانیا ممکن است در موج دوم ابتلا به ویروس کرونا در زمستان با مرگ ۱۲۰ هزار نفر مواجه شود.
بنابراین، جانسون مجبور است در گرم‌ترین روز‌های سال درباره تدابیر قرنطینه‌ای «ترمز بگیرد.» چشم‌انداز ما برای زمستان چه خواهد بود؟ آیا منطقی است که همان طور که بوریس جانسون قول داده است، انتظار داشته باشیم که تا کریسمس «بازگشت چشمگیر‌تری به شرایط عادی» خواهیم داشت؟
آیا ویروس کرونا در زمستان خطرناک‌تر خواهد بود؟
گزارشی که ۱۴ ژوئیه از سوی یک مشاور علمی ارشد به نام سرپاتریک والانس درخواست داده شده بود، پرده از این واقعیت برداشت که بریتانیا ممکن است در موج دوم ابتلا به ویروس کرونا در زمستان با مرگ ۱۲۰ هزار نفر مواجه شود.
اساس این مدل، بدترین وضعیت احتمالی «منطقی» است که برآورد می‌کند که همه‌گیری این ویروس در ماه‌های ژانویه و فوریه به اوج می‌رسد. سر جرمی فارار، یکی از اعضای «گروه مشاوره علمی دولت در امور اضطراری»، نیز هشدار داد که این ویروس می‌تواند «یک بازگشت بسیار نامطلوب» داشته‌باشد.
اما چرا چنین می‌شود؟ آیا به این دلیل که کووید۱۹ در ماه‌های زمستان بیشتر شایع می‌شود؟
گزارش‌های اولیه درباره این بیماری همه‌گیر نشان می‌داد که کوید می‌تواند با سرد شدن هوا بدتر شود، اما این وضعیت تا حد زیادی از آن‌جا ناشی می‌شد که بسیاری از مدل‌سازی‌های اولیه ویروس کرونا بر اساس آنفولانزا بود (هم دانشمندان و هم مشاوران یک برنامه‌ریزی گسترده برای آنفولانزا را دنبال می‌کردند که روشن می‌کند چرا سیاست ایمنی گله‌ای به اجرا درآمد) که در زمستان بدتر می‌شود.
با گذشت زمان، آشکار شد که کووید۱۹ مانند آنفولانزا که در فاصله ماه‌های دسامبر و مارس افزایش می‌یابد، عمل نمی‌کند. ذرات حامل بیماری آنفولانزا دوست‌دار هوای خشک و سرد هستند که به شکستن و توزیع بیشتر آن‌ها کمک می‌کند و در هوای شرجی و گرم خوب دوام نمی‌آورند.
روبرت دینگوال، پروفسور جامعه‌شناسی در دانشگاه ناتینگهام ترنت که در گروه سلامت «گروه تهدیدات ویروسی تنفسی درحال ظهور و جدید» فعالیت می‌کند، گفت: «یک برآورد این است که کووید۱۹ مانند آنفولانزا رفتار می‌کند، اما هیچ شاهدی برای تایید آن در دست نیست. درحال‌حاضر، به‌نظر می‌رسد که تاثیرات فصلی را نباید لحاظ کرد. استرالیا، هم در ماه‌های تابستان و هم در ماه‌های زمستان کووید۱۹ داشته‌است.»
مایکل هد، پژوهش‌گر ارشد حوزه سلامت جهانی در دانشگاه ساوت‌همپتون، نیز موافق این نظر است. او می‌گوید که موارد ابتلا در سراسر دنیا نشان داده است که زمستان فقط به این دلیل که هوا سرد است، شرایط را بدتر نمی‌کند: «افزایش شمار موارد ابتلا در کشور‌های گرم و هوای استوایی نشان می‌دهد که تابش خورشید و شرجی هوا احتمالا عوامل مهمی در انتقال این ویروس به شمار نمی‌روند.»
این تجربه توضیح می‌دهد که چرا تعداد موارد ابتلا، چنان‌که ابتدا این امید وجود داشت، در تابستان کاهش نیافت. دکتر سیمون کلارکه، استادیار میکروبیولوژی سلولی در دانشگاه ریدینگ، می‌گوید: «در ماه فوریه بسیاری از مردم می‌گفتند که در تابستان از شر این ویروس خلاص می‌شویم، چون نور و گرمای خورشید این ویروس را از بین می‌برد.
اما چرا چنین می‌شود؟ آیا به این دلیل که کووید۱۹ در ماه‌های زمستان بیشتر شایع می‌شود؟
گزارش‌های اولیه درباره این بیماری همه‌گیر نشان می‌داد که کوید می‌تواند با سرد شدن هوا بدتر شود، اما این وضعیت تا حد زیادی از آن‌جا ناشی می‌شد که بسیاری از مدل‌سازی‌های اولیه ویروس کرونا بر اساس آنفولانزا بود (هم دانشمندان و هم مشاوران یک برنامه‌ریزی گسترده برای آنفولانزا را دنبال می‌کردند که روشن می‌کند چرا سیاست ایمنی گله‌ای به اجرا درآمد) که در زمستان بدتر می‌شود.
با گذشت زمان، آشکار شد که کووید۱۹ مانند آنفولانزا که در فاصله ماه‌های دسامبر و مارس افزایش می‌یابد، عمل نمی‌کند. ذرات حامل بیماری آنفولانزا دوست‌دار هوای خشک و سرد هستند که به شکستن و توزیع بیشتر آن‌ها کمک می‌کند و در هوای شرجی و گرم خوب دوام نمی‌آورند.
روبرت دینگوال، پروفسور جامعه‌شناسی در دانشگاه ناتینگهام ترنت که در گروه سلامت «گروه تهدیدات ویروسی تنفسی درحال ظهور و جدید» فعالیت می‌کند، گفت: «یک برآورد این است که کووید۱۹ مانند آنفولانزا رفتار می‌کند، اما هیچ شاهدی برای تایید آن در دست نیست. درحال‌حاضر، به‌نظر می‌رسد که تاثیرات فصلی را نباید لحاظ کرد. استرالیا، هم در ماه‌های تابستان و هم در ماه‌های زمستان کووید۱۹ داشته‌است.»
مایکل هد، پژوهش‌گر ارشد حوزه سلامت جهانی در دانشگاه ساوت‌همپتون، نیز موافق این نظر است. او می‌گوید که موارد ابتلا در سراسر دنیا نشان داده است که زمستان فقط به این دلیل که هوا سرد است، شرایط را بدتر نمی‌کند: «افزایش شمار موارد ابتلا در کشور‌های گرم و هوای استوایی نشان می‌دهد که تابش خورشید و شرجی هوا احتمالا عوامل مهمی در انتقال این ویروس به شمار نمی‌روند.»
این تجربه توضیح می‌دهد که چرا تعداد موارد ابتلا، چنان‌که ابتدا این امید وجود داشت، در تابستان کاهش نیافت. دکتر سیمون کلارکه، استادیار میکروبیولوژی سلولی در دانشگاه ریدینگ، می‌گوید: «در ماه فوریه بسیاری از مردم می‌گفتند که در تابستان از شر این ویروس خلاص می‌شویم، چون نور و گرمای خورشید این ویروس را از بین می‌برد.
من متوجه می‌شوم که چرا مردم این را می‌گویند. اما در برزیل با آن که هوا سرد نیست، شرایط وحشتناک است. در فلوریدا یا کالیفرنیای آمریکا هم هوا سرد نیست و از هر دوی این ایالت‌ها موارد بالای ابتلا گزارش شده‌است.»
اگر ویروس در همه سال یکسان رفتار کند، می‌توان انتظار آماری مشابه امروز داشت؟
حتی اگر نوع آب و هوا در انتشار ویروس تاثیر نداشته باشد، عوامل زمینه‌ای دیگری دخیل هستند که موجب می‌شود به این موضوع فکر کنیم که مقابله با ویروس کرونا در زمستان دشوارتر خواهد شد؛ ارجمله تغییر در رفتار انسان‌ها یا ادامه فشار بر بخش خدمات درمان.»
دکتر کلارکه می‌گوید که این احتمال هست که مردم تمایل کمتری به خطر کردن داشته باشند و به دلیل شرایط آب و هوا بیشتر در خانه بمانند: «در این زمان از سال ممکن است با دوستانتان در باغ بنشینید، اما در ماه دسامبر چنین کاری نمی‌کنید. در ماه ژانویه در پارک نمی‌نشینید. زمستان فرصت زیادی برای بیرون ماندن فراهم نمی‌کند.»
دکتر جینا ماسیوچی، مدرس ایمنی‌شناسی در دانشگاه ساسکس، نیز بر این عقیده است که نگرانی اصلی، تاثیر دما بر ویروس نیست، بلکه تاثیر دما بر رفتار‌های انسانی است: «فاصله‌گیری در اجتماع سخت‌تر می‌شود. این واقعا نگرانی‌آور است. ما می‌دانیم که فاصله‌گیری اجتماعی و دیگر تدابیر برای پیش‌گیری از انتقال بسیار مهم هستند. محیط باز بر فضا‌های داخلی ارجحیت دارد و هوای خوب، ماندن در محیط‌های باز را آسان‌تر می‌کند.»
با وجود این، دکتر دینگوال می‌گوید که به هر حال این مسئله به تهویه هوا در هر فضایی بستگی دارد: «من فکر می‌کنم که این موضوع کمتر از آن‌چه مطرح می‌شود مسئله‌ساز باشد. میزان تهویه در داخل خانه مانند امروز خواهد بود و همچنان به افراد مبتلا و حفظ فاصله با آن‌ها بستگی دارد.»
دیگر عوامل چطور؟
حتی اگر (توان و گسترش) ویروس در زمستان بدتر نشود و افراد هم از قوانین قرنطینه تبعیت کنند، یک تفاوت غیرقابل بحث، خستگی سیستم خدمات درمانی تا آن زمان از سال خواهد بود. سیستم‌های خدمات درمانی اغلب گرفتار «بحران‌های زمستانی» می‌شوند.
این مسئله موجب طولانی شدن زمان‌های انتظار و دردسترس نبودن تخت‌های خالی می‌شود. امسال سیستم خدمات درمانی علاوه بر کار‌های معمول، با کار‌هایی که به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا به تعویق افتاده‌اند نیز روبه‌رو خواهد شد.
مایکل هد می‌گوید: «خدمات درمانی معمولا در ماه‌های زمستان متحمل فشار بیشتری می‌شود. به همین دلیل، این که امروز این ویروس را سرکوب کنیم و سرعت انتقال را کاهش دهیم، مهم است.»
دکتر کلارکه با جزئیات بیشتری توضیح می‌دهد که خدمات سلامتی در آن زمان از سال «تحت فشار» قرار می‌گیرد، چون ویروس‌های تنفسی دیگر هم در ماه‌های زمستان فعال می‌شوند: «آنفولانزا موجب نگرانی است. بعضی سال‌ها با آنفولانزای خفیف مواجه می‌شویم، اما بعضی سال‌های دیگر چنین نیست.»
دولت بریتانیا یک برنامه گسترده مقابله با آنفولانزا را برای این زمستان درنظر گرفته‌است. مت هنکاک، وزیر بهداشت بریتانیا، می‌گوید که دولت تعداد کافی واکسن فراهم کرده است تا «بزرگترین برنامه تاریخ» را برای همه افراد بالای ۵۰ سال و بچه‌های زیر سن دبیرستان (هم‌چنین افرادی که معمولا واجد شرایط محسوب می‌شوند) اجرایی کند. این امید هست که نتیجه واکسن عالی باشد.
اما دکتر کلارکه هشدار می‌دهد که واکسن کرونا همیشه موفقیت‌آمیز نیست، چون تا حد زیادی بر حدس و گمان استوار است: «نمونه‌هایی وجود دارد که به استرین [یک استرین مرده یا ضعیف از ویروس که منجر به ساخت پادزهر در بدن می‌شود]اشتباه رسیده یا استرین‌های درست داشته، اما واکسن بسیار بد عمل کرده‌است.»
دکتر دینگوال می‌گوید که حتی اگر واکسن‌ها موفقیت‌آمیز نباشند، نباید لزوما نگران فصل آنفولانزا باشیم، چون کووید-۱۹ هنوز همین دوروبرهاست:
دولت بریتانیا یک برنامه گسترده مقابله با آنفولانزا را برای این زمستان درنظر گرفته‌است. مت هنکاک، وزیر بهداشت بریتانیا، می‌گوید که دولت تعداد کافی واکسن فراهم کرده است تا «بزرگترین برنامه تاریخ» را برای همه افراد بالای ۵۰ سال و بچه‌های زیر سن دبیرستان (هم‌چنین افرادی که معمولا واجد شرایط محسوب می‌شوند) اجرایی کند. این امید هست که نتیجه واکسن عالی باشد.
اما دکتر کلارکه هشدار می‌دهد که واکسن کرونا همیشه موفقیت‌آمیز نیست، چون تا حد زیادی بر حدس و گمان استوار است: «نمونه‌هایی وجود دارد که به استرین [یک استرین مرده یا ضعیف از ویروس که منجر به ساخت پادزهر در بدن می‌شود]اشتباه رسیده یا استرین‌های درست داشته، اما واکسن بسیار بد عمل کرده‌است.»
دکتر دینگوال می‌گوید که حتی اگر واکسن‌ها موفقیت‌آمیز نباشند، نباید لزوما نگران فصل آنفولانزا باشیم، چون کووید-۱۹ هنوز همین دوروبرهاست:
«پویایی عجیبی بین ویروس‌های تنفسی وجود دارد. به‌نظر می‌رسد که آن‌ها به نوعی یکدیگر را هل می‌دهند؛ بنابراین اگر یکی از آن‌ها در سطحی رواج بالایی داشته باشد، دیگران تمایلی ندارند که وارد شوند. هیچ‌کس این پدیده را کاملا درک نکرده است، اما این پدیده قبلا در رقابت میان آنفولانزا و دیگر ویروس‌ها مشاهده شده‌است.»
او می‌گوید که امروز هم با شواهدی که در استرالیا دیده شده است، می‌توان گفت که این موضوع صادق است. دکتر کلارکه می‌گوید که تدابیر حفظ فاصله‌گیری اجتماعی و افزایش شستن دست‌ها ممکن است فقط افراد را از در درجه اول از آنفولانزا (مواردی که معمولا ممکن است آنفولانزا بگیرند) حفظ کند.
آیا می‌توانیم تا کریسمس انتظار بازگشت به حالت عادی داشته باشیم؟
دکتر کلارکه می‌گوید که ممکن است خبر‌های خوبی در راه باشد، چون اطلاعات زیادی درباره ویروس کسب کرده‌ایم، و مواجهه با ماه‌های زمستان چندان هم دشوار نیست: «ممکن است در زمستان شرایط را بهتر مدیریت کنیم، چون کار‌های زیادی انجام داده‌ایم. ظرفیت آزمایش‌گیری بالا رفته است و پزشکان و پرستاران بهتر می‌دانند که چطور این بیماری را درمان کنند.».
اما او هشدار می‌دهد که مردم نیاز به آگاهی بیشتری در زمینه سرماخوردگی‌های زمستانی دارند: «افراد باید بدانند که وقتی بار‌ها در معرض افرادی قرار می‌گیرند که سرما خورده‌اند و سرفه می‌کنند، در پایان پاییز یا زمستان مورد حمله ویروس قرار می‌گیرند.»
او می‌افزاید: «اما امسال یک گرفتگی بینی ساده ممکن است چیزی بیشتر از یک سرماخوردگی به نظر بیاید، چون ممکن است مسئله بسیار مهم‌تری باشد. معمولا وقتی با این شرایط مواجه می‌شوید، مرخصی می‌گیرید، اما مطمئن نیستم که امسال هم این امکان وجود داشته باشد.»
دکتر کلارکه می‌گوید که اگرچه رسیدن به شرایط عادی «مطلوب» است، سیاستمداران نباید به مردم القا کنند که دسامبر امسال، مانند دسامبر سال گذشته خواهد بود.
مایکل هد نیز مانند دکتر کلارکه معتقد است که می‌توانیم انتظار داشته باشیم که تدابیر پیش‌گیرانه‌ای که امروز اجرا می‌شود، در سال آینده هم اجرایی شود: «تدابیر کنترل ابتلا به ویروس چندین ماه به اجرا درخواهد آمد و حتی ممکن است سال‌ها اجرایی شود. بازگشت کامل به شرایط عادی که در سال ۲۰۱۹ داشتیم، به این زودی رخ نخواهد داد.»
او می‌گوید که امروز هم با شواهدی که در استرالیا دیده شده است، می‌توان گفت که این موضوع صادق است. دکتر کلارکه می‌گوید که تدابیر حفظ فاصله‌گیری اجتماعی و افزایش شستن دست‌ها ممکن است فقط افراد را از در درجه اول از آنفولانزا (مواردی که معمولا ممکن است آنفولانزا بگیرند) حفظ کند.
آیا می‌توانیم تا کریسمس انتظار بازگشت به حالت عادی داشته باشیم؟
دکتر کلارکه می‌گوید که ممکن است خبر‌های خوبی در راه باشد، چون اطلاعات زیادی درباره ویروس کسب کرده‌ایم، و مواجهه با ماه‌های زمستان چندان هم دشوار نیست: «ممکن است در زمستان شرایط را بهتر مدیریت کنیم، چون کار‌های زیادی انجام داده‌ایم. ظرفیت آزمایش‌گیری بالا رفته است و پزشکان و پرستاران بهتر می‌دانند که چطور این بیماری را درمان کنند.».
اما او هشدار می‌دهد که مردم نیاز به آگاهی بیشتری در زمینه سرماخوردگی‌های زمستانی دارند: «افراد باید بدانند که وقتی بار‌ها در معرض افرادی قرار می‌گیرند که سرما خورده‌اند و سرفه می‌کنند، در پایان پاییز یا زمستان مورد حمله ویروس قرار می‌گیرند.»
او می‌افزاید: «اما امسال یک گرفتگی بینی ساده ممکن است چیزی بیشتر از یک سرماخوردگی به نظر بیاید، چون ممکن است مسئله بسیار مهم‌تری باشد. معمولا وقتی با این شرایط مواجه می‌شوید، مرخصی می‌گیرید، اما مطمئن نیستم که امسال هم این امکان وجود داشته باشد.»
دکتر کلارکه می‌گوید که اگرچه رسیدن به شرایط عادی «مطلوب» است، سیاستمداران نباید به مردم القا کنند که دسامبر امسال، مانند دسامبر سال گذشته خواهد بود.
مایکل هد نیز مانند دکتر کلارکه معتقد است که می‌توانیم انتظار داشته باشیم که تدابیر پیش‌گیرانه‌ای که امروز اجرا می‌شود، در سال آینده هم اجرایی شود: «تدابیر کنترل ابتلا به ویروس چندین ماه به اجرا درخواهد آمد و حتی ممکن است سال‌ها اجرایی شود. بازگشت کامل به شرایط عادی که در سال ۲۰۱۹ داشتیم، به این زودی رخ نخواهد داد.»
منبع: ایندیپندنت
۰
