جهان به کارآمدی "واکسن روسی کرونا" تردید دارد؟!

در جستجوی پرتکاپوی جهان برای واکسن بیماری کووید۱۹، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه روز سه شنبه اعلام کرد که کشورش یک قدم جلوتر از دیگران است. روسیه مدعی است واکسنی که در این کشور برای مقابله با ویروس کرونا تولید شده مراحل تایید علمی را پشت سر گذاشته و از چند ماه آینده در دسترس عموم قرار خواهد گرفت.

رئیس جمهوری روسیه پس از اعلام به ثبت رسیدن واکسن کرونا در کشورش گفت: این واکسن حتی به یکی از دختران وی نیز تزریق شده است. ادعای پوتین در باره کارآمد بودن این واکسن، اما با توجه به اینکه مرحله سوم تست بر روی آن انجام نشده با تردید‌هایی از سوی کارشناسان همراه شده است.

پیتر پیتس، کمیسر پیشین سازمان غذا و داروی آمریکا یکی از افرادی است که نسبت به کارایی واکسن روسی ابراز تردید کرده است.

پیتس برای توجیه رویکرد بدبینانه خود نسبت به کارایی واکسن روسی به فاکتورهایی، چون نبود شفافیت و در دسترس نبودن داده‌های لازم برای اطمینان از ایمن بودن آن اشاره کرده و یاد آور شده که روس‌ها سابقه تایید دارو و واکسن با آزمایش‌های اندک یا بدون آزمایش را در کارنامه دارند.

کمسیر سابق سازمان غذا و داروی آمریکا سپس با تعبیری عجیب از این واکسن به عنوان «کوکتل مولوتف» نام می‌برد و تاکید می‌کند که این همان چیزی است که ما دقیقا در مبارزه جهانی با بیماری کووید۱۹ به آن نیاز نداریم.

آلمان نیز از جمله کشور‌هایی است که بلافاصله ادعای روسیه در خصوص دستیابی به واکسن کرونا را زیر سوال برد. برلین ساعاتی پس از انتشار خبر ثبت واکسن کرونا در روسیه با نگاهی تردیدآمیز به آن واکنش نشان داد. وزارت بهداشت آلمان روز سه‌شنبه در واکنش به ادعای ولادیمیر پوتین مبنی بر ساخت و ثبت واکسن کرونا در کشورش نسبت به کیفیت، کارایی و ایمنی این واکسن ابراز تردید کرد.

سخنگوی وزارت بهداشت آلمان با یادآوری این نکته که هنوز اطلاعات مشخصی در خصوص کیفیت، کارایی و قدرت ایمنی واکسن ساخت روسیه در دست نیست، تصریح کرد: «در اتحادیه اروپا ایمنی و سلامت بیماران در درجه اول اولویت قرار دارد.»

در حال حاضر ۱۶۷ پروژه داوطلب برای انجام تحقیقات مرتبط با واکسن کرونا در سراسر جهان وجود دارد که تنها ۲۸ مورد از آن‌ها در مرحله آزمایش بالینی قرار دارند.

واکسن روسی آنطور که گفته می‌شود مرحله سوم آزمایش بالینی را طی نکرده و لذا برای اثبات کارایی آن باید طبق وعده ولادیمیر پوتین تا چند ماه دیگر، زمان در دسترس عموم قرار گرفتن آن منتظر ماند.

تازه‌ترین گزارش سازمان جهانی بهداشت از ۲۸ واکسن کرونا که در سرتاسر جهان در حال طی مراحل ارزیابی بالینی است، نشان می‌دهد که واکسن موسسه تحقیقاتی «نیکلای گاملیا» در مرحله نخست ارزیابی قرار داشته و بدون طی دو مرحله بعدی از سوی روسیه به طور رسمی ثبت شده است.

بر پایه گزارش سازمان جهانی بهداشت، واکسن مرکز ملی اپیدمولوژی و میکروبیولوژی روسیه به نام «نیکلای گاملیا» تاکنون در قالب مرحله نخست ارزیابی بر روی دو گروه ۹ نفره و یک گروه ۲۰ نفره آزمایش شده است.

این گزارش حاکیست که در حال حاضر تنها سه واکسن اروپایی و آمریکایی دانشگاه آکسفورد، شرکت مُدرنا و بیون‌تک در حال گذراندن مرحله سوم ارزیابی بالینی خود هستند. همچنین سه واکسن چینی نیز در حال طی مرحله سوم ارزیابی خود قرار دارند.

دانشمندان معتقدند، تشخیص این که یک واکسن موجب فعال‌سازی سیستم ایمنی بدن در مقابل یک ویروس می‌شود یا خیر، نیاز به سه مرحل آزمایش دارد که مرحله نخست آن با تعداد محدودی داوطلب دریافت واکسن انجام می‌شود، ولی در مرحله دوم واکسن به صد‌ها نفر تزریق می‌شود و برای اثبات کارآیی و ایمنی آن، در مرحله سوم بر روی ۲۰ تا ۴۰ هزار انسان آزمایش می‌شود. بر همین اساس، شرکت‌های مُدرنا و بیون‌تک در مرحله سوم، آزمایش واکسن خود را بر روی ۳۰ هزار داوطلب ساکن مناطق جغرافیایی مختلف، آغاز کرده‌اند.

سازمان بهداشت جهانی هفته گذشته نیز از روسیه خواسته بود که به رعایت دستورالعمل‌های تعیین شده برای تولید واکسن‌های ایمن و مؤثر پایبند باشد. لیندمایر هشدار داده بود که بی‌توجهی به این دستورالعمل‌ها می‌تواند موجب بروز عوارض منفی خطرناکی در دریافت کنندگان واکسن‌های ناایمن شود که شاید از عوراض بیماری کرونا بدتر باشد.

کریستین لیندمایر، سخنگوی سازمان جهانی بهداشت، گفته بود: «بعضی اوقات محققان از کشف سرنخی خبر می‌دهند که فی‌ذاته خبر خوبی است، ولی این ادعا با ساخت واکسنی که کارآیی بالایی داشته باشد، زمین تا آسمان فاصله دارد.»

منبع: یورو نیوز