عقبگرد شاخص سهام

دقیقا یک ماه از زمانی که شاخص سهام به قله ۲ میلیون و ۷۸ هزار واحد رسید، می‌گذرد و در این مدت دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای با عقبگرد ۲۵ درصدی مواجه شده است. بررسی‌های آماری از عملکرد صنایع ۳۸گانه بورس نشان می‌دهد افزون بر چهار پنجم گروه‌ها (۸۴ درصد) با عقبگرد بیش از ۲۰ درصدی از نقطه اوج خود مواجه شده‌اند و بعضا به قیمت‌های ابتدای سال بازگشته‌اند.

هر چند برخی صنایع نیز با صلاحدید مقام ناظر و به واسطه بازنشدن نماد‌های متوقف خود از اصلاح بیشتر در امان ماندند. در میان صنایع با کمترین میزان اصلاح قیمتی نام یک گروه خودنمایی می‌کند.

عقبگرد سهام در ۲۹ صنعت
بورس تهران ۲۱ روز است که وارد فاز اصلاحی شده و از نقطه اوج خود در ۱۹ مردادماه که نماگر اصلی این بازار به ارتفاع بی‌سابقه ۲ میلیون و ۷۸ هزار واحد رسیده بود، با عقب‌نشینی ۱۲/ ۲۵درصدی مواجه شده است. شاخص کل هم‌وزن که نشان از اثرگذاری یکسان نماد‌ها دارد نیز کاهش ۲۰ درصدی را ثبت کرده است.

این اختلاف میان دو نماگر اصلی بورس تهران البته نه به معنای کاهش قیمت بیشتر بزرگان بازار بلکه به دلیل معاملات کم‌مقدار کوچکتر‌ها و پرنشدن حجم مبنا بود. عاملی که سبب شد قیمت پایانی سهام کوچک افت کمتری را تجربه کرده و اصلاح شاخص هم‌وزن را محدودتر کند.

بررسی‌ها از عملکرد ۳۸‌گروه فعال بورسی نشان می‌دهد بیش از چهارپنجم (۸۴درصد) صنایع با اصلاح بیش از ۲۰ درصدی مواجه شده‌اند و البته معدود گروه‌هایی نیز بودند که حتی در زمان عقب‌نشینی نماگر‌های اصلی بازار سهام مقاومت کرده و از اصلاح در امان مانده‌اند.

زیان‌ده‌ترین صنایع بورس کدامند؟
در این میان گروه سایر معادن با تک سهم «کماسه» نسبت به قله یعنی ۷ تیرماه سال‌جاری با عقبگرد ۴/ ۵۵ درصدی قیمت مواجه شده است. در حال‌حاضر قیمت هر سهم «کماسه» به ۲۸ اردیبهشت ماه سال ۹۹ بازگشته است. زراعتی‌ها دیگر گروهی هستند که بیشترین زیان را به سهامداران خود تحمیل کرده‌اند.

این صنعت ۴ سهم بورسی «زپارس»، «زکوثر»، «زمگسا» و «سیمرغ» را در خود جای داده و ۲۹ تیرماه توانست در اوج قیمتی قرار گیرد. در حال‌حاضر، اما میانگین قیمت سهام زیرمجموعه این گروه با افت ۳/ ۴۴ درصدی به ۲۰ فروردین‌ماه سال‌جاری بازگشته است.

زیانی که می‌توانست بدتر باشد
و، اما خودروساز‌ها؛ گروه پرحاشیه بورس تهران که یا در صف خرید قفل می‌شود یا در صف فروش. این گروه از خودروسازان مطرح و جمعی از قطعه‌سازان تشکیل شده و در ۶ مرداد ماه توانست به ارتفاعی تاریخی دست یابد.

اما گروه خودرو یکی از زیان‌ده‌ترین صنایع بورس در دوره اصلاح اخیر بوده و با کاهش ۱/ ۴۴ درصدی شاخص صنعت خود به میانگین قیمت‌ها در ۸ تیرماه رسیده، در حالی‌که طی روز‌های گذشته دو لیدر اصلی این گروه یعنی «خودرو» و «خساپا» با عنایت به انتشار اطلاعات بااهمیت گروه الف. متوقف شده‌اند و بنا به ملاحظاتی تاکنون به گردونه معاملات بازنگشته‌اند.

چه‌بسا در صورت بازگشایی نماد‌های مذکور که طبق قانون بدون محدودیت دامنه نوسان خواهد بود، شاید درصد اصلاح شاخص صنعت این گروه به مراتب بیشتر می‌شد و حتی در رتبه اول زیان‌ده‌ترین گروه نیز قرار می‌گرفت.

عملکرد شاخص‌ساز‌ها در دوره افول
بد نیست نگاهی نیز به صنایع بزرگ بازار بیندازیم. صنایعی که نیمی از ارزش کل بورس تهران را در اختیار دارند و نقش بسزایی در تعیین جهت شاخص کل ایفا می‌کنند. گروه محصولات شیمیایی یا همان پتروشیمی‌ها با سهم ۱۹درصدی از ارزش کل بورس تهران لقب بزرگ‌ترین گروه را به خود اختصاص داده است.

این گروه ۱۹مردادماه یعنی درست در زمان اوج شاخص کل، به سقف تاریخی رسید و از آن زمان تاکنون با کاهش ۵/ ۲۳ درصدی میانگین قیمت سهام خود مواجه شده؛ رخدادی که قیمت سهام پتروشیمی را به ۹تیرماه رسانده است. دومین گروه بزرگ بورس تهران فلزات اساسی با سهم ۹/ ۱۵ درصدی از ارزش کل بازار هستند.

در این گروه دو غول بورسی یعنی «فولاد» و «فملی» جای گرفته‌اند که به ترتیب در رده دوم و سوم بزرگ‌ترین شرکت‌های بورس نیز قرار می‌گیرند. فلزی‌ها ۴ مردادماه به قله رسیدند و از آن زمان تاکنون اصلاح ۲۰ درصدی را ثبت کرده‌اند؛ افت قیمتی که میانگین قیمت سهام زیرمجموعه این گروه را به ۱۴ تیرماه رساند.

البته عملکرد به نسبت مناسب «فملی» نسبت به دیگر هم‌گروهی‌هایش در زمان اصلاح شاخص کل مانع از افت بیشتر شاخص این صنعت شد. گروه چندرشته‌ای صنعتی با سردمداری «شستا» دیگر صنعت بزرگ بورس تهران است که ۴/ ۱۰ درصد از ارزش کل بورس تهران را از آن خود کرده است.

این گروه ۲۰ مردادماه (در زمانی که هنوز شاخص کل بورس تهران در محدوده ۲ میلیون واحدی قرار داشت) به اوج رسید و پس از آن زیانی معادل۲/ ۳۷ درصد به سهامداران خود تحمیل کرد. این افت قیمت صنعت چندرشته‌ای صنعتی را به عقبگرد، به ۱۵‌تیرماه، یعنی دو ماه گذشته، مجبور کرد.

این گروه نیز حکایتی مشابه خودروسازان دارد. «شستا» ۱۷ شهریورماه اطلاعیه‌ای را روانه سامانه کدال کرده و نوشت: «درخصوص تغییرات با‌اهمیت در عملکرد شـرکت‌های تحت‌کنترل، شـرکت سـرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشـیمی تامین در سـهام شـرکت نفت ستاره خلیج‌فارس، بر اساس نرخ‌های ابلاغی وزیر نفت به شرکت‌های حاضر در صنعت پالایشی، به استحضار می‌رساند تغییرات قیمت میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی دارای تاثیر با‌اهمیت در عملکرد مالی شـرکت نفت سـتاره خلیـج‌فارس است.»

این گزارش از آنجا که در زمره اطلاعات بااهمیت گروه‌الف. قرار می‌گیرد، نماد معاملاتی شرکت سرمایه‌گذاری تامین‌اجتماعی را متوقف کرد و در حالی‌که عموما پس از این توقف‌ها، نماد مذکور روز معاملاتی بعد به صورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه‌نوسان قیمت بازگشایی می‌شود، اما با صلاحدید مقام ناظر این اتفاق نیفتاد تا اصلاح‌قیمتی این گروه به ۲/ ۳۷ درصد محدود شود.

پالایشی‌ها نیز از افت قیمت بیشتر در امان ماندند. این گروه با سهم ۹ درصدی از ارزش کل بازار سهام، از ۷ مردادماه یعنی زمان اوج قیمت زیرمجموعه‌های این گروه تا پایان معاملات روز گذشته متحمل اصلاح ۹/ ۳۰ درصدی شده و به محدوده ۱۶ تیرماه رسیده، در حالی‌که چهار بزرگ این گروه یعنی پالایشگاه‌های تهران، اصفهان، تبریز و بندرعباس از ۱۲ شهریورماه به منظور بررسی وضعیت شفافیت اطلاعاتی ناشر حداکثر تا تاریخ ۲۶ شهریور تعلیق شده‌اند.

روز دوشنبه نیز اطلاعیه این پالایشگاه‌ها بابت اصلاح قیمت خرید نفت خام مرتبط با سه ماه اول ۹۹ مطابق ابلاغیه جدید وزارت نفت روانه کدال شد که با توجه به اطلاعات بااهمیت گروه الف. به بازگشایی بودن محدودیت دامنه نوسان ختم می‌شد، اما تا روز گذشته این اتفاق نیفتاد تا پالایشی‌ها تا این لحظه از افت بیشتر قیمت در امان بمانند.

بانکی که از اصلاح گریخت
در میان صنایع با کمترین میزان اصلاح قیمتی نام گروه بانک‌ها و موسسات مالی خودنمایی می‌کند. گروهی که در ۱۹مردادماه همزمان با قله تاریخی شاخص کل، به اوج قیمتی دست یافتند و از آن زمان تاکنون با اصلاح ۳/ ۱۶ درصدی به شاخص خود در ۱۵ تیرماه رسیده‌اند. در این گروه نام بانک‌ها مطرح و بزرگی به چشم می‌خورد که هرچند از شرایط مالی مناسبی برخوردار نیستند، اما همواره مورد اقبال صاحبان نقدینگی قرار داشته‌اند.

اما یکی از بزرگان این گروه یعنی بانک ملت از ۲۹ تیرماه به همان برخی از هم‌گروهی‌های خود برای برگزاری مجامع عمومی عادی سالانه به منظور تصویب صورت‌های مالی و مجمع عمومی فوق‌العاده به‌منظور تصمیم‌گیری درخصوص افزایش سرمایه متوقف شد و با وجود اظهارنظر‌های گوناگون مدیران این بانک درخصوص بازگشایی بعد از عید غدیر، اما به گردونه معاملات بازنگشت.

در حالی که غریب‌به‌اتفاق سرمایه‌گذاران بورسی یک ماه گذشته دل‌خون بودند، گروه منسوجات با تک سهم «نمرینو» نه‌تن‌ها تن به اصلاح نداد بلکه روز‌های سبزی را نیز پشت‌سر گذاشت. این سهم از ۱۹ مرداد تاکنون با رشد بیش از ۱۰ درصدی همراه شده و البته بخشی از سود خود را به دلیل پرنکردن حجم مبنا و نرسیدن قیمت پایانی به آخرین معامله از دست داد. جدول مربوط به گزارش در ستون همین صفحه قرار دارد.