دولت بایدن؛ دولت سوم اوباما؟!

جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، با انتخاب تیم جدید امنیت ملی تلاش دارد تا «انزواگرایی ملی‌گرایانه» ترامپ را کنار زده و رویکرد به‌روزتری را جایگزین آن سازد. نامزد بایدن برای وزارت امور خارجه در اظهاراتی گفت که آمریکایی‌ها به «کرامت و اعتماد به نفس» برای اتکا به متحدانشان نیاز دارند.

گزینه بایدن برای اجرای سیاست مهاجرتی (وزارت امنیت داخلی) هم یک آمریکایی- کوبایی است که از قضا از دست انقلاب کاسترو به همراه خانواده‌اش به آمریکا گریخت. مدیر سیا هم به بایدن گفت که خبر‌هایی برایش خواهد آورد که «ناراحت‌کننده و سخت» خواهد بود و دیگر از «بله قربان‌گویی» خبری نخواهد بود.

«آنی کارنی» و «دیوید ای. سانجرز» در گزارش ۲۴ نوامبر برای نیویورک‌تایمز نوشتند، بایدن تیمی را به وجود آورده که رقیب نیستند. بسیاری از نامزد‌های او سال‌ها به‌عنوان «معاون» برای وی در دولت اوباما و در بخش‌هایی مانند کاخ سفید، وزارت خارجه و سیا کار کرده‌اند.

بسیاری از اعضای این تیم دوستان نزدیک هم هستند. بسیاری از آن‌ها «مداخله‌گرایان لیبرال» تلقی می‌شوند که مخالف کنار زدن نقش سنتی آمریکا (در دوران ترامپ) به‌عنوان نقطه ثقل در آتلانتیک و پاسیفیک هستند. بایدن می‌گوید خطراتی که تیم او با آن مواجه است کاملا متفاوت از خطراتی است که در دوره اوباما با آن روبه‌رو بودیم.

او معتقد است: «در حالی که این تیم تجربیات و دستاورد‌های خوبی دارد، اما در عین حال بازتاب این تفکر هستند که ما نمی‌توانیم بگذاریم چالش‌ها ما را در خود فرو ببرند و در عادات خود تغییری ایجاد نکنیم.» او از «اندیشه‌های تازه» سخن گفت، اما دسترسی به آن توازن بزرگ‌ترین چالش او- خواه در میان دستیارانش خواه در میان کارشناسان- خواهد بود.

«توماس رایت»، محقق مرکز بروکینگز، به تازگی در آتلانتیک، نوشت: «دوره ریاست جمهوری بایدن شاید بهترین شانس برای نشان دادن این باشد که بین‌المللی‌گرایی لیبرال یک استراتژی برتر برای ملی‌گرایی پوپولیستی است.» این به معنای حل و فصل یک بحث ظریف، اما روشن درون تشکیلات دموکراتیک هاست.

برخی ممکن است بگویند دولت آینده بایدن در حقیقت «دولت سوم اوباما» ست (البته با احتیاط و در راستای بازسازی ائتلاف‌ها و اجتناب از جنگ‌های سرد جدید) و برخی هم ممکن است بگویند او مسیر جدیدتر و تقابلی تری در مورد این مساله اتخاذ خواهد کرد که چگونه رقابت گسترده جهانی طی ۴ سال گذشته با حضور چین تغییر کرده است.

«کارنی-سانجرز» در بخش دیگری از گزارش خود نوشتند، بایدن روز سه‌شنبه در مصاحبه با NBC این مساله را که دولت او سیاست‌های اوباما را ادامه خواهد داد رد کرد.

او گفت: «دولت من، دولت سوم اوباما نیست»، زیرا «با جهانی بسیار متفاوت‌تر از دوران اوباما مواجهیم.» بایدن افزود: «پرزیدنت ترامپ چشم‌انداز‌ها را تغییر داده است. سیاست ابتدا آمریکای او به سیاست آمریکای تنها تبدیل شده است.»

در حالی که بایدن مشغول چیدن تیم سیاست خارجی و امنیت ملی خود است و آن‌ها را تیمی منسجم و خوشفکر می‌نامد، اما مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا در مصاحبه با فاکس‌نیوز گفت، اعضای دولت آتی جو بایدن «در یک دنیای فانتزی زندگی کرده و منفعل هستند.» او افزود: «تعدادی از آن‌ها را می‌شناسم.

آن‌ها دیدگاه بسیار متفاوتی دارند. آن‌ها در جهانی تا حدی فانتزی زندگی می‌کنند. آن‌ها از پشت پرده رهبری می‌کنند، آن‌ها مماشات کردند. امیدوارم که آن‌ها یک مسیر متفاوت را انتخاب کنند.» پمپئو گفت از زمانی که بایدن انتخاب خود را معرفی کرده است، با بلینکن صحبتی نداشته است.

مایک پمپئو همچنین به گزینه بایدن برای سازمان ملل که «لیندا توماس-گرینفیلد» است هم واکنش نشان داد. این آمریکایی سیاه‌پوست از «بازگشت دیپلماسی و چندجانبه‌گرایی» خبر می‌دهد. در حالی که پمپئو در واکنش به این صحبت‌ها گفت دولت ترامپ «ائتلاف‌هایی ایجاد کرده که نتایج واقعی داشته و بیانگر واقعیت میدانی است.»

وزیر خارجه آمریکا گفت: «دقیقا نمی‌توانم از روی اظهارات او بگویم، اما چندجانبه‌گرایی برای همنشینی با دوستانتان در یک میهمانی است؟ این اصلا در راستای بهترین منافع برای ایالات متحده قرار ندارد.» گزارشگران نیویورک‌تایمز با اشاره به دفاع بایدن از اعضای دولت خود، اشاره خاصی به سولیوان ۴۳ ساله دارند.

آن‌ها به نقل از بایدن نوشتند: «سولیوان از یک نسل خوشفکر است با تجربیاتی شگفت.» بایدن افزود، او وقتی ۳۰ ساله بود «به یکی از سخت‌ترین کار‌ها در جهان گماشته شد.» او مذاکراتی را پیش برد که منجر به آتش‌بس در غزه در سال ۲۰۱۲ و مذاکرات پنهانی با ایران شد که به توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ انجامید.

این سولیوان است که از رویکرد جدید، اما سخت در قبال چین سخن می‌گوید. او از تغییر ماهیت در چالش‌ها سخن می‌گوید. بایدن و هریس در دوران اخیر آشکار ساختند که از برخی تحولات در دوران اوباما احساس تاسف می‌کنند.

از جمله موضوعاتی که در مورد آن احساس تاسف می‌کنند می‌توان به رنج مردم سوریه و عدم‌واکنش به تحولات این کشور، پی نبردن به چشم‌انداز مداخله روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ و واکنش‌های دیرهنگام به چالش چین اشاره کرد.

آنتونی بلینکن در همین رابطه می‌گوید: «هر یک از ما، و از خودم شروع می‌کنم که در دولت قبلی در مورد سوریه مسوولیتی داشت باید قبول کند که شکست خوردیم.» در هر حال، با نزدیک شدن به روز‌های پایانی دولت ترامپ، بسیاری از اعضای سابق کابینه او فرصت را برای حمله به رئیس‌جمهور «بلوند» مغتنم شمرده‌اند. یکی از این افراد «جیمز متیس»، وزیر دفاع ترامپ، بود.

او از تیم جدید بایدن خواست تا به سرعت از شر سیاست «ابتدا آمریکا»‌ی ترامپ خلاص شوند. او با نوشتن مقاله‌ای در این رابطه، «صدای ترامپ را درآورد.» به دنبال آن، ترامپ مجموعه‌ای از توییت‌های انتقادی علیه او منتشر کرد و گفت: «همه چیز را درباره متیس می‌گویم. اوباما او را اخراج کرد. من هم باید او را زودتر اخراج می‌کردم. بعد از اینکه او رفت، بهترین کار را کردیم.

ژنرالی است که در جهان خیلی به او بها داده‌اند.» ژنرال متیس در دسامبر ۲۰۱۸ پس از اعتراض به طرح ترامپ برای خارج ساختن ناگهانی نظامیان آمریکایی از سوریه استعفا داد. متیس در استعفایش نوشته بود: «چون شما این حق را دارید که وزیر دفاعی داشته باشید که دیدگاه‌هایش بهتر با دیدگاه‌ها و اهداف شما منطبق شود، گمان می‌کنم بهترین کار برای من استعفا از سمتم باشد.»

متیس در مقاله جدیدی در مجله فارن‌پالیسی به بیان این اختلافات می‌پردازد. این مقاله خواستار احیای ائتلاف‌های آمریکا و قدرت نرم آمریکا برای نفوذ در جهان و منافع و ارزش‌های آمریکا شده است.

متیس همچنین نوشت: «ایالات متحده امروز پایه‌های یک نظم بین‌المللی را که به وضوح برای منافع ایالات متحده مفید است، تضعیف می‌کند و این نشان‌دهنده یک ناآگاهی اساسی در مورد میزان اتحاد قوی و نهاد‌های بین‌المللی است که استراتژی عمیق را ارائه می‌دهد.»

در ادامه این مقاله آمده است: «افزایش امنیت ملی باید با این حقیقت اساسی آغاز شود که ایالات متحده نمی‌تواند بدون کمک دیگران از خود یا منافع خود محافظت کند.

تعامل بین‌المللی به ایالات متحده این امکان را می‌دهد تا به جای انتظار برای برخورد با خطرات که در نهایت بسیار گران‌تر و خطرناک‌تر از آب در می‌آید، از دور خطرات را ببیند و عمل کند.» در پایان این مقاله از جو بایدن خواسته شده تا این سیاستی که ترامپ در ۲۰۱۶ به جریان انداخت را از بین ببرد.

در بخش دیگری از این مقاله آمده است: «در ژانویه، هنگامی که رئیس‌جمهور جو بایدن و تیم امنیت ملی او شروع به ارزیابی مجدد سیاست خارجی ایالات متحده کردند، امیدواریم که آن‌ها به سرعت در استراتژی امنیت ملی تجدیدنظر کنند تا «اول آمریکا» را از گردونه خارج کنند و در جای خود، تعهد به امنیت مشترک را بازیابی کنند که برای دهه‌ها خیلی خوب به ایالات متحده خدمت کرده است.»