چرا بازی‌های ویدیویی قدیمی میلیون‌ها دلار ارزش دارد؟

فرادید | وقتی روبرتو دیلون بیشتر از ۱۲ سال قبل شروع به گردآوری بازی‌های ویدیویی کرد، برای پیدا کردنِ هر یک عنوان، تمام سایت‌های حراجی را جستجو کرد و با تمام گروه‌های کوچک و خرده‌پا وارد گفتگو و مذاکره شد تا توانست به آرشیو شخصی‌ای که اکنون شامل صد‌ها عنوانِ قوی هستند، دست پیدا کند.

به گزارش فرادید، دیلون که یک شخصیت دانشگاهی و سازنده بازی‌های ویدیویی است، می‌گوید: «اما در آن زمان تمام مجموعه‌داران بازی‌های ویدیویی باور داشتند که خرید بازی‌های قدیمی "یک مدِ زودگذر" است.»

دیلون می‌گوید: «بیشتر مجموعه‌داران فقط به این دلیل بازی‌های ویدیویی قدیمی را جمع می‌کردند که یادآور خاطرات خوش کودکی‌شان بود. هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که این بازی‌ها روزی تبدیل به آثار باستانی‌ای شوند که ما علاقه داریم آن‌ها حفظ کنیم و پاس بداریم.»

اما به نظر می‌رسد که این روند در حال تغییر است. در اوایل ماه آگوست سال جاری، یک نسخه پلمپ از بازیِ «برادران سوپر ماریو» که در سال ۱۹۸۵ منتشر شده بود، به قیمت ۲‌میلیون دلار در سایتِ رَلی، که مجموعه‌های با‌ارزش در آن عرضه می‌شود، به فروش رسید. این قیمت یک رکورد جهانی بود.

این بازی که برای سیستم سرگرمی نینتندوی اصلی تولید شده بود، سومین عنوان اصیلی بود که توانست زیر یکماه رکورد جهانی قیمت بازی‌های ویدیویی را بشکند و عنوان گران‌ترین بازی ویدیویی در جهان را ثبت کند.

درست چند هفته قبل از این، یک نسخه بازنشده از «سوپرماریوی ۶۴» که در سال ۱۹۹۶ تولید شده بود، در یک حراجی به قیمتِ ۱.۵ میلیون دلار، بالاترین قیمتی که تا آن زمان برای یک بازی ویدیویی پیشنهاد شده بود، به فروش رسید. به این‌ترتیب، رکورد بازیِ ویدیوییِ «افسانه زلدا»، محصول سال ۱۹۸۷، که دو روز پیش از آن به قیمت ۸۷۰۰۰۰‌دلار فروخته شده بود، بار دیگر شکسته شد.

حراجی‌ها علاقه زیادی به خرید بازی‌های قدیمی نشان می‌دهند و شرکت‌های ارائه دهنده خدماتِ رتبه‌بندیِ بازی‌ها، مانند شرکت «واتا گیمز»، گواهی‌نامه‌هایی را برای بازار نوپدیدِ فروش بازی‌های قدیمیِ ویدیویی فراهم می‌کنند و همه این موارد به تحول و رشدِ بازارِ فروش بازی‌های قدیمی دامن زده است.

شرکت واتا به بازی ماریو از ۱۰‌امتیاز ۹.۷ امتیاز اعطاء کرد که تقریباً یعنی این بازی به لحاظ بسته‌بندی، کارتریج و دفترچه راهنما بی‌نقص بوده است.

یک اشاره کارشناس بازی کافی است تا برای مثال، یک نسخه از بازیِ «پوکمون» که ممکن بود در یک حراجی خانگی به نازل‌ترین قیمت به فروش برسد، تبدیل به یک سرمایه هزاران دلاری شود.

اشیاء فرهنگی
برای دیلون جمع کردنِ مجموعه فقط سرگرمی نیست بلکه بخشی از حرفه اوست. او مؤسس و سرپرست موزه ویدیو و بازی‌های کامیپوتری در دانشگاه جیمز کوک در سنگاپور است که تکامل این بخش را از طریق نمایش ۴۰۰ مجموعه خاطره‌انگیز به تصویر کشیده است.

دیلون می‌گوید بازی‌های قدیمی ویدیویی به نوعی به اشیاء فرهنگی مدرن تبدیل شده‌اند که با دلتنگی برای گذشته (نوستالژی)، فرهنگ پاپ و تاریخ تکنولوژی گره خورده‌اند.

او می‌گوید: «این بازی‌ها به ما نشان می‌دهند که تکنولوژی چگونه از رهگذر سلایق و ذائقه‌هایی که ما سال‌ها پیش در بازی‌های کامپیوتری داشتیم، توسعه پیدا کرده است.»، اما معنایش این نیست که هر کسی که عناوینی از نینتندو یا سِگا را دارد روی گنج نشسته است. بسیاری عوامل در ارزشِ یک بازیِ ویدیویی دخیل هستند که برخی از آن‌ها شامل این موارد است: تعداد نسخه‌های منتشر شده از آن بازی، منطقه‌ای که بازی در آن منتشر شده است، عرضه کارتریج در جعبه اصلی و دست‌نخورده بودنِ دستورالعمل‌های بازی.

دیلون توضیح می‌دهد: «به اصطلاح "جام مقدس‌های" [استعاره از نسخه‌های کمیاب و با ارزش]بازی‌های کامپیوتری، عنوان‌های شاخصِ این بازی‌ها هستند که در بسته‌بندی‌هایی با روکش‌های نایلونی عرضه می‌شدند و بسته‌بندی آن‌ها تاکنون باز نشده است.»

دیلون می‌افزاید: «اگر بسته‌بندی باز شده باشد قیمت بازی نصف می‌شود.»

رتبه‌بندی و طبقه‌بندیِ حرفه‌ای بازی‌ها توسط کارشناسان امر فضا را تغییر داده و کار ارزیابی بازی‌ها را برای خریداران راحت کرده است. درحالیکه در گذشته، مجموعه‌داران بازی، کسانی بودند که این بازی‌ها را در پلتفرم‌هایی مانند ای‌بی، ردیت، گروه‌های فیس‌بوکی و صفحات بحث گروهی و صرفاً برای سرگرمی دست به دست می‌کردند، اکنون حراجی‌های معروف و شاخص در جهان وارد تجارت بازی‌های کامپیوتری قدیمی شده‌اند و همین باعث شده که بازار جدیدی با قیمت‌های نجومی شکل بگیرد و مجموعه‌داران جدیدی به این حوزه بپیوندند. در میان این مجموعه‌داران می‌توان گروه‌های مختلفی از مجموعه‌داران، از کسانی به سرمایه‌گذاری در هنر سنتی علاقه دارند تا کسانی که به جمع‌آوری و تعویض کارت‌های مسابقه و کتاب‌های مصور تمایل دارند، را پیدا کرد.

الیانا بودنار-هورواث، رئیس بخش بازاریابی در حراجی مِیسی و پسران که مجموعه‌های لوکس و مجلل را به فروش می‌رساند، می‌گوید: «علاقه‌مندی به بازی‌های ویدیوییِ قدیمی حاکی از تمایل رو به رشدِ سرمایه‌گذارانِ آنلاین برای «دارایی‌های غیرسنتی» مانند کفش‌های کتانی، کارتِ بازی و مسابقه و توکن‌های غیرقابلِ تعویض (NFT) است.

او می‌افزاید: «ما اخیراً شاهد افزایش تقاضا‌ها از سوی مشتریانمان بودیم که به دنبال مجموعه‌های نادر و منحصربه‌فرد هستند. ما فکر می‌کنیم که مردم همیشه در دارایی‌های سنتی مانند سهام و املاک سرمایه‌گذاری می‌کنند، اما دارایی‌های جایگزین دقیقاً همین‌ها هستند.»

عیار بازی‌ها بیشتر از آنکه در گروه تعداد محدود آن‌ها باشد، در گرو شرکت‌های تولیدکننده است. دیلون می‌گوید یک علتش آن است که مجموعه‌داران بیشتر مشتاق هستند که در شخصیت‌های معروفی مانند ماریو، کلاود استرایف در فاینال فانتزی یا لینک در افسانه زلدا که دلتنگی برای گذشته را تقویت می‌کنند، سرمایه‌گذاری کنند.

در فروش ماه جولای «حراجی‌های میراثی» آمریکا، بازی‌های ویدیویی به بهای ۸.۴‌میلیون دلار به فروش رسید که شامل بازیِ «سوپر ماریو ۶۴» و «افسانه زلدا» بود. عنوان‌های ماریو در کنار فاینال فانتزی و مهاجمان مقبره در صدر فهرست پرفروش‌ها قرار دارند.

اما قانون عرضه و تقاضا همچنان وجود دارد. بااینکه این عنوان‌ها زمانی بسیار معروف بودند، اما پیدا کردنِ نسخه‌های پلمپ‌شده در بسته‌بندی‌های اصلی مسئله دیگری است. عوامل دیگری هستند که می‌توانند روی قیمت اثر بگذارند: برای مثال نسخه ۲‌میلیون دلاری «برادران سوپر ماریو» در یک جعبه مخصوص عرضه شده بود و بازی «افسانه زلدا» که ۸۷۰۰۰۰ دلار فروخته شد، درواقع یکی از نسخه‌های نادر این مجموعه بود.

آینده گردآوریِ بازی‌ها
امروز صنعت بازی‌های کامپیوتری به سمت فروش دیجیتالی حرکت می‌کند. این بازی‌ها یا در پلتفرم‌های سه‌جانبه مانند استریم عرضه می‌شوند یا مستقیم از طریق «شبکه پلی‌استیشن» و «نینتندو دایرکت» خریداری می‌شوند؛ بنابراین نسخه‌های فیزیکی بازی‌های کامپیوتری به اشیائی متعلق به گذشته تبدیل خواهند شد.

اما بازی‌سازان نگاهی هم به نسل بعدیِ سرمایه‌گذار‌هایی دارند که نسبت به گذشته دلتنگی احساس می‌کنند. برخی از آن‌ها نسخه‌هایی برای مجموعه‌داران دیجیتال تولید کرده‌اند که شامل آثار هنری، موسیقی و افزودنی‌های دیگرِ منحصربه‌فرد هستند.

برخی از مشتریان نسخه‌های فیزیکی اثر را با ویژگی‌های منحصربه‌فرد سفارش می‌دهند؛ برای مثال یوبیسافت اخیراً یک نسخه ۸۰۰‌دلاری از بازیِ «اِساسینز کرید: خاستگاه‌ها» را با عنوان «نسخه افسانه‌ای» منتشر کرد که شامل یک مجسمه برنزیِ ۲۹‌اینچی از شخصیت اصلی، لیتوگراف‌هایی با امضای هنرمندان استودیو و نقشه‌هایی از جهان بود که با دست کشیده شده بودند. کمتر از ۱۰۰۰‌نسخه از این اثر در سراسر جهان منتشر شده است.

دیلون می‌گوید هم‌چنان که بازی‌های کامپیوتری در شکل دیجیتالی در سراسر جهان تبدیل به یک پدیده رایج می‌شوند، بازی‌های فیزیکی نیز تبدیل به مجموعه‌های بزرگ آینده می‌شوند.

«کودکان امروزی، ۲۰ سال بعد درآمد‌های خودشان را دارند و می‌خواهند مجموعه‌ای از بازی‌هایی که زمان کودکی‌شان عرضه شده بود، اما آن‌ها صاحبش نبودند را برای خودشان بازتولید کنند..»

اما دیلون بازی‌های خودش را به این زودی نمی‌فروشد. او می‌گوید: «هم‌چنان امیدوارم که روزی، جایی بتوانم مجموعه‌ام را به کسی که ارزش آن‌ها را می‌داند، واگذار کنم.»

منبع: CNN
ترجمه: سایت فرادید