با پناهجویان افغان مهربان باشیم

محمود فاضلی | هزاران نفر از مردم افغانستان کشورشان را از ترس رژیم طالبان، جنگ، بیکاری، خشکسالی و سایر چالش‌ها ترک کرده و به سوی مرز‌های کشور‌های همسایه همچون ایران و پاکستان می‌روند. ایران دومین کشور بزرگ پذیرنده اتباع افغان است و کمپ‌های موقتی پذیرش آواره‌های افغان در آن پیش‌بینی شده است.

بخشی از این پناهجویان، کارمندان دولت سابق یا نیرو‌های بلندمرتبه ارتش، پلیس و از کماندو‌هایی هستند که علیه طالبان جنگیده‌اند، ولی به دستور فرماندهان‌شان مجبور به تسلیم و تحویل سلاح‌های‌شان شده و به‌خاطر حفظ جان همه زندگی خود را در آنجا رها کرده و به ایران آمده‌اند.

نتیجه ۴۰ سال جنگ در افغانستان این شده است که ایران هم‌اکنون پذیرای بیش از ۳.۵ میلیون نفر افغانی است. دولت ایران سه اردوگاه را برای پذیرش این موج از مهاجرین ساخته است ولی مسوولان ایرانی می‌گویند به محض بهبود شرایط، این پناهجویان باید به کشورشان بازگردند.

ایوو فرایژسون، رییس نمایندگی کمیسیاری عالی پناهندگان سازمان ملل می‌گوید: این سازمان مدت‌ها پیش از ایران خواسته است پذیرای این پناهجویان باشد و امکانات بهداشتی و امکان تحصیل در مدارس را برای آنان فراهم کند.

این سازمان از ایران خواسته است اجازه دهد افغانی‌ها مادامی‌که شرایط داخلی افغانستان بهبود نیافته در ایران بمانند زیرا وقتی بازگردند و شرایط مناسب نباشد این مهاجرین باز هم به دیگر کشور‌های منطقه می‌روند یا مجددا باز می‌گردند.

بسیاری از پناهجویان اعلام می‌کنند تا زمانی که ایران پذیرای ما باشند، می‌مانیم، ما به خاطر سلامت و تحصیل بچه‌های‌مان مجبوریم بمانیم.

آژانس پناهندگان سازمان ملل نیز در هشداری به کشور‌ها اعلام کرد در صورتی که کشور‌ها کمک‌های وعده داده‌شده به افغانستان را عملی نکنند موج جدیدی از پناهجویان به مرز‌های ایران و پاکستان سرازیر می‌شوند. کمبود منابع مانع تلاش‌های این آژانس برای جلوگیری از بحران اقتصادی در افغانستان است.

بحرانی که ادامه آن می‌تواند موج تازه‌ای از مهاجرت را در پی داشته باشد و مهاجران به طرف کشور‌های ایران و پاکستان روی آورند. طبق آمار‌های موجود تعداد مهاجران به ایران نسبت به ماه گذشته چهار برابر افزایش داشته است.

بیکاری، فقر روزافزون و گرسنگی باعث شده است که تعداد زیادی از افغان‌ها به سوی مرز ایران حرکت کنند. ۶۰ درصد اهالی شمال افغانستان زیر خط فقر و گرسنگی زند‌گی کنند. مسوولان در سازمان غذایی جهان هشدار می‌دهند که این رقم تا دو ماه دیگر به ۷۰ درصد خواهد رسید.

براساس اعلام آژانس پناهندگان سازمان ملل با آغاز جنگ داخلی در افغانستان، ایران و پاکستان مقصد اصلی پناهجویان افغان بوده است. در سال ۲۰۱۹ مقصد نیمی از پناهجویان پاکستان و حدود یک‌سوم (۹۵۰ هزار نفر) ایران بوده است. بر اساس برخی برآورد‌ها بیش از دو میلیون فرصت شغلی را افغان‌ها در ایران در اختیار دارند و برآورد می‌شود که سالانه سه تا چهار میلیارد یورو از این طریق از کشور خارج می‌شود.

ایران با وجود مشکلات متعدد اقتصادی و اجتماعی ناشی از جنگ تحمیلی هشت‌ساله، تحریم‌های ناعادلانه و اقدامات قهرآمیز یکجانبه دیگران، تاکنون چندین برابر بیش از سهم خود، در میزبانی و حمایت از پناهندگان مشارکت کرده و طی بیش از ۴۰ سال همواره به نحو شایسته‌ای پذیرای خیل عظیمی از پناهندگان بوده است.

بی‌ثباتی در کشور افغانستان محصول دو دهه حضور برخی کشور‌ها به بهانه مبارزه با تروریسم است که نتیجه این اشغال ۲۰ ساله، ویرانی دارایی‌ها، نابودی زیرساخت‌ها، فرار مغز‌ها و آوارگی میلیون‌ها مهاجر افغانستانی به خارج از مرز‌های این کشور بوده است.

ایران در راستای ممانعت از ورود آنان به کشور‌های دیگر با هدف رسیدن به کشور‌های اروپایی، متحمل هزینه‌های گزاف و سنگین برخورد با ورود غیرمجاز مرزی شده و متاسفانه تاکنون همکاری و حمایت لازم با ایران به عمل نیامده است، به نحوی که کمک‌های بسیار اندک سازمان‌های بین‌المللی و کشور‌های کمک‌کننده طی سال‌های اخیر تنها ۵ درصد از هزینه‌ها و نیاز‌های پناهندگان را پوشش داده است، بنابراین با این شرایط، دیگر امکانی برای پذیرش جمعیت آوارگان در ایران وجود ندارد.

ایران در قبال حمایت مستمر از پناهندگان، خواهان تعهد متقابل کمیساریا و جامعه بین‌المللی برای حمایت متناسب به منظور حل‌وفصل دایمی این مساله است.

اعزام یک هواپیما حامل هشتمین محموله کمک‌های بشردوستانه ایران به مردم افغانستان شامل موادغذایی، دارو و اقلام پزشکی برای مصدومان و خانواده‌های قربانیان حمله داعش به مسجد سیدآباد قندوز از اقدامات قابل تقدیر در روز‌های اخیر است.