تاثیر عجیب انگل گربه‌ای!

به گزارش فرادید به نقل از ایندیپندنت، پژوهش بر توکسوپلاسما گوندی که تخمین زده می‌شود به صورت روزانه 1000 نفر را در بریتانیا آلوده می‌کند، نشان داد که این انگل باعث می‌شود که شامپانزه‌های بیشتر جذب بوی پلنگ، یعنی اصلیترین شکارچی‌شان در حیات وحش، شوند.

مطالعات پیشین نشان داده بود که وقتی این انگل گربه‌ای موش را آلوده می‌کند، جونده ترس طبیعی خود را از گربه از دست می‌دهد. حال همین تغییر رفتاری در شامپانزه‌ها نیز مشاهده شده است. شامپانزه‌ها نزدیکترین خویشاوندان انسانها هستند که به طور طبیعی از پلنگ هراس دارند.

یافته‌های این تحقیق، دیدگاه جنجالی‌ای مبنی بر اینکه توکسوپلاسما گوندی بر رفتار افراد آلوده تاثیر می‌گذارد صحه می‌گذارد. این انگل احتمالاً توسط جریان خون به مغر منتقل می‌شود و در آنجا در بخش آمیگدالا، بخشی از مغز که مسئول ترس است، تشکیل کیست می‌دهد.

چندین تحقیق پیشتر نشان داده بود که انگل توکسوپلاسما با کاهش سرعت واکنش افراد یا بالابردن ریسک‌پذیری آنان، باعث تغییر در شخصیت آنان می‌شود. برخی تحقیقات، انگل گربه‌ای را با اختلالات روانی‌ای نظیر آسیب زدن به خود و خودکشی و حتی بیماری‌های روانی شدید نظیر شیزوفرنی در انسانها، مرتبط دانسته‌اند.

پژوهش اخیر بر روی 33 شامپانزۀ آلوده و غیرآلوده که در گابن در اسارت نگهداری می‌شوند، انجام شده است. دانشمندان دریافتند که شامپانزه‌های آلوده به انگل توکسوپلاسما گوندی، سه برابر بیش از شامپانزه‌های غیرآلوده، احتمال داشت که به ادرار پلنگ توجه نشان دهند. شامپانزه‌ها به طور معمول از بوی پلنگ گریزان هستند.

این تغییر در رفتار، هنگامی که شامپانزه‌ها در معرض بوی ادرار شیر و ببر قرار گرفتند مشاهده نشد. این دو گربه‌سان شکارچیان طبیعی شامپانزه محسوب نمی‌شوند.

دانشمندان معتقدند که تمایز میان واکنش شامپانزۀ آلوده به انگل نسبت به بوی پلنگ و دیگر گربه‌سانان بزرگ، نشان می‌دهد که تغییر رفتار با رابطۀ شکار و شکارچی میان شامپانزه و پلنگ مرتبط است و ناشی از آن است که انگل نیاز دارد تا به همراه میزبانش توسط گربۀ شکارچی طبیعی خورده شود.

توکسوپلاسما گوندی می‌تواند طیف گسترده‌ای از گونه‌ها، از جمله انسان، را آلوده کند، اما برای تولید مثل به روش جنسی نیاز دارد تا به بدن گربه‌سانان راه یابد و به گفتۀ کلمنس پوارو، از مرکز اکولوژی تکاملی و کاربردی منپولیۀ فرانسه و یکی از پژوهشگران تحقیق تازه، به این ترتیب چرخۀ زندگی پیچیدۀ خود را کامل کند.

او می‌گوید: "گونه‌های گربه‌سان با خوردن شکار مبتلا به انگل، دچار این انگل می‌شوند. در نتیجه، رفتار اجتنابی جوندگان نسبت به گونه‌های گربه‌سان، یک مانع طبیعی برای تولید مثل این انگل محسوب می‌شود. اما تحقیقات نشان می‌دهد که توکسوپلاسما گوندی می‌تواند تغییرات رفتاری در جوندگان ایجاد کند، و باعث شود که جذب ادرار گربه شوند و بدین ترتیب فرصت انتقال را در اختیار انگل بگذارند."

خانم پوارو می‌افزاید: "این اولین باری است که نشان داده‌ایم که این انگل به روشی خاص، رفتار یک حیوان نخستی را کنترل می‌کند. ما این موضوع را در نزدیکترین خویشاوندان خود یعنی شامپانزه‌ها پیدا کرده‌ایم. حیوانات آلوده به توکسوپلاسما گوندی پرهیز درونی خود نسبت به ادرار پلنگ را که تنها شکارچی طبیعی آنهاست، از دست دادند."

توکسوپلاسما گوندی دقیقاً چیست؟
توکسوپلاسما گوندی انگلی میروسکوپی است که فقط در گربه‌ها زادوولد می‌کند، اما می‌تواند بسیاری گونه‌های دیگر را نیز آلوده کند که البته حکم میزبان "بن بستی" را برایش دارند؛ مگر اینکه آن حیوان توسط گربه‌ها خورده شود.

این انگل در حال حاضر چنان در محیط منتشر شده است که دانشمندان تخمین می‌زنند که تنها در بریتانیا، هر روز 1000 نفر توسط گربه‌های خانگی، غذای آلوده و عوامل محیطی دیگر به این انگل مبتلا می‌شوند.

اکثر مردم اصلاً نمی‌فهمند که به انگل آلوده شده‌اند و بیشترین خطر این انگل متوجه کودک متولدنشدۀ زنان باردار است. اما تحقیقات نشان داده‌اند که انگل توکسوپلاسما گوندی می‌تواند در مغز انسان و سایر ارگانهای حیاتی ایجاد کیست کند.

نظریه‌های پرسروصداتری در مورد این انگل وجود دارد که آن را با افزایش احتمال ریسک‌پذیری افراد و ابتلا به مسائل روانشناختی جدی مرتبط می‌دانند. با این وجود، برخی دانشمندان قوت این رابطه را زیر سوال برده‌اند.

به هر ترتیب، اکنون مشخص است که این انگل می‌تواند رفتار گونه‌های شکار، نظیر جوندگان و شامپانزه‌ها را نسبت به شکارچیان طبیعی‌شان، یعنی گربه‌سانان، تغییر دهد.