یهودیان اسراییل در پی بازگشت

فرادید | هداس کدار سال پیش کشوها را در خانۀ والدینش زیر و رو کرد، تا سندی مبنی بر زندگی خانواده‌اش در مجارستان در دهۀ1920 بیابد. نهایتاً چندین گواهی تولد و دیپلم دبستان پیدا کرد، و آنها را در پوشه‌ای گذاشت، و سپس شجره‌نامه‌ای کشید و این اسناد را به سفارت مجارستان در تل‌آویو برد. کدار، که یک زن 50 سالۀ هنرمند است، همچون هزاران اسراییلی‌ دیگر امیدوار به دریافت شهروندی اروپایی است. با این وجود، درخواست شهروندی او از جهاتی منحصر به فرد و سمبلیک است: او با تئودور هرتزل، خبرنگار مجارستانی‌ای که پدر اسرائیل محسوب می‌شود، نسبت خانوادگی دارد.

به گزارش فرادید به نقل از نیوزویک، در ماه جولای، کمی پیش از یادبود 111 امین سالگرد مرگ هرتزل، برای ملاقات با کدار به آپارتمانش رفتم. آپارتمان او در نزدیکی خیابان هرتزل در مرکز تل‌آویو واقع است. وقتی که در اتاق پذیرایی که ساحل از آن پیداست نشسته بودیم، کدار نسخه‌ای از خاطرات چاپ شدۀ هرتزل را به من نشان می‌دهد. او به این متن افتخار می‌کند و تناقضی میان عقاید هرتزل با خواست خودش برای دریافت شهروندی اروپایی نمی‌بیند.

او می‌گوید: "از حرفهای او سواستفاده شده است. نگرش او در چنبرۀ احزاب سیاسی راستگرا قرار گرفته است." کدار که یک لیبرال دوآتشه و طرفدار سرسخت تشکیل کشور فلسطینی است، تصمیمش را از سر سرخوردگی گرفته است، چرا که به نظر می‌رسد اشغالگری اسراییل به شدت ادامه دارد، و فرآیند صلح به شدت به بن بست خورده است. علاوه بر این، او و بسیاری دیگر منتظرند که در آیندۀ نزدیک رژیم اسراییل به جنگ دیگری وارد شود. او می‌گوید: "من می‌خواستم که من و پسرانم گزینه‌هایی داشته باشیم. من مطمئن نیستم که هرتزل اگر امروز زنده بود، دلش می‌خواست که در اسراییل این روزها زندگی کند."


عقاید چپگرایانۀ کدار در رژیم اسراییل در اقلیت قرار دارد، اما تلاشش برای احراز شهروندی دوگانه روز به روز طرفداران بیشتری در میان اسراییلی‌ها پیدا می‌کند. در طول 15 سال گذشته، در حالی که اتحادیۀ اروپا گسترش می‌یافت و تروریسم و جنگ در سرزمین‌های اشغالی تشدید می‌شد، اسراییلی‌ها به سرعت دست کار شدند تا از کشورهایی که اقوامشان پیش و پس از هلوکاست از آنها گریخته بودند، شهروندی دریافت کنند. دولت اسپانیا در ماه جولای اعلام کرد که به نوادگان خانواده‌هایی که در جریان تفتیش عقاید سال 1492 مجبور به ترک این کشور شدند، شهروندی اعطا می‌کند. اقدامی که مسلماً بر خیل خواستاران پاسپورت خارجی از این کشور خواهد افزود.


البته این موضوع به این معنی نیست که شمار زیادی از یهودیان اسراییل برای همیشه به اروپا بازمی‌گردند. در حقیقت، تقریباً به همان تعدادی که در سال یهودیان از سرزمین‌های اشغالی خارج می‌شوند، یهودی به این سرزمین‌ می‌آید. اسراییلی‌ها به شکلی به بی‌سابقه به دنبال گرفتن پاسپورتهای خارجی هستند، اما به ظاهراً این پاسپورتها را برای روز مبادا می‌خواهند؛ مهاجرت واقعی از سرزمین‌های اشغالی تغییر چندانی نداشته است.

هارپاز می‌گوید: "من در پیش بینی به پایان رسیدن صهیونیسم عجله نمی‌کنم، اما این به این معنی است که اسراییلی بودن معنای تازه‌ای به خود خواهد گرفت." با این وجود، برخی از سیاستمداران معتقدند که تحت تاثیر تحولات منطقه، نسلهای آتی یهودیان در نهایت ترک کردن این منطقه را انتخاب خواهند کرد. شلاح، یکی از اعضای مطرح کنست از حزب معتدل "یش آتید"، می‌گوید: "من فکر می‌کنم که این پدیده از فقدان امنیتی که اسراییلی‌ها در مورد آینده احساس می‌کنند نشئت می‌گیرد. من تصور می‌کردم که بخشی از دلیل تشکیل رژیم اسراییل این بوده که ما را از ترسهای تاریخیِ قوم یهود رها کند، اما ظاهراً این ترسهای هنوز هم سر جایشان هستند.!"

هارپاز در تحقیقش دریافته است که دلیل اصلی اینکه اسراییلی‌ها خواستار پاسپورت خارجی هستند این است که یک راه گریز برای جنگ بعدی داشته باشند، قادر به تحصیل در غرب باشند و جایگاه اجتماعیشان بالا رود. او می‌گوید: "برخلاف سایر کشورها، ظاهراً در سرزمین‌های اشغالی تقاضا برای پاسپورت خارجی نقش امنیت بیشتر از شرایط اقتصادی است."

با این وجود، همۀ اسراییلی‌ها با پاسپورت خارجی خواستار ترک سرزمین‌های اشغالی نیستند. گاهی عکس این موضوع صدق می‌کند. در سالهای اخیر، بخشی از افزایش شمار دارندگان پاسپورت خارجی به دلیل ورود یهودیان فرانسوی که از تشدید احساسات ضدیهودی در اروپا گریزان بوده‌اند، بوده است؛ سال گذشته 7300 نفر به سرزمین‌های اشغالی مهاجرت کرده‌اند. پس از حملات به شارلی ابد و یک سوپرمارکت یهودیان در پاریس در ماه ژانویۀ امسال، انتظار می‌رود که شمار یهودیانی که امسال به سرزمین‌های اشغالی مهاجرت خواهند کرد افزایش بی‌سابقه‌ای داشته باشد.


این اواخر، در صبح یک روز جمعه، با چند جوان اسراییلی که بیرون از سفارت لهستان در تل‌آویو در حال انتظار بودند، صحبت کردم. یکی از آنها مایا هرتزبرگ، دانشجوی 28 سالۀ حقوق بود. او قبلاً یک بار در جریان یک اردوی دبیرستانی، برای یادبود هلوکاست به لهستان رفته است. او می‌گوید: "اگر لهستان عضو اتحادیۀ اروپا نبود، هرگز این کار را نمی‌کردم. اما این پاسپورت به من این گزینه را می‌دهد که به هر جای اتحادیۀ اروپا که بخواهم بروم، و من به این فکر هستم که برای کارشناسی ارشد به یکی از دانشگاههای اروپای غربی بروم."

سارا، مادر هرتزبرگ، بیشتر نگران امنیت دخترش است. او می‌گوید: "اوضاع در اینجا بهتر نمی‌شود و ما می‌خواستیم که اگر اسراییل برای زندگی ناامن شد بتوانیم از دخترانمان مراقبت کنیم."

صحنه‌هایی همچون این، احتمالاً به زودی در مقابل سفارت اسپانیا نیز دیده خواهد شد. مسئولان رژیم اسراییل تخمین می‌زند که تعداد درخواست کنندگان پاسپورت اسپانیایی به صدها هزار نفر برسد. اما از آنجایی این فرآیند، نیازمند نشان دادن ارتباط فرهنگی با اسپانیاست، وکیلهای درگیر با فرآیند درخواست می‌گویند که این عدد ممکن است به شکل چشمگیری پایین بیاید.

کدار حالا هر روز منتظر است که پاسپورتش به دستش برسد. او می‌گوید: "من این رویا را دارم که در آن با پاسپورت جدیدم به بوداپست برگشته‌ام و به کارخانه‌ای که متعلق به خانواده‌ام بود و به خاطر فرار از مجارستان آن را به قیمت ارزانی فروخته بودند می‌روم و به آنها می‌گویم: "ما برگشتیم". ما سعی کردیم که یک مدتی جای دیگری زندگی کنیم، ولی بی‌نتیجه بود. حالا تمام شده است."