پاییز سرد شغل‌های ایرانی
علاوه بر همه ماجرا‌هایی که برای کسب‌وکار‌ها اتفاق افتاده، زخم دوران کرونا هنوز هم وجود دارد و به‌طور کلی پاییز امسال بین همه زمینه‌های شغلی اثر آن کمی کمتر از پنج درصد بوده است. از بین زمینه‌های مختلف هم سه دسته شغلی بیشترین آسیب را از ادامه کرونا دیده‌اند: فعالیت‌های خدماتی، املاک و مستغلات و خدمات مربوط به تامین جا و غذا. دسته آخر به‌طور مستقیم درباره شغل‌های مربوط به گردشگری و رستوران‌داری است.
گزارش تازه اتاق ایران می‌گوید که کسب‌و‌کار‌های ایرانی پاییز سختی را پشت‌سر گذاشته‌اند و اوضاع‌شان در تابستان روبه‌راه‌تر بود. شغل‌هایی که در اطرافمان می‌بینیم و می‌توانیم به آن‌ها صنعتی، خدماتی، کشاورزی یا استارتاپی بگوییم و شاید خودمان هم در یکی از همین دسته‌بندی‌های شغلی قرار بگیریم.
این وضعیت به یک عدد تبدیل شده که شرایط را بهتر درک کنیم و به آن شاخص کل محیط کسبوکار می‌گویند. قبل از گفتن عدد‌های کمی گیج‌کننده، لازم است بدانید که هرچه این عدد به ۱۰ نزدیکتر باشد، یعنی اوضاع کسبوکار خوب نیست. در تابستان امسال این عدد ۸۸/۵ و در پاییز ۰۵/۶ بوده؛ یعنی اوضاع با بدترین وضعیت محیط کسبوکار فقط چهار قدم فاصله دارد.
از سال ۹۵ تا امسال، تنها در بهار سال ۹۶ بود که این عدد به پایین‌ترین میزان خود رسید و رقم ۶۹/۵ را به خودش دید. این شرایط نامساعد هم به ماجرا‌هایی بیرون از کسب‌وکار‌ها برمی‌گردد؛ یعنی عواملی که از کنترل آن‌ها خارج هستند، ولی بر کارشان تاثیرگذارند. از قوانین و مقررات گرفته تا میزان بارندگی و فرهنگ کاری پاییز امسال اوضاع را چندان برای کسب‌وکار‌ها راحت نکردند.
همه سنگ‌های پیش پای کسب‌وکار‌ها
بررسی اتاق بازرگانی بین بیش از ۲۸ هزار فعال اقتصادی انجام شده که هرکدام از آن‌ها هم چندعامل را به‌عنوان مهم‌ترین موانع بر سر راه کسب‌وکارشان معرفی کرده‌اند که نسبت به کشور‌های دیگر وضعیت نامساعدتری دارد: غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات، دشوار بودن تامین مالی از بانک‌ها و ثبات نداشتن قوانین مربوط به کسب‌وکار‌ها چند مانع اساسی است که تقریبا بخش زیادی از فعالان اقتصادی که در این طرح شرکت کرده‌اند، دست روی این موارد گذاشته‌اند. استارتاپ‌ها هم شرایط مشابهی با سه گروه صنعت، خدمات و کشاورزی دارند و حتی در برخی مشکلات وضعیت آن‌ها حادتر است.
علاوه بر چهار سنگی که پیش پای کسب‌وکار‌ها بوده و کار را برایشان سخت‌تر کرده، استارتاپ‌ها با مشکلات دیگری هم دست‌وپنجه نرم می‌کنند: رویه‌های سختگیرانه اداره‌های کار و بیمه تامین اجتماعی و گرفتن مجوز‌های کسبوکار. رتبه اول و دوم مهم‌ترین و سخت‌ترین مشکلات استارتاپ‌ها هم به غیرقابل پیش‌بینی بودن قیمت مواد اولیه و محصولات و دشواری تامین مالی از بانک‌ها می‌رسد و دسترسی به اینترنت هم در رتبه سوم است.
زخم کرونا هنوز ادامه دارد
علاوه بر همه ماجرا‌هایی که برای کسب‌وکار‌ها اتفاق افتاده، زخم دوران کرونا هنوز هم وجود دارد و به‌طور کلی پاییز امسال بین همه زمینه‌های شغلی اثر آن کمی کمتر از پنج درصد بوده است. از بین زمینه‌های مختلف هم سه دسته شغلی بیشترین آسیب را از ادامه کرونا دیده‌اند: فعالیت‌های خدماتی، املاک و مستغلات و خدمات مربوط به تامین جا و غذا. دسته آخر به‌طور مستقیم درباره شغل‌های مربوط به گردشگری و رستوران‌داری است.
شاخص محلی محیط کسبوکار در ایران عدد ۱۲/۶ است که طبق باید‌ها و نباید‌های این حوزه هرچقدر به ۱۰ نزدیکتر باشد، یعنی اوضاع نامناسب‌تری دارد. نمایندگان گروه‌های شغلی مختلف که در طرح پژوهشی اتاق بازرگانی شرکت کرده‌اند، از ۱۴ مانع بزرگ سر راه کسب‌وکارهایشان در پاییز گفته‌اند که به چند دسته عمده تقسیم می‌شوند: قیمت‌گذاری محصولات، مشکلات ارزی، مالیات، مشکلات تامین مواد اولیه، مشکلات بانکی، از دست دادن بازارها، مشکلات صادرات و واردات.
کدام استان‌ها کسبوکار پررونق‌تری داشتند؟
پاییز امسال کسب‌وکار‌ها در استان‌های قزوین، آذربایجان غربی و خراسان جنوبی نسبت به استان‌های دیگر در شرایط بهتری بودند و چند استان دیگر مثل سیستان و بلوچستان، کردستان و بوشهر بدترین وضعیت را داشتند. به‌غیر از استان‌ها، شغل‌ها هم از نظر محیط کسبوکار شرایط متفاوتی داشتند:
فعالیت‌های مربوط به ساختمان، املاک و مستغلات، فعالیت حرفه‌ای، علمی و فنی بدترین شرایط را داشتند. سمت مثبت ماجرا هم به طرف شغل‌هایی مثل فعالیت‌های مالی و بیمه، استخراج معدن، سلامت و مددکاری اجتماعی چرخیده که در مقایسه با شغل‌های دیگر شرایط برایشان مساعدتر بود. اگر فعالیت‌ها را به سه حوزه کشاورزی، صنعت و خدمات تقسیم کنیم، وضعیت محیط کسبوکار بخش کشاورزی در پاییز امسال مساعدترین و بخش خدمات نامساعدترین را تجربه کرده است.
منبع:روزنامه هفت صبح
