علت گرانی گوشت مرغ چیست؟

فرادید | قیمت گوشت مرغ در طول یک ماه گذشته تقریباً ۱۰۰ افزایش داشته است و اکنون در مرز ۲۰ هزار تومان قرار دارد، این در حالی ست که در هفته‌های گذشته قیمت هر کیلوگرم مرغ بین ۹ تا ۱۰ هزار تومان قیمت داشت. با این وجود ستاد تنظیم کشور در روز‌های گذشته در رابطه با تعیین قیمت گوشت مرغ تشکیل جلسه داد و در پایان قیمت تمام شده را ۱۵ هزار تومان به علاوه نوسان ۵ درصد تعیین کرد، اما با گذشته ۵ روز از ابلاغ مصوبه ستاد تنظیم بازار گوشت مرغ همچنان سیر صعودی خود را حفظ کرده است.

به گزارش فرادید، ستاد تنظیم بازار روز چهارم تیرماه قیمت جوجه یک روزه و مرغ زنده را به ترتیب ۲۸۰۰ تومان و ۱۰ هزار تومان تعیین کرده و عوارض صادراتی گوشت مرغ را نیز از ابتدای مرداد ماه به روال عادی یعنی ۵۰۰۰ تومان برگردانده است.

در جلسه ستاد تنظیم بازار قیمت مرغ به ازای هر کیلو ۱۵ هزار تومان مصوب شد و به ستاد‌های تنظیم بازار استان‌ها این مجوز داده شد که این محصول را تا پنج درصد بیشتر و یا کمتر از این نرخ قیمت گذاری کنند.

اما با گذشت ۵ روز از ابلاغیه ستاد تنظیم بازار به استانداران، قیمت گوشت مرغ تغییر چندانی نکرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در پایتخت هر کیلوگرم مرغ با قیمت ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان و در سایر استان‌ها بین ۱۷ تا ۱۹ هزار تومان به فروش می‌رسد.

پس از این موضوع، ستاد تنظیم بازار اعلام کرد که برای کنترل بازار مرغ، ۱۰ هزار تن گوشت مرغ منجمد با قیمت مصوب حداکثر ۱۲۹۰۰ تومان تحویل درب سردخانه و ۱۳۵۰۰ تومان قیمت خرده‌فروشی به ازای هر کیلوگرم در سراسر کشور توزیع می‌شود. بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار، این میزان مرغ در سازمان میادین میوه و تره‌بار و مراکز منتخب عرضه از جمله فروشگاه‌های زنجیره‌ای، شبکه‌های تعاونی و صنوف منتخب با هماهنگی و راهبری سازمان صنعت، معدن و تجارت استان‌ها توزیع خواهد شد.

البته این درحالی است که مصرف روزانه گوشت مرغ براساس گفته‌های اعضای هیئت مدیره کانون سراسری مرغداران گوشتی بین ۵ هزار و ۷۰۰ تن تا ۷ هزار تن است. با این وجود به نظر می‌رسد توزیع ۱۰ هزار تنی مرغ منجمد تنظیمی تنها چند روز می‌تواند در بازار گوشت مرغ تاثیرگذار باشد.

از طرفی برخی از کارشناسان صنعت مرغداری نسبت به تبعات کنترل دستوری قیمت گوشت مرغ هشدار داده اند. ورشکستگی و خروج اجباری شمار زیادی از تولیدکنندگان از چرخه تولید، کاهش اجباری میزان تولید و کاهش عرضه گوشت مرغ، افزایش انفجاری قیمت گوشت مرغ در آینده نزدیک و ایجاد نگرانی و تشویش اذهان عمومی از جمله پیامد‌هایی ست که این کارشناسان به آن‌ها اشاره داشته اند.

براساس گفته‌های کارشناسان صنعت مرغداری تولید هر کیلوگرم مرغ زنده برای تولیدکننده حدود ۱۲ هزار تومان آب می‌خورد که با احتساب افت ۲۵ درصدی وزن مرغ پس از کشتار، قیمت تمام شده مرغ به کیلویی ۱۶ هزار تومان می‌رسد. با احتساب هزار تومان هزینه کشتار، هزار تومان هزینه حمل و نقل و سود هزار تومانی برای فروشنده، قیمت مرغ برای مشتری باید حدود ۱۹ هزار تومان باشد که با قیمت ۱۵ هزار تومانی تعیین شده از سوی ستاد تنظیم بازار، اختلاف چهار هزار تومانی دارد.

از سوی دیگر با افزایش قیمت نهاده‌ها هزینه مرغداران نسبت به گذشته افزایش یافته است. در این شرایط در حالی که قیمت سویا باید با ارز مبادله‌ای که وارد کشور شده کیلویی ۲۶۰۰ تومان باشد، اکنون در بازار آزاد کیلویی ۷۵۰۰ تومان است.

البته تولیدکنندگان به کمبود نهاده‌ها در بازار هم اشاره کرده اند. نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی در این رابطه گفته است که "تولیدکنندگان برای جوجه ریزی ترس دارند، زیرا به این موضوع فکر می‌کنند که علاوه بر افزایش قیمت تمام شده مرغ، نهاده مورد نیاز نیز قابل تامین نباشد. "

اسدالله نژاد گفته "اگر ارز دولتی برای تامین نهاده‌های دام و طیور تخصیص داده نشود و یا نهاده‌ها با نرخ مصوب تامین نشود؛ معلوم نیست که قیمت‌ها تا چند برابر افزایش می‌یابند. "

او معتقد است که "در صورت تامین نهاده‌ها با ارز دولتی قیمت تمام شده مرغ زنده ۱۱ هزار و۵۰۰ تومان تا ۱۱ هزار و۷۰۰ تومان و قیمت تمام شده مرغ گرم ۱۷ هزار تومان خواهد شد و با وضع فعلی نهاده‌ها، قیمت مرغ زنده به بیش از ۱۴ هزار تومان خواهد رسید و اگر ضریب ۱.۴۵ را هم برای تبدیل مرغ زنده به گرم اعمال کنیم قیمت مرغ گرم در بازار از ۲۰ هزار تومان عبور خواهد کرد. "

غلامعلی فارغی، عضو اتاق بازرگانی ایران در رابطه با گرانی این روز‌های مرغ گفته است که " آمار‌ها نشان می‌دهد که در اردیبهشت و خرداد حدود ۱۱۷ میلیون جوجه برای استفاده گوشتی وارد مرغداری‌ها شده که این عدد از میزان نیاز کشور بیشتر است، اما وقتی نهاده دام به مرغدار نمی‌رسد دو مشکل ایجاد می‌شود؛ از سویی مرغ در زمان خروج از مرغداری به میزان کافی رشد نکرده و گوشتی که تحویل می‌دهد کمتر از ۲.۵ کیلو است و از سوی دیگر نرسیدن نهاده باعث خودخوری مرغ و کاهش نهایی محصول می‌شود. از این رو با وجود آنکه بیش از تقاضای موجود در کشور ظرفیت تولید وجود دارد، اما مشکلات اجرایی باعث شده که محصول نهایی به سختی به دست مردم برسد.

با این وجود اواخر فروردین ماه هم ویدیویی از امحای جوجه‌های یک‌روزه در فضای مجازی منتشر شد که دبیر انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه علت آن را کاهش قیمت مرغ زنده و جوجه یک‌روزه به‌خاطر کاهش مصرف این محصول در پی شیوع ویروس کرونا و همچنین افزایش جوجه‌ریزی بر اساس تصمیم ستاد تنظیم بازار برای عید نوروز و ماه رمضان عنوان کرد. همچنین به گفته او کمبود شدید ذرت و سویا به عنوان دو نهاده اصلی خوراک به‌دلیل عدم تخصیص یا عدم انتقال ارز است که اثرات ناشی از کاهش قیمت را تشدید کرد.

در طول یک هفته گذشته بیشتر تولیدکنندگان مرغ گوشتی نسبت به افزایش و کمیابی نهاده‌ها در کشور هشدار داده اند. در این رابطه یکی از اعضای هیأت رئیسه کمیسیون کشاورزی مجلس از مافیای نهاده در کشور سخن به میان آورده است. احد آزادیخواه در این رابطه به ایسنا گفته است که " سرنخ‌هایی که ما داریم مافیای داخلی اجازه دسترسی به این محصول را نمی‌دهد. در حوزه نهاده‌های دامی شبکه به شدت مسمومی داریم که اجازه نمی‌دهد نهاده‌ها به دست تولیدکننده برسد. "

او همچنین گفته که "برخی از واردکننده‌ها از امتیازات واردات استفاده می‌کنند. اگر واردکننده از امتیاز خود به نفع مصرف‌کننده استفاده نکند، بدل به رانت می‌شود. واردکننده‌ها از این امتیازات استفاده می‌کنند و به جای واگذاری نهاده‌ها به تولیدکننده‌ها به دست سوداگران بازار و دلالان می‌دهند. این وضعیت باعث تشکیل یک بازار سیاه در این حوزه می‌شود. از دل این بازار سیاه، تخلف‌ها و رانت‌های زیادی ایجاد شده و یک شبکه مسموم به شکل خودکار ایجاد می‌شود. "