نتیجه فوتبال "دیمی" جز ناکامی نیست

روزی که مشخص شد ایران در رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا ٢٠٢٠ با چهار نماینده شرکت می‌کند، همه فوتبال‌دوستان از این اتفاق خوشحال شدند و البته رگه‌هایی از امید در آنان ایجاد شد تا شاید بالاخره باشگاه‌های ایرانی طلسم قهرمان‌نشدن را در قاره کهن بشکنند. اما استقلال، پرسپولیس، سپاهان و شهر خودرو تاکنون نتوانسته‌اند ایرانی‌ها را خوشحال کنند.

با گذشت دو هفته از رقابت‌های لیگ قهرمانان و انجام هشت مسابقه تیم‌های ایرانی، حالا سهم ایران از ٢٤ امتیاز ممکن فقط پنج امتیاز است و این موضوع بسیار ناامید‌کننده است. در مجموع این بازی‌ها سپاهان سه امتیاز گرفته است، استقلال و پرسپولیس هر کدام یک امتیاز به دست آورده‌اند و شهر خودرو نیز دو بازی‌اش را واگذار کرده است تا میانگین امتیازی غیر قابل باوری برای نمایندگان ایران به ثبت برسد.

البته تصمیم کنفدراسیون فوتبال آسیا برای انجام سه مسابقه اول ایرانی‌ها در کشور حریف و از دست رفتن شانس میزبانی در دور رفت مرحله گروهی هم در این مسأله تأثیرگذار است، اما نمی‌شود همه مسائل را به این تصمیم ربط داد. شکست‌های پُرگل و عجیب نمایندگان ایران بیانگر حقایق فنی متعددی است؛ به همین دلیل با کارشناسان فوتبال درباره ناکامی تیم‌های ایرانی در دو بازی اول لیگ قهرمانان گفتگو کردیم که آنان دیدگاه‌های جالبی داشتند. ماحصل صحبت‌های کارشناسان در ادامه آمده است:

جای خالی مربیان کاربلد خارجی
صادق ورمزیار کارشناس فوتبال اتفاقی را که در بازی‌های اول برای تیم‌های ایرانی در لیگ قهرمانان آسیا رخ داد باید به موضوعات مربوط به میزبانی هم ربط داد. بی‌تردید اینکه تیم‌های پرطرفدار ایران مقابل چشمان هواداران خودی به میدان بروند با اینکه در کشور حریف بازی کنند، تفاوت دارد و می‌شود امیدوار بود در دور برگشت که بازی‌ها در ایران برگزار می‌شود شرایط فرق کند.

منتهی این تمام ماجرا نیست و نقص‌های فنی مشهود بر تصمیم AFC کاملا غالب است. تیم‌های ایرانی متأسفانه از نظر هماهنگی، اعتماد به نفس، مسائل روحی و روانی و توانایی فکری هنوز آماده حضور در لیگ قهرمانان آسیا نیستند. وقتی شما می‌بینید سپاهان در یک بازی چهار گل می‌زند و در بازی بعدی سه گل دریافت می‌کند، این نشانه نداشتن تجربه کافی بازیکنان است.

از طرف دیگر، نمی‌شود هزینه‌های مالی زیاد تیم‌های عربی را در جذب بازیکنان مطرحی مثل ماریو مانژوکیچ نادیده گرفت. البته گاهی شاهدیم در برخی بازی‌ها شرایط تقریبا برابر می‌شود و قدرت دو تیم یکسان است، اما در این وضع توانایی برد نزد تیم‌های ایرانی دیده نمی‌شود.

شاید حالا بشود گفت: نقش مربیان خارجی مثل استراماچونی و کالدرون در فوتبال ایران چقدر بوده است؛ مربیانی که صاحب سبک هستند و نشان دادند توانایی اداره تیم را در شرایط حساس دارند. این مربیان از نظر نظم و انضباط، قدرت اَرنج و تعویض، ریکاوری و ... کارشان را بلدند و بی‌تردید تجربه‌شان می‌توانست به نمایندگان ما بسیار کمک کند. از طرفی مربیان ایرانی ما هنوز از نظر تجربی آن‌قدر قدرتمند نیستند و چند‌سال زمان نیاز است تا آنان خود را با شرایط وفق دهند.

نتیجه فوتبال «دیمی» جز ناکامی نیست

ابراهیم قاسم‌پور کارشناس فوتبال متأسفانه تیم‌های فوتبال ایران از کمترین امکانات هم بهره‌مند نیستند و در این شرایط انتظار از نمایندگان کشور برای کسب موفقیت بیجاست. در تمام کشور‌های آسیایی فوتبال پایه از اهمیت زیادی برخوردار است و آکادمی‌های مجهز ساخته می‌شود تا بازیکنان تربیت شوند و آرام‌آرام در ترکیب تیم‌های بزرگسال قرار بگیرند.

به همین دلیل تیمی مثل السد قطر در نیمه دوم بازی با سپاهان دو جوان بیست‌ساله را وارد زمین می‌کند که ستاره بازی می‌شوند. اما در ایران از این خبر‌ها نیست؛ بازیکنانی که در کوچه و خیابان بازی می‌کنند بر اثر اتفاق فوتبالیست‌های بزرگی می‌شوند. آن‌ها هرچه در چنته دارند، ذاتی است و اکتسابی نیست. این مسأله را در نظر بگیرید و به سایر بخش‌ها گسترش دهید.

از طرف دیگر، وقتی مشکلات داخلی پرتعداد وجود دارد، ارتباط تنگاتنگی که باید بین مربیان و کلاس‌های دانش‌افزایی در خارج از کشور باشد از بین می‌رود. در کشور‌های عربی که مقابل تیم‌های ما برنده می‌شوند، مربیان بومی به باشگاه‌های بزرگ دنیا اعزام می‌شوند تا آموزش ببینند. همچنین مربیان خارجی سرشناس را جذب می‌کنند تا با قراردادن مربیان خودشان در کنار آن‌ها مربی تربیت کنند، اما در ایران به‌دلیل مشکلات تحریم و هزینه‌های بالا قادر به انجام چنین کار‌هایی نیستیم.

در چنین شرایطی شاهد نوعی از فوتبال که اصطلاحا به آن «دیمی» می‌گویند، هستیم؛ فوتبالی که بدون برنامه، ساختار و اصول جلو می‌رود و نتایج مثبتی هم که گاهی حاصل می‌شود براساس خلاقیت ذاتی و ضریب هوشی بازیکنان است. البته این روش در بلندمدت نتیجه نمی‌دهد و نرفتن به المپیک در طول نیم‌قرن یا قهرمان‌نشدن در آسیا در طول سالیان متمادی بیانگر این مسأله است.

الان زمان منفی‌بافی نیست
بیژن ذوالفقارنسب کارشناس فوتبال نتایج تیم‌های ایرانی را تا پایان هفته دوم لیگ قهرمانان آسیا فقط نباید با نگاه منفی تحلیل کنیم. هنوز چیزی تمام نشده و فکر می‌کنم برای رسیدن به تحلیل و نقدی جامع‌تر حداقل باید منتظر برگزاری بازی سوم و پایان دور رفت بازی‌ها باشیم.

آن‌وقت بهتر می‌توان در این‌باره نظر داد. به هر حال، سپاهان یک بازی را چهار بر صفر برده و در یک بازی سه بر صفر شکست خورده است. مقابل تیم تا بنِ دندان مسلح السد هم باختند. غیبت کی‌روش استنلی تأثیر زیادی در این شکست تیم آقای قلعه‌نویی داشت.

پرسپولیس بازی اول را به الدحیل روی اشتباهات فردی باخت و در این بازی هم دوباره شاهد اشتباهات فنی تیم بودیم که باعث شد پیروزی را با مساوی عوض کنند. استقلال با تصمیم بحث‌برانگیز داور سه امتیاز بازی با الاهلی را از دست داد و در بازی اول مقابل الشرطه هم با بدشانسی، مهدی قائدی مصدوم شد. دیاباته دیگر گلزن این تیم هم مدتی است به دلیل مصدومیت از میادین دور است. تنها شهر خودرو در حد انتظار ظاهر نشده است که تغییرات در کادر فنی تیم در بدترین زمان ممکن دلیل این افت محسوس آنهاست.

این اتفاقات به‌خوبی نشان می‌دهد تیم‌های ایرانی با آمادگی کامل به مصاف رقبای خود در آسیا نرفتند. معلوم بود پرسپولیس الشارجه را درست آنالیز نکرد که به آن شکل دو بار دروازه‌اش باز شد. برگزاری مسابقات پیاپی در خارج از کشور، فشردگی مسابقات لیگ و لشکر مصدومان هم از دلایل افت تیم‌هاست. سرمایه‌گذاری هنگفت و جذب ستاره‌های سرشناس دنیای فوتبال هم موضوع دیگری است که باعث قدرت گرفتن حریفان شده است.

با تمام این تفاسیر، باز هم تیم‌های ایرانی می‌توانستند در مسابقات خود نتیجه بهتری بگیرند. فکر می‌کنم استقلال، سپاهان و پرسپولیس شانس برای صعود دارند و فقط باید علاوه بر پشتیبانی و آنالیز بهتر، روی مسائل روحی و روانی هم کار کنند تا نتایج دو هفته اخیر جبران شود.