۳۰ سال قبل؛ جنگ نفتکش‌ها در خلیج فارس
از مدت‌ها پیش انتظار چنین مناقشه‌ای می‌رفت. ارتش ایران روز سه‌شنبه گذشته برای چهارمین بار در عرض هشت روز یک فروند موشک از نوع اسکاد - بی به سوی بغداد شلیک کرد. عراق ادعا می‌کند که این موشک در کنار یک مدرسه ابتدایی منفجر شده و ۳۲ نفر را که اکثر آنان کودکان بین ۶ تا ۱۱ ساله بوده‌اند به کام مرگ کشانده است؛ اما وزارت دفاع ایران اعلام کرد این حمله تهران کاملا هدفمندانه و به منظور تلافی حملات عراقی‌ها به شهر اصفهان انجام شده است.
کد خبر :
۴۹۰۰۸
بازدید :
۳۰۴۲
این سناریو غیرواقعی و البته همزمان از نظر نمادین قدرتمند و تاثیرگذار است. در پشت آن درهای شیشه‌ای آسمان‌خراش یا همان هتل‌هایت دبی، عرب‌هایی را می‌بینیم که دشداشه‌های سفید به تن دارند و با همین لباس مشغول پاتیناژ هستند و سطح یخی و بسیار صیقلی پیست را خراش می‌دهند. از قرار معلوم چیزی به نام صلح نمی‌تواند در این مکان چندان هیجان‌انگیز باشد؛ زیرا در این دنیای پر از تجملات و آکنده از بوتیک‌های گران‌قیمت در کنار این پیست پاتیناژ، از جنگ هیچ اثری نیست و بیشتر به یک شایعه شبیه است.
اما این مسئله در مورد سوئیت‌های طبقات فوقانی این هتل صدق نمی‌کند؛ زیرا در این سوئیت‌ها شبکه‌های خبری آمریکایی به اصطلاح اتاق‌های جنگ برپا کرده‌اند و آن‌ها را «اتاق‌های وضعیت جنگی» می‌نامند. در این اتاق‌ها انواع و اقسام دستگاه‌های مخابراتی صوتی و تصویری نصب شده و این همه برای رصد رویدادهایی است که در آب‌های دریای آن سوی افق جریان دارد.
در این اتاق‌ها گاه صدای پیام اضطراری ناخداهای نفتکش‌هایی که از سوی بمب‌افکن‌های میراژ عراق و یا قایق‌های تندروی ایران مورد حمله قرار گرفته‌اند و صدای فرماندهان کشتی‌های مین‌روب انگلیسی و صدای گوش‌خراش هلی‌کوپترها در شب به گوش می‌رسد. در عین حال هستند کسانی که روی فرکانس این گیرنده‌ها می‌آیند و خود را «میمون فیلیپینی» و شبیه به آن معرفی و تهدید می‌کنند: «سگ‌های کثیف! تا فردا صبح همگی شما را خواهیم کشت.» و این ارتباط‌های بی‌سیم تنها راه ارتباط با مناقشه‌ای است که از زمان نخستین درگیری و کشمکش‌ها میان ابرقدرت آمریکا و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران جریان دارد.
این کشمکش‌ها البته در هفته گذشته به اوج خود رسید. ایالات متحده آمریکا که در حال حاضر نیروهای عملیاتی و تسلیحاتی به مراتب بیشتر از آنچه در سال ۱۹۴۴ و در حمله نورماندی داشت، در خلیج [فارس] مستقر کرده است، تنها نظاره‌گر بی‌عمل و دست‌و‌پابسته جنگ میان ایران و عراق است و بیم آن می‌رود که واشنگتن نیز به این جنگ تا به امروز هفت ساله وارد شود.
جمعه گذشته وضعیت از این نیز خطرناکتر شد. ساعت ۷:۲۵ صبح یک موشک ایرانی موسوم به «کرم ابریشم» به نفتکش ۸۱ هزار تنی «سی آیل سیتی» اصابت کرد. این کشتی از جمله تانکرهای کویت است که با اسکورت کشتی‌های مجهز به سلاح‌های سنگین و تحت پرچم آمریکا رفت‌و‌آمد می‌کند. کویتی‌ها تلاش کردند که این موشک را قبل از اصابت به آن کشتی منهدم کنند که البته تلاشی بیهوده بود.
موشک کرم ابریشم (با کلاهک ۴۵۰ کیلوگرمی حاوی مواد منفجره) هنگامی به سی آیل سیتی برخورد کرد که این نفتکش به آرامی در حال نزدیک شدن به پایانه نفتی الاحمدی کویت بود. در آن زمان هیچ کشتی جنگی آمریکایی در آن نزدیکی نبود؛ زیرا آمریکایی‌ها به دلایل امنیتی و همچنین مخفی‌کاری به آب‌های کویت نزدیک نمی‌شدند. بر اثر این حمله ۱۸ نفر از سرنشینان آن نفتکش از جمله ناخدا و بی‌سیم‌چی که هر دو آمریکایی بودند زخمی شدند.
پرزیدنت رونالد ریگان و پنتاگون تا همین چندی پیش همواره هشدار می‌دادند که چنانچه یک کشتی حامل پرچم آمریکا مورد حمله قرار گیرد، دست به حملات تلافی‌جویانه خواهند زد. به همین خاطر انتظار می‌رفت مقر موشک‌های کرم ابریشم در نزدیکی تنگه هرمز و در شبه‌جزیره فاو - همان جزیره‌ای که موشک از آن به سمت نفتکش شلیک شد - مورد حمله قرار قرار گیرد؛ اما آمریکایی‌ها تا شنبه صبح هیچ واکنشی به این اقدام ایران نشان ندادند.
از مدت‌ها پیش انتظار چنین مناقشه‌ای می‌رفت. ارتش ایران روز سه‌شنبه گذشته برای چهارمین بار در عرض هشت روز یک فروند موشک از نوع اسکاد - بی به سوی بغداد شلیک کرد. عراق ادعا می‌کند که این موشک در کنار یک مدرسه ابتدایی منفجر شده و ۳۲ نفر را که اکثر آنان کودکان بین ۶ تا ۱۱ ساله بوده‌اند به کام مرگ کشانده است؛ اما وزارت دفاع ایران اعلام کرد این حمله تهران کاملا هدفمندانه و به منظور تلافی حملات عراقی‌ها به شهر اصفهان انجام شده است.
نیروهای زرهی و توپخانه ارتش ایران روز چهارشنبه نیز بندر بصره را بمباران کردند و بر اثر این بمباران‌ها هشت نفر کشته شدند. یک روز بعد از آن یک فروند موشک ایرانی، نفتکش ۲۷۵ هزار تنی «سونگاری» حامل نفت کویت را هدف قرار داد. در همان حال در ۲۰۰ کیلومتری شرق این محل، یک نفتکش اجاره‌ای ایران به نام «پگاسوس ۱» هدف حملات جنگنده‌های عراقی قرار گرفت و در آتش سوخت. این سیزدهمین کشتی بزرگ ایران بود که تنها در عرض ۱۰ روز در نزدیکی سواحل این کشور و توسط موشک‌های اگزوسه عراق هدف قرار می‌گرفت.
بالا گرفتن تهدیدآمیز جنگ نفتکش‌ها، آمریکا را در وضعیتی تناقض‌آمیز قرار داده است؛ اگرچه ایالات متحده در آغاز تصمیم داشت تنها با کمک کشتی‌های اسکورت و تقویت ناوگان خاورمیانه امنیت بیشتری در خلیج [فارس] برقرار کند اما این دریای به وسعت ۲۲۴ هزار کیلومتر مربعی که کمی کوچکتر از نصف دریای بالتیک است، ناگهان به جهنمی بدل شد. به دلیل حضور آمریکا، ایران و عراق برای حملات و تهاجم‌های بیشتر تحریک شدند.
شمار مواردی که طی آن نفتکش‌ها به آتش کشیده و یا بر اثر اصابت گلوله‌های مسلسل‌های سنگین سوراخ سوراخ شده‌اند به ناگاه افزایش یافت. به دلیل سرعت این رویدادها کشتی‌های جنگی نمی‌توانند امنیت دریانوردی را در این منطقه تضمین کنند. تا قبل از حضور کشتی‌های اسکورت آمریکا در آب‌های کویت در پایان ماه جولای سال جاری، به طور متوسط فقط هفت کشتی در طول ماه توسط عراق و ایران مورد حمله قرار می‌گرفت.
جمعه گذشته وضعیت از این نیز خطرناکتر شد. ساعت ۷:۲۵ صبح یک موشک ایرانی موسوم به «کرم ابریشم» به نفتکش ۸۱ هزار تنی «سی آیل سیتی» اصابت کرد. این کشتی از جمله تانکرهای کویت است که با اسکورت کشتی‌های مجهز به سلاح‌های سنگین و تحت پرچم آمریکا رفت‌و‌آمد می‌کند. کویتی‌ها تلاش کردند که این موشک را قبل از اصابت به آن کشتی منهدم کنند که البته تلاشی بیهوده بود.
موشک کرم ابریشم (با کلاهک ۴۵۰ کیلوگرمی حاوی مواد منفجره) هنگامی به سی آیل سیتی برخورد کرد که این نفتکش به آرامی در حال نزدیک شدن به پایانه نفتی الاحمدی کویت بود. در آن زمان هیچ کشتی جنگی آمریکایی در آن نزدیکی نبود؛ زیرا آمریکایی‌ها به دلایل امنیتی و همچنین مخفی‌کاری به آب‌های کویت نزدیک نمی‌شدند. بر اثر این حمله ۱۸ نفر از سرنشینان آن نفتکش از جمله ناخدا و بی‌سیم‌چی که هر دو آمریکایی بودند زخمی شدند.
پرزیدنت رونالد ریگان و پنتاگون تا همین چندی پیش همواره هشدار می‌دادند که چنانچه یک کشتی حامل پرچم آمریکا مورد حمله قرار گیرد، دست به حملات تلافی‌جویانه خواهند زد. به همین خاطر انتظار می‌رفت مقر موشک‌های کرم ابریشم در نزدیکی تنگه هرمز و در شبه‌جزیره فاو - همان جزیره‌ای که موشک از آن به سمت نفتکش شلیک شد - مورد حمله قرار قرار گیرد؛ اما آمریکایی‌ها تا شنبه صبح هیچ واکنشی به این اقدام ایران نشان ندادند.
از مدت‌ها پیش انتظار چنین مناقشه‌ای می‌رفت. ارتش ایران روز سه‌شنبه گذشته برای چهارمین بار در عرض هشت روز یک فروند موشک از نوع اسکاد - بی به سوی بغداد شلیک کرد. عراق ادعا می‌کند که این موشک در کنار یک مدرسه ابتدایی منفجر شده و ۳۲ نفر را که اکثر آنان کودکان بین ۶ تا ۱۱ ساله بوده‌اند به کام مرگ کشانده است؛ اما وزارت دفاع ایران اعلام کرد این حمله تهران کاملا هدفمندانه و به منظور تلافی حملات عراقی‌ها به شهر اصفهان انجام شده است.
نیروهای زرهی و توپخانه ارتش ایران روز چهارشنبه نیز بندر بصره را بمباران کردند و بر اثر این بمباران‌ها هشت نفر کشته شدند. یک روز بعد از آن یک فروند موشک ایرانی، نفتکش ۲۷۵ هزار تنی «سونگاری» حامل نفت کویت را هدف قرار داد. در همان حال در ۲۰۰ کیلومتری شرق این محل، یک نفتکش اجاره‌ای ایران به نام «پگاسوس ۱» هدف حملات جنگنده‌های عراقی قرار گرفت و در آتش سوخت. این سیزدهمین کشتی بزرگ ایران بود که تنها در عرض ۱۰ روز در نزدیکی سواحل این کشور و توسط موشک‌های اگزوسه عراق هدف قرار می‌گرفت.
بالا گرفتن تهدیدآمیز جنگ نفتکش‌ها، آمریکا را در وضعیتی تناقض‌آمیز قرار داده است؛ اگرچه ایالات متحده در آغاز تصمیم داشت تنها با کمک کشتی‌های اسکورت و تقویت ناوگان خاورمیانه امنیت بیشتری در خلیج [فارس] برقرار کند اما این دریای به وسعت ۲۲۴ هزار کیلومتر مربعی که کمی کوچکتر از نصف دریای بالتیک است، ناگهان به جهنمی بدل شد. به دلیل حضور آمریکا، ایران و عراق برای حملات و تهاجم‌های بیشتر تحریک شدند.
شمار مواردی که طی آن نفتکش‌ها به آتش کشیده و یا بر اثر اصابت گلوله‌های مسلسل‌های سنگین سوراخ سوراخ شده‌اند به ناگاه افزایش یافت. به دلیل سرعت این رویدادها کشتی‌های جنگی نمی‌توانند امنیت دریانوردی را در این منطقه تضمین کنند. تا قبل از حضور کشتی‌های اسکورت آمریکا در آب‌های کویت در پایان ماه جولای سال جاری، به طور متوسط فقط هفت کشتی در طول ماه توسط عراق و ایران مورد حمله قرار می‌گرفت.
به تازگی کیفیت سلاح‌های به کار گرفته شده در جنگ نفتکش‌ها نیز تغییر کرده است. کشتی نفتکش آمریکایی سونگاری که با پرچم لیبریا رفت‌و‌آمد می‌کرد نیز احتمالا مورد اصابت موشک‌های کرم ابریشم ایران قرار گرفته است.
کاروان کشتی‌های آمریکایی تازه روز سه‌شنبه به آب‌های کویت رسید. این کاروان قوی‌ترین ناوگان کشتی‌های اسکورتی به شمار می‌آید که آمریکا تا به امروز به خلیج [فارس] اعزام کرده است. این ناوگان شامل هشت کشتی جنگی است که وظیفه حفاظت از چهار تانکر نفتی از جمله سی آیل سیتی را بر عهده دارند و البته این کشتی‌های اسکورت از سوی یک ناو هواپیمابر نیز رصد می‌شوند.
پنتاگون سعی دارد با استقرار ۴۵ فروند کشتی جنگی در منطقه میان کویت و دریای عمان یک حوزه امن تحت تسلط خود پدید آورد. اکنون نیز ۱۶ یگان ویژه، هسته سخت نیروهای آمریکا را در خلیج [فارس] تشکیل می‌دهند و ناو ۱۵ هزار تنی «لاسال» در واقع مقر دریادار هارولد برنسن است. این ژنرال آمریکایی از همان محل به فرماندهی نیروهای کلاه‌سبز آمریکا در خاورمیانه مشغول است.
معاون برنسن یعنی دریادار «دنیس ام. بروکس» در عرشه ناو موشک‌انداز و اتمی «لانگ بیچ» در خلیج عمان حضور دارد و از روی عرشه همین ناو بخش مهمی از یگان‌های عملیاتی را هدایت می‌کند. این یگان‌های عملیاتی در واقع از یک ناو هواپیمابر ۷۹ هزار تنی به نام «رنجر» همراه با ۹ کشتی اسکورت و تعداد زیادی زیردریایی تشکیل شده است. این ناو در قسمت شمال یعنی در نزدیکی آبراه هرمز همراه با ناو جنگی باقی‌مانده از دوران جنگ دوم جهانی یعنی ناو مسلح به موشک‌های کروز به نام «میسوری» و البته شماری اژدرافکن، بمب‌افکن و کشتی کوچک به گشت‌زنی مشغول است.
در همین حال حضور چند ده ناو شوروی و بیش از ۳۰ فروند کشتی جنگی کشورهای غربی عضو پیمان ناتو در این منطقه به تنش‌ها دامن می‌زند. نیروی دریایی فرانسه با ناو هواپیمابر خود به نام «کلمنسو» در سه گروه مختلف اقدام به عملیات می‌کند و این عملیات‌ها غالبا بیرون از خلیج [فارس] انجام می‌شود. افزون بر آن کشتی‌های جنگی نیروهای دریایی سلطنتی بریتانیا نیز حضوری چشمگیر در این منطقه دارند. مشهورترین ناوگان بریتانیا «اندرومدا» نام دارد که متشکل از ۹ کشتی جنگی است که در جنگ فالکلند حضور داشتند. سه مین‌روب نیز طی هفته‌های گذشته به این مجموعه ملحق شده‌اند. کشتی‌های اسکورت نیروی دریایی ایتالیا نیز مانند بریتانیا و آمریکا در نزدیکی کویت به عملیات مشغولند. سه کشتی کوچک ایتالیا به نام‌های «گرچاله»، «سیروکو» و «پرسئو» شمار زیادی از جاشوها و نیروهای مزدور و غیرکادر ثابت را با خود حمل می‌کنند و ماموریتی سه ماهه دارند.
اینکه چگونه وضعیت در خلیج [فارس] تا این اندازه به وخامت گرایید به پنجشنبه دو هفته پیش یعنی به زمانی بازمی‌گردد که هلی‌کوپتر نیروهای ویژه آمریکا یا همان «تسک فورس ۱۶۰» با پاسدارانی که بر عرشه کشتی ایران اجر حضور داشتند درگیر شد و به سوی سه قایق تندروی نیروهای ایرانی آتش گشود. در این درگیری یکی از قایق‌های ایرانی به قعر دریا فرو رفت و به دو قایق دیگر خسارت‌های سنگینی وارد آمد.
در حال حاضر کشتی‌های جنگی آمریکایی به نوعی آسمان منطقه را نیز به اشغال درآورده، رفت‌و‌آمدهای هوایی بین‌المللی را زیر نظر گرفته‌اند و هویت هواپیماهای مسافربری را نیز بررسی می‌کنند. این روزها خلبان‌های هواپیماهای مسافربری شرکت گلف‌ایر قبل از هر پرواز از فرودگاه‌های امارت شارجه واقع در شمال شرقی دبی این هشدار را از برج مراقبت دریافت می‌کنند: «از نظر ناوهای جنگی آمریکا هر هواپیمای ناشناسی دشمن محسوب می‌شود. ما از نیت آمریکایی‌ها خبر نداریم اما شما هویت خود را اعلام کنید.»
رزمناو آمریکایی «کید» در بخش جنوبی خلیج [فارس] یعنی در همان منطقه‌ای که زمانی نیروی دریایی شاه حضور داشت، وظیفه گشت‌زنی را بر عهده دارد. در حال حاضر ناوهای جنگی ایران در نزدیکی سواحل امارات متحده عربی با این پیام روبه‌رو می‌شوند: «ناو ایرانی، اینجا یک ناو آمریکایی حضور دارد. رادار جنگی خود را فورا خاموش کنید، این تنها اخطار ما به شماست.»
ژنرال برنسن در شرق مسیر دریایی به سمت کویت و تاسیسات نفتی الاحمدی نوعی مانع الکترونیکی نصب کرده است تا از عبور کشتی‌های متفرقه آگاه شود. در این میان هلی‌کوپترهای سیاه‌رنگ MH-6 نیز که در بحرین مستقر شده‌اند نقشی کلیدی را برای نیروهای آمریکایی ایفا می‌کنند. همین هلی‌کوپترها بودند که روز ۸ اکتبر امسال در نزدیکی جزیره فارسی ایران با قایق‌های تندروی سپاه پاسداران درگیر شدند.
اینکه پس از حمله به کشتی سی آیل سیتی، آمریکایی‌ها دست به یک حمله متقابل محدود خواهند زد یا نه یا اینکه واشنگتن چگونه از این حمله جان سالم به در خواهد برد، امری است که فعلا از سوی طرف غربی در خلیج [فارس]، اظهار نظری در مورد آن نمی‌شود. البته «طارق عبدالرحمان المواجد» وزیر اطلاعات بحرین عقیده دارد: «بزرگترین خطر این است که کسی یک حرکت اشتباه انجام دهد.»
کیت گریوز، مفسر بی‌بی‌سی در دبی اما می‌گوید: «جنگ آمریکا علیه ایران اجتناب‌ناپذیر است.» یکی از تحلیلگران امور خلیج [فارس] به نام «دونالد کِر» از انستیتوی بین‌المللی تحقیقات استراتژیک لندن بر این باور است که «شاید آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها فاصله خود را از یکدیگر حفظ کرده و یک حمله دریایی هرگز انجام نشود.» به باور آقای کِر تهران در گذشته و در موقعیت مشابه «واقع‌گرایی آگاهانه‌ای» از خود نشان داده است؛ زیرا می‌داند یک درگیری رودررو با ارتش آمریکا می‌تواند پیامدهای زیادی داشته باشد.
ژنرال برنسن وظیفه یگان‌های تحت امر خود را این می‌داند که جنگ میان عراق و ایران را به گونه‌ای خاموش کند تا از گسترش آثار آن به کشورهای فراآتلانتیکی و سواحل غربی جلوگیری به عمل آید؛ اما صدام حسین، رئیس‌جمهور عراق، به هیچ عنوان نمی‌خواهد در این وضعیت آچمز گرفتار و اسیر استراتژی آمریکا شود. او پا را از این نیز فراتر گذاشته و روز چهارشنبه هفته گذشته تهران را به بزدلی متهم کرده است؛ زیرا از نظر وی ایران جسارت حمله به کشتی‌های آمریکایی را ندارد! او تاکید کرد که عراق طبیعت و خوی تهاجمی ایران را به زانو درخواهد آورد!
با این حال حمله به کشتی سی آیل سیتی، حکومت ایران را در مرحله نخست از وضعیتی دشوار بیرون کشید. غربی‌ها ادعا می‌کردند که تهران پس از اینکه بارها از آمریکا به تحقیر یاد کرده و به این کشور لقب «شیطان بزرگ» داده در ورطه ترس گرفتار شده است؛ اما حمله به آن کشتی، این ادعاهای آمریکا را بی‌اثر کرد و تهران نفسی تازه کشید.
اکنون پرزیدنت علی خامنه‌ای رئیس‌جمهور ایران در آیین نماز جمعه در دانشگاه تهران این سوال پرمعنی و طعنه‌آمیز را مطرح می‌کند: «می‌پرسید آن موشک از کجا آمد؟ پاسخ این سوال را آمریکایی‌ها از همه بهتر می‌دانند.»
منبع: تاریخ ایرانی
۰
