تلفیق معماری قاجار و زندیه در مسجد صنیع‌الدیوان
مسجد صنیع‌الدیوان محله سنگلج در زمین بایری توسط حاج حسن صنیع‌الدیوان ساخته شد و به همین دلیل میان اهالی به نام بانی و سازنده اش به مسجد صنیع‌الدیوان معروف شد.
استاد حاج حسن صنیع‌الدیوان بر اساس بعضی روایت‌ها با همراهی استاد حسین لرزاده ساخت.حفظ بافت سنتی ومعماری بنا با وجود مرمت‌ها و بهسازی‌هایی که طی سال‌ها انجام شد از ویژگی‌های مسجد صنیع الدیوان است.
محمود منیعی، تهران‌پژوه، در باره ویژگی‌های معماری این مسجد می‌گوید: «بنای مسجد صنیع الدیوان چیزی در حدود یک هزار و هشتاد و هفت متر مربع است. طاق ضربی با آجرهای قرمز، دیوارهای بلند آجری و هشتی‌های بلند و کاشیکاری روی طاق از مهم‌ترین نشانه‌های معماری قاجار بود که در معماری این مسجد طراحی شد. در واقع سبک معماری مسجد صنیع الدیوان پیروری از سبک معماری دوره زندیه و قاجاریه است. برای نمونه، طراحی طاق‌ها، ستون های سنگی و خاکستری داخل مسجد برای نماز گزاران تداعی‌کننده مسجد وکیل شیراز است.»
به گفته این تهران پژوه، صحن مسجد ذوزنقه‌ای‌شکل است و مساحتی صد متر مربعی دارد. کف آن سنگ فرش است و وسط آن یک حوض دو در سه متری قرار دارد. دیوارهای این یادگار معماری قاجاریه و زندیه با ازاره‌های سنگی هفتاد سانتیمتری جلوه‌گری می‌کند و بخش بالای آن آجری است که کاشیکاری و نقوش گل و طرح اسلیمی جلوه زیبایی به مسجد بخشیده است.
منبع: همشهری
