چرا تهران در شامگاه یکشنبه قفل شد؟

آنچه از اواسط روز یکشنبه، افزایش حجم ترافیک در بزرگراه‌های تهران را رقم زد و در شامگاه، باعث پس زدن ترافیک به خیابان‌های اصلی شهر شد، ناشی از «بار خروج پایتخت‌نشین‌ها برای شروع سفرهای تعطیلاتی» بود که با «گردش‌های شب تعطیل داخل شهر» و «مراسم سوگواری‌ها» همزمان شد و مثلث ترافیک‌ساز را به‌وجود آورد. ترافیک شب تعطیل تهران در بزرگراه‌های متصل به خروجی‌های شهر شدیدتر بود که ریشه آن به «خلأ تعطیلات دو روزه آخر هفته» برمی‌گردد.

شهروندان تهرانی از اواسط ظهر روز یکشنبه در میان سه ضلع یک مثلث ترافیکی گرفتار شدند و ترافیک بسیار سنگین و کم‌سابقه در اغلب معابر متصل به شبکه بزرگراهی شهر به‌ویژه در نیمه‌شمالی شهر تا پاسی از شب ادامه داشت. به گزارش «دنیای اقتصاد»، روز یکشنبه بخش وسیعی از خیابان‌ها و معابر بزرگراهی شهر تهران با حجم سنگینی از ترافیک مواجه شدند.

این تشدید ترافیک از آنجا که با رخدادهایی نظیر بارش برف و باران همراه نبود، سوال برانگیز شد. سردار محمدرضا مهماندار، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ سه عامل را در ایجاد این ترافیک عجیب که زمان طی مسافت‌های معمول را بعضا تا پنج برابر روزهای دیگر افزایش داده بود، موثر دانست. عامل نخست بار ترافیک خروج از تهران بود که به واسطه قرار گرفتن در آستانه شروع تعطیلات رسمی هفته جاری و آغاز سفرهای برون‌شهری شکل گرفت. از این رو ترافیک سنگین اغلب خیابان‌های اصلی متصل به شبکه بزرگراهی پایتخت را قفل کرده بود.

از سوی دیگر همزمانی یکشنبه با شب رحلت پیامبر و شهادت امام حسن‌مجتبی(ع) نیز یکی دیگر از عوامل افزایش سفرهای درون‌شهری به قصد شرکت در مراسم عزاداری در نقاط مختلف شهر بود. تحقیقات «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد سومین ضلع این مثلث ترافیکی را کاهش نسبی برودت هوا نسبت به هفته گذشته ایجاد کرد.

تهرانی‌ها که طی چند روز گذشته به دلیل برودت ناگهانی هوا و بارش برف و باران گشت‌وگذار درون‌شهری را تعطیل کرده بودند، روز یکشنبه با افزایش نسبی دمای هوا فرصت حضور در سطح شهر و خیابان‌گردی در هوای نسبتا مطلوب پاییزی را غنیمت شمردند و با توجه به تعطیلی روز دوشنبه، بدون نگرانی تا پاسی از شب با خودروهای شخصی در خیابان‌ها حضور داشتند.

به این ترتیب شامگاه یکشنبه، ازدحام ترافیکی در بزرگراه‌ها و معابر متصل به شبکه بزرگراهی تهران و نیز در نیمه شمالی شهر دردسرساز شده بود. علت ازدحام بزرگراه‌ها ناشی از بار خروج از تهران و علت ترافیک نیمه شمالی پایتخت نیز فراغت و خیابان‌گردی شهروندان بعد از سرمای پیاپی چند روزه بود.

تداخل سه عامل ازدحام خودروها سبب شد یکشنبه پرترافیک تهران اغلب شهروندان تهرانی را به دردسر بیندازد. به گفته رئیس‌پلیس راهور تهران بزرگ، این تداخل بار ترافیکی موجب درگیر شدن خیابان‌های پاسداران، کامرانیه، فرمانیه، قیطریه و بزرگراه‌های شهید همت شرق و غرب، شهید چمران، شهید حکیم و صدر شد. سنگینی بار ترافیک در برخی از مقاطع مسیر حتی موجب ایست موقت عبور و مرور شد؛ ضمن اینکه ترافیک سنگین موجب تاخیر در سرویس‌دهی سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی، سرگردانی مسافران و ورود آنها به سطح سواره‌رو معابر شد که این امر نیز بر بار ترافیک این مسیرها افزود.

سرهنگ محسن ترابیان، معاون ترافیکی پلیس راهور تهران بزرگ نیز ترافیک مذکور را به تعطیلات چند روزه پیش‌رو نسبت داد و با بیان اینکه ترافیک مسیرهای خروجی پایتخت -معابر اصلی و بزرگراهی- سنگین و پرحجم گزارش شده است، گفت: با توجه به خروج بسیاری از شهروندان برای مسافرت در تعطیلات پایان ماه صفر، از عصر یکشنبه شاهد ترافیک سنگین و پرحجم در بیشتر معابر اصلی و بزرگراهی تهران به‌ویژه مسیرهای خروجی شهر بودیم. به گفته وی، در مسیرهای خیابان آزادی، شهید نواب، جاده مخصوص کرج و بزرگراه‌های بسیج، آزادگان و امام علی(ع) بار ترافیکی سنگین بود.

اذعان مسوولان پلیس راهنمایی و رانندگی به ارتباط مستقیم تعطیلات چند روزه مناسبتی با ترافیک غیرمنتظره تهران نشان دهنده اهمیت و ضرورت بازنگری در تقویم تعطیلات کشور و بازتوزیع تعطیلات مناسبتی و آخر هفته در تمام ماه‌های سال است.

شهروندان تهرانی تعطیلات مناسبتی هفته جاری را آخرین فرصت سفر می‌دانند و توجه دارند که تا پایان امسال دیگر خبری از حتی دو روز تعطیلی پیاپی نیست که بتوانند برنامه فراغتی ویژه‌ای برای آن تدارک ببینند. بنابراین تقریبا تمام کسانی که امکان سفر داشتند در دو روز گذشته به تکاپو افتادند و این فرصت آخر را غنیمت شمردند. این تراکم سفر که ناشی از توزیع ناصحیح تعطیلات در تقویم است، هر از چند گاهی به یک تراکم ترافیکی کم‌سابقه تبدیل می‌شود.

کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه ایران از نظر تعداد روزهای تعطیل در تقویم، بعد از یمن در پایین‌ترین رده‌های جدول قراردارد و برخلاف تصور عمومی، تعطیلات رسمی اندکی نسبت به اغلب کشورها دارد، بازنگری در تعداد و توزیع روزهای تعطیل راهکار علاج بسیاری از مسائل ترافیکی و اجتماعی کشور خواهد بود. تبدیل تعطیلات آخر هفته به دو روز می‌تواند از حجم تقاضای سفر در تعطیلات مناسبتی محدود که در طول سال ممکن است فقط سه یا چهار نوبت تکرار شود، جلوگیری کند.