حقوق فراموش‌شده کودکان
یادمان می‌رود کودک یا نوجوانی که مورد تعرض یا آزار و اذیت قرار گرفته، الان چه کار می‌کند؟ متهم چه سرنوشتی پیدا کرد؟ آیا نوبت بررسی لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که از سال ۹۰ در مجلس مانده، در صحن علنی مجلس می‌رسد؟
کد خبر :
۵۹۸۸۲
بازدید :
۱۱۴۵
فائزه طباطبایی | چند وقت یک بار خبر شوکه‌کننده‌ای در فضای مجازی می‌پیچد، جامعه ملتهب می‌شود و دستور مجازات مرتکبان صادر می‌شود. خبر جدیدی می‌آید و خبر قبلی فراموش می‌شود.
دیگر یادمان می‌رود کودک یا نوجوانی که مورد تعرض یا آزار و اذیت قرار گرفته، الان چه کار می‌کند؟ متهم چه سرنوشتی پیدا کرد؟ آیا نوبت بررسی لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که از سال ۹۰ در مجلس مانده، در صحن علنی مجلس می‌رسد؟
و، اما لایحه:
این لایحه با هدف حمایت از افراد زیر ۱۸ سال اعم از کودکان بزه‌دیده، در معرض خطر و بزهکاری که در معرض بزه‌دیدگی هستند، تدوین شد.
ابتدا باید حقوق مادی و معنوی کودک و نوجوان به رسمیت شناخته می‌شد و سپس اعمالی که علیه حقوق مادی و معنوی کودک صورت می‌گرفت و در قانون مجازات عنوان مجرمانه نداشت، عنوان مجرمانه می‌یافت.
به‌عنوان مثال وقتی حق بر آموزش به رسمیت شناخته می‌شود، ممانعت از تحصیل کودکان قابل‌تعقیب و پیگیری می‌شود.
موارد مهم این لایحه را می‌توان به شرح ذیل خلاصه کرد:
۱) شناسایی و توجه به مواردی مانند هرگونه صدمه و اذیت و آزار کودکان، شکنجه جسمی و روحی کودکان، نادیده‌گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی کودکان، هرگونه خرید و فروش کودکان، بهره‌کشی از کودکان، به‌کارگیری کودکان به منظور ارتکاب اعمال خلاف، ارتکاب اعمال منافی عفت علیه طفل، معامله طفل و بهره‌کشی از او، جرائم علیه تمامیت جسمانی، ازدواج با صغار و امتناع از اعلام جرم به مقامات و افشای اسرار کودکان از سوی مددکاران و دیگران از مواردی است که در این لایحه مورد توجه قرار گرفته است.
۲) نحوه رسیدگی: لایحه به نحوه شروع شکایت، آغاز رسیدگی، اختصاص‌دادن شعبه خاص دادگاه برای رسیدگی به جرائم کودکان و نوجوانان نیز پرداخته است. رسیدگی با شکایت خود کودک یا گزارش‌ها و درخواست‌های کتبی و شفاهی مردم، مشروط بر اینکه دارای قرائن معقول و متعارف باشد، آغاز می‌شود. دادگاه باید تا حد امکان از احضار کودک بزه‌دیده یا در معرض خطر به دادگاه خودداری کند و مراقبت کند تا اسرار افشا نشود و کودک موضوع تهدید و ارعاب و صدمه قرار گیرد.
۳) از ویژگی‌های دیگر این لایحه توجه به وضعیت مخاطره‌آمیز کودکان است، خواه این وضع مخاطره‌آمیز را کسی برای کودک ایجاد کرده باشد یا اینکه اعمال خود کودک او را در وضعیت مخاطره‌آمیز قرار داده باشد.
اعمال والدین، سرپرست قانونی: محروم‌کردن کودک از تحصیل، مبتلا‌بودن به اختلالات رفتاری و روانی و شخصیتی یا بیماری جسمانی واگیردار و صعب‌العلاج، زندانی‌شدن، ارتکاب جرائمی مانند اعتیاد به مواد مخدر، مشروبات الکلی، دارو‌های روانگردان، قمار، فساد اخلاقی و قوّادی و اعمال خشونت به کودک، ثبت‌نکردن ولادت یا گرفتن شناسنامه، بهره‌کشی و سوءرفتار با کودک، طردکردن کودک و نوجوان و طلاقی که منجر به بی‌سرپرستی کودک شود.
اعمال ارتکابی کودک: اعتیاد طفل به مواد مخدر و روانگردان، مشروبات الکلی و ارتکاب جرائمی مانند تکدی‌گری و قاچاق، همچنین ترک خانه، فرار از مدرسه، ترک تحصیل و... می‌شود.
در چنین شرایطی، ابتدا ضابطان آموزش‌دیده باید با والدین، اولیا، سرپرستان قانونی یا دیگر اشخاص مرتبط با کودک و نوجوان و در صورت لزوم با خود کودک تماس گرفته و با همراهی مددکار اجتماعی به محل سکونت، اشتغال و تحصیل او مراجعه کرده و اقدامات لازم برای پیشگیری از وقوع جرم را انجام داده و نتیجه اقدامات را به اطلاع دادستان برسانند. (اولویت با اقداماتی است که باعث جدایی کودک از خانواده نشود).
فقط در مواردی که خطر شدید یا قریب‌الوقوعی کودک را تهدید کند (با دستور دادستان) امکان نگهداری در مراکز مربوطه از قبیل: نهاد‌های دولتی مسئول نگهداری کودک و نوجوان، واحد‌های شبانه‌روزی، مراکز مداخله در بحران و مراکز بازپروری و توان‌بخشی سازمان بهزیستی خواهد بود.
در موارد بزه‌دیدگی یا خطر شدید نسبت به کودک دادستان می‌تواند دستور خروج دائم طفل از محل خطر را صادر کند؛ در‌این‌صورت دادستان باید علاوه بر صدور کیفرخواست، گزارشی از وضعیت طفل به دادگاه ارائه کند تا به سلب صلاحیت حضانت، قیمومت، ولایت، سرپرستی، عزل ولی قهری، ممنوعیت ملاقات، سپردن موقت و دائم طفل به خانواده جایگزین یا مؤسسات اجتماعی و سازمان بهزیستی اقدام شود.
با ویژگی‌هایی که از لایحه ذکر شد و با توجه به خلأ قانونی موجود در حمایت از حقوق کودک امیدواریم مجلسی‌ها با روی خوش با این لایحه برخورد کنند.
۰
