«پوکا یوکه» داروی ضد فساد اداری ژاپن

پوکا یوکه در ژاپن به معنای *«خطاناپذیر»* است. روش های پوکا یوکه می‌گوید فرآیندهای کاری باید طوری طراحی شود که *امکان خطا را صفر کند*. این روش برای اولین بار توسط شینگو در تویوتا به کار گرفته شد. در پوکا یوکه، فرآیندها باید طوری طراحی شود که امکان خطا و اشتباه صفر شود، غیرممکن باشد، امکان پذیر نباشد. 

بطور مثال پوکا یوکه در مورد تولید ماشین اینگونه به کار گرفته شد که تا دنده ماشین در حالت خلاص قرار نمی‌گرفت برق ماشین وصل نمیشد و امکان روشن شدن نداشت. تکنیک پوکا یوکه اینجا برای جلوگیری از آسیب هایی که به ماشین ها در روشن شدن در حالت دنده قرار داشتند، بکار گرفته شد. 

 در مورد بکار بستن پوکا یوکه مثال‌های فراوانی در صنعت ژاپن هست. ابداع پریزهایی با سه سوراخ برای تلفن، به منظور جلوگیری از استفاده با دوشاخه های مرسوم برق از دیگر نمونه های آن است. در واقع تکنیک های پوکا یوکه مسیر خطا را از ابتدا می‌بندد تا امکان خطا وجود نداشته باشد. 

این روش در سیستم های اداری ژاپن نیز به کار بسته شده تا از اساس امکان سواستفاده و فساد حتی برای کسانی که اصرار به این امور دارند، از اساس مقدور نباشد. در واقع امکان فساد در اغلب سازمان‌ها و ادارات ژاپن مانند جای دادن یک مداد در پریز برق است، امری ناممکن!

ارزش استفاده از پوکایوکه این است که به افراد و فرآیندها کمک می کند تا در اولین بار درست کار کنند و باعث می شود اشتباهات حتی برای یکبار هم اتفاق نیفتد.

این ارزش را *«فستینگر»* بعدها اینگونه اثبات کرد که بر خلاف باور مرسوم، *رفتارهای ما نیز می‌تواند نگرش ما را تغییر دهد.* بطوری که اگر برای مدتی طولانی امکان فساد اداری وجود نداشته باشد و عادت کنیم که بدون فساد اداری کار کنیم، نگرش‌مان نیز تغییر خواهد کرد و حتی در موقعیت های فسادزا نیز سالم عمل خواهد شد.

درست مانند زمانی که بستن کمربند ایمنی برای برخی افراد زجرآور بود و بعد از مدتی استفاده بالاجبار از آن، نگرش آنها در این باره تغییر کرد و حتی اگر پلیس نیز آن را کنترل نکند اغلب افراد به بستن آن ایمان پیدا کرده اند.

منبع: عصر ایران