بزرگترین فاجعه طبیعی بریتانیا در دوران ماقبل تاریخ
در واقع، تحقیقات جدید حاکی است که دوسوم سرزمینی که در اثر سونامی زیر آب رفته است، در این ناحیه تازه کشف‌شده جنوبی قرار داشته است که زمانی دو برابر منطقه آتلانتیس دریای شمال بریتانیا جمعیت داشت.
کد خبر :
۸۲۷۴۲
بازدید :
۷۱۶۲
سونامی هنوز هم یکی از ویرانگرترین رویداد‌های طبیعی است
باستان‌شناسان در حال کشف شرح کامل سونامی عظیمی هستند که به عنوان بزرگترین فاجعه طبیعی بریتانیا در دوران ماقبل تاریخ، احتمالا یک چهارم جمعیت را زیر آب برده است. برآورد می‌شود که چیزی در حدود ۲۷۰۰ مایل مربع روی زمین، از اسکاتلند در شمال تا نورفولک در جنوب، با چندین موج عظیم زیر آب فرو رفته باشد.
طبق تحقیقات جدیدی که از سوی دانشگاه‌های بردفورد، وارویک، سنت اندروز و ولز در زیر آب انجام گرفته است، برای اولین بار کشف شد که این سونامی بخش‌هایی از آنجلیای شرقی و زمین‌های اطراف را که امروزه از زیر آب به ناحیه جنوبی دریای شمال پیوسته است، به ویرانی کشانده است.
در واقع، تحقیقات جدید حاکی است که دوسوم سرزمینی که در اثر سونامی زیر آب رفته است، در این ناحیه تازه کشف‌شده جنوبی قرار داشته است که زمانی دو برابر منطقه آتلانتیس دریای شمال بریتانیا جمعیت داشت.
از آن زمان تا کنون، دانشمندان فقط مدارکی را در اختیار داشتند که اثر سونامی را در منطقه شرق اسکاتلند و شمال انگلستان نشان می‌داد. برخی مدل‌های شبیه‌سازی شده این حادثه حاکی از آن بودند که سونامی احتمالا روی آنجلیای شرقی و جنوب دریای شمال نیز اثر گذاشته است. اما تحقیقات باستان‌شناسی اخیر زیر آب نشان می‌دهند که اثر سونامی روی این ناحیه جنوبی بسیار بیشتر از چیزی است که مدل‌ها پیش‌بینی کرده بودند.
همچنین، برآورد می‌شود که در بعضی مناطق در ساحل شرقی اسکاتلند، ارتفاع امواج سونامی به ۲۰ متر رسیده و در شتلند، بین ۳۰ تا ۴۰ متر ارتفاع داشته‌اند.
این فاجعه طبیعی که حدود ۶۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح رخ داده است، یعنی زمانی که جمعیت منطقه بریتانیای کنونی از چند هزار نفر شکارچی تشکیل شده بود که گرد هم آمده بودند، احتمالا جمعیتی حدود ۵۰ هزار نفر را تحت تأثیر قرار داده است که عمدتا در نواحی ساحلی، به ویژه دهانه‌های خلیج و دشت‌های سیلابی کناره شرقی مستقر شده بودند.
در آن دوران بیشتر مردم به منابع دریایی وابسته بودند، به همین دلیل مایل بودند در اردوگاه‌های موقتی یا دهکده‌های نیمه جاافتاده در نزدیکی دریا زندگی کنند. همین امر، آن‌ها را در مقابل حوادث طبیعی آسیب‌پذیر می‌کرد. احتمال دارد که مجموعا تا ۱۲ هزار بریتانیایی ماقبل تاریخ جان خود را در اثر بلایای طبیعی از دست داده باشند.
سونامی در اثر حرکت لایه‌های عظیم زمین زیر آب که از سواحل غربی نروژ جدا می‌شدند، رخ داده است. دانشمندان معتقدند که سه عامل موجب حرکت زمین شده است. نخست، پایان آخرین دوره یخ‌بندان در عصر یخی که منتهی به گرمایش زمین شد و در اثر آن حجم عظیمی از گاز یخ‌زده متان زیر بستر دریا به میلیون‌ها متر مکعب گاز آزاد شده تبدیل شد و پوسته قاره را در مرز نروژ ناپایدار کرد.
سپس، افزایش دما موجب آب شدن هزاران کیلومتر مربع یخ در ناحیه اسکاندیناوی شد. این فرآیند دوم، میلیارد‌ها تن وزن را از روی سطح زمین برداشت و موجب بالا آمدن لایه‌های زیرین شد. آن حرکت هم عملا موجبات زمین لرزه‌ای را فراهم آورده است.
چنان زمین‌لرزه‌ای، احتمالا دلیل اصلی فاجعه سال ۶۲۰۰ پیش از میلاد بوده است. برآورده می‌شود که حدود ۷۶۷ مایل مکعب از پوسته قاره‌ای در عرض چند ساعت فرو ریخته و موجب سونامی شده است. آن حادثه، روی سواحل و کناره رودخانه‌های شرق بریتانیا، غرب دانمارک، شمال غرب آلمان، نروژ، شتلند، اورکنی، جزایر فیرو، ایسلند و گرینلند اثر گذاشته است.
در بریتانیا، بسیاری از خلیج‌های سواحل شرقی و دره‌های رودخانه‌ها زیر آب رفتند. اردوگاه‌ها و دهکده‌های موقت نیز در این نواحی نابود شدند. به گفته دکتر سایمون فیچ، باستان‌شناس و مدل‌ساز جمعیت ماقبل تاریخ از دانشگاه بردفورد، «تحقیقات جدید ما نشان می‌دهند که بخش عظیمی از جمعیت ساحلی بریتانیا در دوره میان‌سنگی تقریبا به طور کامل از بین رفته است.»
خلیج‌ها و دره‌های اصلی رودخانه‌هایی که زیر این فاجعه رفتند، عبارتند از: خور مورای، کناره پایینی دره اسپی، خور و دره تای، خور و دره فورت، دره تیز، ناحیه خلیج هامبر، واش و سه دره داخلی که امروزه زیر دریای شمالی رفته‌اند.
به گفته دکتر ریچارد بیتس، جغرافی‌دان از دانشگاه سنت اندروز، «تحقیقات چند وجهی ما نشان می‌دهد که سونامی فقط یک موج تنها نبوده، بلکه چنان که با بررسی بستر جنوبی دریای شما دریافتیم، از سه طغیان پشت سر هم، احتمالا با فاصله فقط چند ساعت از یکدیگر، تشکیل شده است.»
سونامی توانسته در برخی نواحی تا دور دست‌ها وارد سرزمین‌های بریتانیا شود و طبق شواهد زمین‌شناسی، تا ۲۰ مایل به موازات رود فورت اسکاتلند به خشکی نفوذ کرده است.
تصور می‌شود که احتمالا صد‌ها سال طول کشیده است تا مردم بریتانیا از این فاجعه دوباره سر بلند کنند. امواج احتمالا برای مدتی منابع غذایی ساحلی (به ویژه ماهی که عمده جمعیت به آن وابسته بوده‌اند) را به شدت دچار کمبود کرده‌اند. به همین سبب، قابل تصور است که رقابت بر سر منابع غذایی برای مدتی شدت گرفته و جنگ‌هایی را به دنبال داشته است.
طبق تحقیقات جدیدی که از سوی دانشگاه‌های بردفورد، وارویک، سنت اندروز و ولز در زیر آب انجام گرفته است، برای اولین بار کشف شد که این سونامی بخش‌هایی از آنجلیای شرقی و زمین‌های اطراف را که امروزه از زیر آب به ناحیه جنوبی دریای شمال پیوسته است، به ویرانی کشانده است.
در واقع، تحقیقات جدید حاکی است که دوسوم سرزمینی که در اثر سونامی زیر آب رفته است، در این ناحیه تازه کشف‌شده جنوبی قرار داشته است که زمانی دو برابر منطقه آتلانتیس دریای شمال بریتانیا جمعیت داشت.
از آن زمان تا کنون، دانشمندان فقط مدارکی را در اختیار داشتند که اثر سونامی را در منطقه شرق اسکاتلند و شمال انگلستان نشان می‌داد. برخی مدل‌های شبیه‌سازی شده این حادثه حاکی از آن بودند که سونامی احتمالا روی آنجلیای شرقی و جنوب دریای شمال نیز اثر گذاشته است. اما تحقیقات باستان‌شناسی اخیر زیر آب نشان می‌دهند که اثر سونامی روی این ناحیه جنوبی بسیار بیشتر از چیزی است که مدل‌ها پیش‌بینی کرده بودند.
همچنین، برآورد می‌شود که در بعضی مناطق در ساحل شرقی اسکاتلند، ارتفاع امواج سونامی به ۲۰ متر رسیده و در شتلند، بین ۳۰ تا ۴۰ متر ارتفاع داشته‌اند.
این فاجعه طبیعی که حدود ۶۲۰۰ سال قبل از میلاد مسیح رخ داده است، یعنی زمانی که جمعیت منطقه بریتانیای کنونی از چند هزار نفر شکارچی تشکیل شده بود که گرد هم آمده بودند، احتمالا جمعیتی حدود ۵۰ هزار نفر را تحت تأثیر قرار داده است که عمدتا در نواحی ساحلی، به ویژه دهانه‌های خلیج و دشت‌های سیلابی کناره شرقی مستقر شده بودند.
در آن دوران بیشتر مردم به منابع دریایی وابسته بودند، به همین دلیل مایل بودند در اردوگاه‌های موقتی یا دهکده‌های نیمه جاافتاده در نزدیکی دریا زندگی کنند. همین امر، آن‌ها را در مقابل حوادث طبیعی آسیب‌پذیر می‌کرد. احتمال دارد که مجموعا تا ۱۲ هزار بریتانیایی ماقبل تاریخ جان خود را در اثر بلایای طبیعی از دست داده باشند.
سونامی در اثر حرکت لایه‌های عظیم زمین زیر آب که از سواحل غربی نروژ جدا می‌شدند، رخ داده است. دانشمندان معتقدند که سه عامل موجب حرکت زمین شده است. نخست، پایان آخرین دوره یخ‌بندان در عصر یخی که منتهی به گرمایش زمین شد و در اثر آن حجم عظیمی از گاز یخ‌زده متان زیر بستر دریا به میلیون‌ها متر مکعب گاز آزاد شده تبدیل شد و پوسته قاره را در مرز نروژ ناپایدار کرد.
سپس، افزایش دما موجب آب شدن هزاران کیلومتر مربع یخ در ناحیه اسکاندیناوی شد. این فرآیند دوم، میلیارد‌ها تن وزن را از روی سطح زمین برداشت و موجب بالا آمدن لایه‌های زیرین شد. آن حرکت هم عملا موجبات زمین لرزه‌ای را فراهم آورده است.
چنان زمین‌لرزه‌ای، احتمالا دلیل اصلی فاجعه سال ۶۲۰۰ پیش از میلاد بوده است. برآورده می‌شود که حدود ۷۶۷ مایل مکعب از پوسته قاره‌ای در عرض چند ساعت فرو ریخته و موجب سونامی شده است. آن حادثه، روی سواحل و کناره رودخانه‌های شرق بریتانیا، غرب دانمارک، شمال غرب آلمان، نروژ، شتلند، اورکنی، جزایر فیرو، ایسلند و گرینلند اثر گذاشته است.
در بریتانیا، بسیاری از خلیج‌های سواحل شرقی و دره‌های رودخانه‌ها زیر آب رفتند. اردوگاه‌ها و دهکده‌های موقت نیز در این نواحی نابود شدند. به گفته دکتر سایمون فیچ، باستان‌شناس و مدل‌ساز جمعیت ماقبل تاریخ از دانشگاه بردفورد، «تحقیقات جدید ما نشان می‌دهند که بخش عظیمی از جمعیت ساحلی بریتانیا در دوره میان‌سنگی تقریبا به طور کامل از بین رفته است.»
خلیج‌ها و دره‌های اصلی رودخانه‌هایی که زیر این فاجعه رفتند، عبارتند از: خور مورای، کناره پایینی دره اسپی، خور و دره تای، خور و دره فورت، دره تیز، ناحیه خلیج هامبر، واش و سه دره داخلی که امروزه زیر دریای شمالی رفته‌اند.
به گفته دکتر ریچارد بیتس، جغرافی‌دان از دانشگاه سنت اندروز، «تحقیقات چند وجهی ما نشان می‌دهد که سونامی فقط یک موج تنها نبوده، بلکه چنان که با بررسی بستر جنوبی دریای شما دریافتیم، از سه طغیان پشت سر هم، احتمالا با فاصله فقط چند ساعت از یکدیگر، تشکیل شده است.»
سونامی توانسته در برخی نواحی تا دور دست‌ها وارد سرزمین‌های بریتانیا شود و طبق شواهد زمین‌شناسی، تا ۲۰ مایل به موازات رود فورت اسکاتلند به خشکی نفوذ کرده است.
تصور می‌شود که احتمالا صد‌ها سال طول کشیده است تا مردم بریتانیا از این فاجعه دوباره سر بلند کنند. امواج احتمالا برای مدتی منابع غذایی ساحلی (به ویژه ماهی که عمده جمعیت به آن وابسته بوده‌اند) را به شدت دچار کمبود کرده‌اند. به همین سبب، قابل تصور است که رقابت بر سر منابع غذایی برای مدتی شدت گرفته و جنگ‌هایی را به دنبال داشته است.
شواهدی قطعی از مناطق غربی سواحل دانمارک در این دوره، افزایش خشونت پس از سونامی را در این مناطق تأیید می‌کند.
فاجعه سونامی ۶۲۰۰ سال پیش از میلاد، موسوم به «رانش استورگا»، به ویژه از این جهت مورد توجه دانشمندان است که احتمال وقوع دوباره آن وجود دارد. لغزش زمین در پوسته قاره‌ای هنوز هم در مناطقی از جهان رخ می‌دهد و آزاد شدن گاز متان در اثر گرمایش زمین، ریسک آن را بالا برده است.
فاجعه سونامی ۶۲۰۰ سال پیش از میلاد، موسوم به «رانش استورگا»، به ویژه از این جهت مورد توجه دانشمندان است که احتمال وقوع دوباره آن وجود دارد. لغزش زمین در پوسته قاره‌ای هنوز هم در مناطقی از جهان رخ می‌دهد و آزاد شدن گاز متان در اثر گرمایش زمین، ریسک آن را بالا برده است.
اگرچه زمین لرزه در نروژ و دریای شمال نسبتا نادر است، اما گاه رخ می‌دهد. آخرین موارد این حادثه در سال ۲۰۱۲ و ۲۰۱۸ در سواحل نروژ (با شدت ۶.۶ و ۶.۸) و در جنوب دریای شمال در سال‌های ۱۹۳۱ و ۱۹۵۸ (با شدت ۶.۱ و ۵.۱) ثبت شده‌اند.
وینس گافنی، باستان‌شناسی از دانشگاه بردفورد که رهبر این پروژه تحقیقاتی را به عهده دارد، معتقد است که «با بررسی سرزمین‌های تاریخی که امروزه زیر ناحیه جنوبی دریای شمال به هم پیوسته‌اند، درباره بریتانیای پیش از تاریخ، تغییرات اقلیمی و احتمال تکرار خطرات سونامی، بالا رفتن سطح آب دریا‌ها و طوفان‌های ناگهانی، اسرار مهمی کشف شده‌اند.»
گزارش تحقیق چند جانبه درباره تأثیر سونامی روی سرزمین‌های جنوبی دریای شمال همین هفته در مجله علمی بین‌المللی ژئوساینس منتشر خواهد شد.
ارتفاع امواج و میزان تخریب «رانش استورگا»، شبیه به سونامی سال ۲۰۰۴ اقیانوس هند بوده است، اما سطح انرژی جنبشی، سرعت و مسافتی که امواج ۲۰۰۴ طی کردند، بسیار بیشتر، و تلافات آن شدیدتر بوده است.
وینس گافنی، باستان‌شناسی از دانشگاه بردفورد که رهبر این پروژه تحقیقاتی را به عهده دارد، معتقد است که «با بررسی سرزمین‌های تاریخی که امروزه زیر ناحیه جنوبی دریای شمال به هم پیوسته‌اند، درباره بریتانیای پیش از تاریخ، تغییرات اقلیمی و احتمال تکرار خطرات سونامی، بالا رفتن سطح آب دریا‌ها و طوفان‌های ناگهانی، اسرار مهمی کشف شده‌اند.»
گزارش تحقیق چند جانبه درباره تأثیر سونامی روی سرزمین‌های جنوبی دریای شمال همین هفته در مجله علمی بین‌المللی ژئوساینس منتشر خواهد شد.
ارتفاع امواج و میزان تخریب «رانش استورگا»، شبیه به سونامی سال ۲۰۰۴ اقیانوس هند بوده است، اما سطح انرژی جنبشی، سرعت و مسافتی که امواج ۲۰۰۴ طی کردند، بسیار بیشتر، و تلافات آن شدیدتر بوده است.
منبع: ایندیپندنت
۰
