عقرب در آتش گیر بیفتد، خودکشی میکند؟!
وقتی دمای بدن عقرب به بیش از ۶۵ درجه میرسد تشنج میکنند و در نهایت بدنشان شکل کمان به خود میگیرد که احتمالا در نگاه بسیاری صحنه نیش زدن و خودکشی است.
باوری عامیانه وجود دارد که عقرب هنگامی که در آتش گیر بیافتد، خودش را نیش میزند و به عبارتی خودکشی میکند. این باور درست است؟ احتمالا بسیاری از ما شنیدهایم اگر عقرب در آتش گیر بیافتد به جای اینکه رنج در آتش سوختن مرگ دردناک تدریجی را به جان بخرد، ترجیح میدهد که با نیش زهرآگین به زندگی خود پایان دهد.
این باور از اساس نادرست است. اما تکلیف آنها که با چشم خود این رویداد را دیدهاند چه میشود؟ توضیح آلبرتو ماسو زیستشناس و استاد دانشگاه بارسلونا در این باره قانعکننده به نظر میرسد.
عقربها در دسته جانوران خونسرد طبقهبندی میشوند. یعنی دمای بدنشان ثابت نمیماند و با دمای محیط بالا و پایین میشود. همین ویژگی سبب میشود که وقتی در معرض آتش سوزان قرار میگیرند، دمای بدنشان ناگهان بالا میرود و آب بدنشان به سرعت از دست میرود. کم آبی شدید بدن باعث اسپاس ماهیچهها و انقباض دیوانهوار دم این جانور زهرآگین میشود.
در واقع آنچه شاهدان عینی هنگام گیر افتادن عقرب در آتش میبینند، نیش زدن یا خودکشی نیست، در واقع افزایش دما باعث واسرشتن یا دناتوره شدن (تغییر شکل پروتئین و اسیدهای نوکلئیک بر اثر تغییر عوامل محیطی، چون PH، دما) میشود و وقتی دمای بدنشان به بیش از ۶۵ درجه میرسد تشنج میکنند و در نهایت بدنشان شکل کمان به خود میگیرد که احتمالا در نگاه بسیاری صحنه نیش زدن و خودکشی است.
ناگفته نماند که عقرب در مقابل زهر کشنده خود مقاوم است و علاوه بر این در نهایت، برای اینکه یک حیوان «تصمیم بگیرد» خودکشی کند، به هوش و توانایی استدلالی نیاز دارد که فقط تعداد کمی از گونهها دارند. برعکس، یکی از ریشهدارترین رفتارها در حیوانات، غریزه بقا است. در واقع، حتی مفهوم «خودکشی» کاملاً انسان محور است، به کار بردن آن در مورد حیوانات و در این مورد برای بی مهرگان اشتباه است.