میمون‌های نوجوان بزرگترهایشان را «اذیت» می‌کنند!
فیلم‌هایی که از میمون‌های بزرگ گرفته شده ثابت می‌کند انسان‌ها تنها موجوداتی نیستند که مسخره‌بازی‌های به ظاهر بی‌پایان جوان‌ترهای کوچک‌تر و ضعیف‌تر را تحمل می‌کنند.
فرادید| فیلم‌های ضبطشده از شامپانزه‌ها، اورانگوتان‌ها، بونوبوها و گوریل‌ها نشان می‌دهد این حیوانات استاد بازیگوشی هستند؛ بازیگوشی‌های ساده و احمقانه که ظاهرا گاهی آزاردهنده می‌شود.
به گزارش فرادید، از ۷۵ ساعت فیلم ضبطشده در باغ وحش‌های سن‌دیگو و لایپزیگ، دانشمندان ۱۴۲ مورد واضح از شیطنت‌های میمون‌ها را ثبت کردند که بیشتر آن‌ها نوجوانان سه تا پنج‌ساله بودند.
این میمون‌ها سقلمه می‌زدند، هل می‌دادند و فرار می‌کردند، اشیایی را تعارف می‌کردند و سپس آن‌ها را عقب می‌کشیدند، با بدنشان به همدیگر می‌کوبیدند، صورت‌هایشان را به صورت هم فشار می‌دادند، موهای هم را می‌کشیدند (حرکتی که مخصوصاً در اورانگوتان‌های موبلند رایج است)، اعضای بدن هم را می‌کشیدند و همدیگر را قلقلک می‌دادند.
و این تازه شروع داستان بود. محققان آلمانی و آمریکایی در مجموع، ۱۸ نوع مختلف سربه‌سر گذاشتن را در این فیلم شمارش کردند. بیش از یک‌پنجم آن‌ها، از عنصر غافلگیری استفاده می‌کردند، به این صورت که میمون از پشت یا در حالی که سوژه به سمت دیگری نگاه می‌کرد به او نزدیک می‌شد.
دکتر ایزابل لومر از موسسه رفتار حیوانات ماکس پلانک در کنستانز آلمان می‌گوید: «ما واقعا نمی‌توانیم دلیل این کار را بفهمیم، اما به روشنی می‌توانیم این قبیل رفتارهای آن‌ها را ببینیم. این دست انداختن تحریک‌آمیز، عمدی و معمولاً یک‌طرفه است و اغلب در طول تعامل به همین شکل باقی می‌ماند.»
واکنش نشان ندادن به سیخونک غیرمنتظره یا ظاهر شدن ناگهانی صورت میمون بازیگوش به این معناست که او رفتارهای مشابهی از خود بروز می‌دهد و حرکت انتخابی خود را در ۸۴ درصد موارد تکرار می‌کند یا وضعیت را با مزاحمت‌های پیچیده‌تر تشدید می‌کند.
مطالعه ۹ بونوبو، ۴ اورانگوتان، ۴ گوریل و ۱۷ شامپانزه به اندازه‌ای نبود که بتوان تفاوت‌های عمده این رفتار بین گونه‌ها را یافت، اما بزرگسالان و نوجوانان استراتژی‌های متفاوتی داشتند. سیخونک زدن رایج‌ترین شکل اذیت کردن بین بزرگسالان و نوجوانان بود، با این تفاوت که نوجوانان درگیر ضربه زدن و تکان دادن اعضای بدن دیگر میمون‌ها می‌شدند، در حالی که بزرگترها رفتار ملایم‌تری داشتند و به قلقلک دادن و دزدی علاقه داشتند.
لامر می‌گوید: «نکته جالب این است که ما شباهت‌هایی را با شیطنت نوزادان انسان یافتیم. وقتی نوزاد انسان مادرش را اذیت می‌کند، به چهره مادرش نگاه می‌کند تا واکنش او را ببیند. ما این رفتار را در میمون‌ها هم می‌بینیم.»
نوزادان انسان در اوایل هشت ماهگی و قبل از ادای کلمات، شروع به اذیت کردن می‌کنند. دانشمندان معتقدند این رفتار ممکن است به آزمودن مرزهای اجتماعی و تقویت روابط کمک کند.
هرچند بیشتر میمون‌های جوان، بزرگسالان را هدف قرار می‌دادند، اما طبق این مطالعه، معمولاً از والدین خود چشم‌پوشی می‌کردند، البته استثنا هم دیده شد. مثلاً گوریلی به نام دِنی مرتباً والدینش را اذیت می‌کرد، شاید دلیلش این بود که گوریل زیادی اطرافش نبود و اورانگوتانی به نام آیشا در آویختن طناب به صورت پدرش در حالی که او سرگرم کار خودش بود، استاد شده بود.
برای درک اینکه چرا حیوانات یکدیگر را اذیت می‌کنند، مشاهدات بیشتری لازم است. اما با توجه به آشکار بودن این رفتار در نزدیکترین خویشاوندان نخستی ما، ریشه اذیت کردن و مهارت‌های شناختی زیربنای آن، ممکن است به ۱۳ میلیون سال پیش و به آخرین اجداد مشترک انسان‌ها و میمون‌های مدرن بازگردد.
دکتر مارینا داویلا راس که تکامل ارتباطات را در دانشگاه پورتسماوث مطالعه می‌کند، می‌گوید: «اذیت کردن از منظر شوخ‌طبعی بحث شده، اما رفتاری است که می‌تواند به درک شریک اجتماعی هم کمک کند. مثلاً اگر یک میمون جوان، میمون دیگری را اذیت کند و میمون دوم واکنش نشان ندهد، برای میمون اول به این معناست که تا چه حد می‌تواند با میمون دوم پیش برود. اینها اطلاعات حیاتی در مورد بزرگ شدن در یک گروه اجتماعی و ایجاد سلسله مراتب است.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
