(تصاویر) بز «سیروهی»؛ بز عجیب هندی که بهترین دام برای درآمدزایی بالاست

«بز سیروهی» یک نژاد هندی بز اهلی است. این نام برگرفته از منطقه زیستگاه این بز یعنی منطقه سیروهی راجستان، در شمال غربی هند است. این نژاد را می‌توان به عنوان یک نژاد دو منظوره توصیف کرد که هم برای تولید گوشت و هم برای تولید شیر پرورش می‌یابد. 

تاریخچه بز سیروهی

اعتقاد بر این است که سیروهی در منطقه سیروهی در جنوب راجستان، منطقه اصلی پراکنش آن، سرچشمه گرفته است. دامنه زیست این بز به سمت جنوب تا ناحیه همسایه پالانپور گجرات گسترش می‌یابد. این نژاد در منطقه وسیع تری از مناطق اجمر، بیلوارا، تونک و جایپور و مناطق مجاور در راجستان و همچنین منطقه مجاور در شمال گجرات توزیع شده است. اندازه گله از مکانی به مکان دیگر متفاوت است و از ۱۰ تا ۲۰۰ بز متغیر است. به طور معمول بز‌ها تحت سیستم چرای گسترده نگهداری می‌شوند و بیشتر گله‌ها ساکن هستند. گله‌های بزرگ به صورت فصلی برای جبران کمبود علوفه و آب به مناطق مجاور مهاجرت می‌کنند. 

در سال ۱۹۷۲ یک سرشماری نژاد جمعیت کل این بز را ۲۹۵۰۰۰ رأس نشان داد که از این تعداد بیش از ۲۰۰۰۰۰ رأس ماده مولد بودند. جمعیت گزارش شده به DAD-IS برای سال ۲۰۱۳ بین ۱ میلیون و ۸۲۰ هزار رأس تا ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار رأس بود. 

ویژگی‌های بز سیروهی 

بز‌های سیروهی حیواناتی با جثه متوسط تا بزرگ با بدن استوانه‌ای تا مخروطی شکل هستند. متوسط طول بدن، قد و دور سینه در نر‌ها به ترتیب ۸۰، ۸۵ و ۸۰ سانتی متر و در ماده‌ها ۶۰، ۶۸، ۶۲ سانتی متر است. میانگین وزن بزغاله‌های نر و ماده در زمان تولد، به ترتیب ۲.۹۶ و ۱.۵۱ کیلوگرم، ۹.۵۹ و ۹.۱۲ کیلوگرم در ۳ ماهگی، ۱۶.۷۴ و ۱۴.۸۱ کیلوگرم در ۶ ماهگی و ۲۳.۹۲ و ۲۲.۴۹ کیلوگرم در ۱۲ ماهگی است. 

اعتقاد بر این است که حیوانات استوانه‌ای شکل حیوانات بهتری برای تولید گوشت هستند در حالی که حیوانات با بدن مخروطی در تولید شیر خوب شهره پیدا کرده‌اند. برخی از بز‌های بالغ ممکن است در ناحیه قفسه سینه فرورفتگی داشته باشند که ظاهری پشت زینی ایجاد می‌کند. بدن این بز با مو‌های نسبتاً متراکم پوشیده شده که کوتاه و درشت است. 

رنگ‌های برجسته و رایج این بز قهوه‌ای و قهوه‌ای با لکه‌های روشن تا تیره (قهوه‌ای خالدار) هستند. هر دو نوع قهوه‌ای و قهوه‌ای خالدار به طور کلی در سه رنگ تیره، متوسط و روشن موجود هستند. تعداد بسیار کمی از بز‌های سیروهی کاملا سفید هستند. پوست بدن عموماً براق است، اما برخی از حیوانات دارای پوشش مویی نیز هستند. صورت صورت بز سیروهی عموماً صاف یا گاهی کمی برآمده است. گوش‌ها عموماً صاف و برگ مانند، متوسط و آویزان هستند. گوش آن‌ها آویزان به سمت پایین، به شکل برگ با انحنای جزئی به سمت عقب توصیف است. 

هر دو نر و ماده شاخ دارند که به طور کلی نوک تیز و به سمت بالا و عقب هستند. اما الگو‌های دیگر شاخ نیز دیده می‌شود. برخی از بز‌های سیروهی بدون شاخ نیز یافت می‌شوند. طول دم کوچک تا متوسط و به سمت بالا خمیده است. برخی از حیوانات سیروهی دارای دو غبغب از گردن و نیز دارای ریش زیر فک پایین هستند. 

مطالعه پروژه بز هندی - سوئیسی گزارش داد که در حدود ۳۰ درصد از بز‌های سیروهی غبغب دارند. ریش واقعی نیز در تعداد کمی از بز‌ها وجود دارد. پستان این بز هندی کوچک و گرد است و پستانک‌های کوچکی در کنار آن قرار می‌گیرند. برخی (۶ درصد) از بز‌های ثبت شده تحت پروژه بز هند - سوئیس (طرح ISGP) گزارش شده که پستانک اضافی دارند.

اگر بخواهیم مهمترین ویزگی‌های بز سیروهی را به صورت خلاصه بیان کنیم باید به ۶ نکته اشاره کرد: ۱. نرخ بالای چندقلوزایی که بیشتر از ۱۰ درصد است. ۲. سازگاری با تمامی شرایط آب و هوایی. ۳. هزینه پایین نگهداری و توان بالا برای زندگی در شرایط کم غذایی. ۴ تولید شیر و گوشت. ۵. درآمدزایی بالا به دلیل افزایش تقاضا برای گوشت و شیر و ۶. پتانسیل ژنتیکی برای اصلاح نژادی

بز سیروهی به عنوان دام

بز‌های سیروهی/ اَجمِرا بز‌هایی دو منظوره هستند که هم برای شیر و هم برای تولید گوشت پرورش می‌یابند. پرورش این بز‌ها به دلیل افزایش وزن و میزان شیردهی حتی در شرایط با کیفیت پایین نیز محبوب هستند. سیروهی‌ها در برابر بیماری‌های عمده مقاوم بوده و به راحتی با شرایط آب و هوایی مختلف به ویژه در مکان‌های گرم سازگار هستند. اگرچه بخش‌های اصلی پرورش بز‌های سیروهی/ اَجمِرا در تپه‌های «آراوالی» راجستان واقع شده‌اند، اما آن‌ها همچنین به طور گسترده در چندین ایالت دیگر هند نیز پراکنده هستند.

به طور متوسط، ۹۰ درصد بز‌های سیروهی تک قلو می‌زایند و تنها ۱۰ درصد از آن‌ها دوقلوزا هستند. شیردهی این بز می‌تواند تا ۹۰ روز طول بکشد و به طور متوسط روزانه ۷۵۰ گرم تا ۱ کیلو شیر می‌دهد که برای این بز نسبتا میزان خوبی محسوب می‌شود. متوسط عملکرد شیردهی حدود ۱۲۲ کیلوگرم در یک دوره شیردهی ۱۹۸ روزه است.

این بز به دلیل طبیعت کنجکاوش می‌تواند از منابع غذایی مختلفی که طعم تلخ، شیرین، شور و ترش دارند، استفاده کند. این بز‌ها می‌توانند حبوبات مانند لوبیا، برسم، سیر و ... را با لذت بخورند. آن‌ها عمدتاً دوست دارند علوفه‌ای را بخورند که به آن‌ها انرژی می‌دهد و سرشار از پروتئین باشد. بز‌های سیروهی معمولاً عادت دارند محل تغذیه خود را خراب کنند، زیرا در محل تغذیه ادرار می‌کنند؛ بنابراین نوع خاصی از محل تغذیه برای محافظت از مواد غذایی و جلوگیری از فاسد شدن باید ساخته شود.

منبع: راز بقا