گل‌هایی که بعد از 10 سال در خشک‌ترین صحرای جهان روییدند
ماریا فرناندا پرز، بوم‌شناس، پس از شکوفایی زمستانی صحرای آتاکاما به لایو سایِنس گفته: «این خاک بسیار خشک گنجینه‌ای را در خود جای داده است.»
فرادید| برای نخستین بار در یک دهه‌ی گذشته، گیاهان در صحرای آتاکاما در اواسط زمستان شروع به گل دادن کردند و بخشی از خشک‌ترین بیابان روی کره زمین را با رنگ‌های سفید و بنفش پوشانده‌اند.
به گزارش فرادید، این شکوفایی نادر نتیجه‌ی باران‌های شمال شیلی در طول پاییز نیمکره جنوبی است. حدود ۱۱ میلیمتر بارش در اواسط آوریل توأم با مه صبحگاهی که در زبان محلی به آن «کامانچاکا» می‌گویند سبب فعال شدن این پوشش گیاهی شده که می‌تواند تا ۱۵ سال خاموش بماند.
دو مورد از نخستین گونه‌هایی که امسال این مناظر را رنگ‌آمیزی کردند، سیستانثی گراندیفلورا (Cistanthe grandiflora) با گلهای درخشان به رنگ فوشیا (گل آویز) و نولانا باکاتا (Nolana baccata) یا «آه‌های مزرعه» بودند.
سزار پیزارو، رئیس بخش حفاظت از تنوع زیستی و تحقیقات علمی در شرکت ملی جنگلداری (Conaf) در آتاکاما گفته که گلدهی در منطقه‌ای بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلومتر مربع رخ داده است. این بیابان پر گل که در بهار (سپتامبر تا اکتبر) به دلیل باران‌های زمستانی ایجاد می‌شود، می‌تواند بیش از ۱۵۰۰۰ کیلومتر مربع گسترش یابد و بیش از ۲۰۰ گونه در آن شکوفا شوند.
به طور معمول، گلهای بیابانی فصل بهار در سال‌هایی شکوفا می‌شوند که حداقل ۱۵ میلیمتر باران بین ژوئن، ژوئیه و آگوست می‌بارد. این اتفاق به پدیده اِل نینیو مربوط می‌شود که بارندگی در شیلی را تا بالاتر از حد متوسط افزایش میدهد.
عکس شکوفه‌های زمستانی نادر در آتاکاما شامل فوشیا (Cistanthe grandiflora) که در چشم‌انداز پراکنده شده است
این گلدهی در زمستان نیمکره جنوبی به لطف ال نینیوی قوی ماه آوریل اتفاق افتاد
یک مارمولک در دوران گلدهی نادر زمستانی در کف صحرا در حال خزیدن است
سال ۲۰۱۵، باران در ماه مارس بارید و پوشش گیاهی را در زمستان فعال کرد، درست مانند آنچه اکنون اتفاق افتاده است. آن سال نیز در ماه‌های ژوئیه و آگوست باران بارید و سبب شد صحرا در بهار پوشیده از گل شود.
اما روشن نیست آیا این بار همان اتفاق خواهد افتاد یا خیر. پیش‌بینی اداره ملی اقیانوسی و جوّی (NOAA) نشان میدهد شرایط کنونی خنثی انسو/ENSO (دوره‌ای که نه ال نینیو و نه لانینیا اتفاق می‌افتد) احتمالاً یک ماه دیگر قبل از انتقال به لا نینیا ادامه خواهد داشت. این به آن معناست که خشکسالی باز خواهد گشت و صحرای آتاکاما رطوبت کافی برای فعال کردن مجدد پوشش گیاهی در طول چرخه را نخواهد داشت.
اگر بارش در هفته‌های آینده ادامه یابد، رطوبت اتمسفر بالاتر از حد نرمال خواهد بود و به طور بالقوه سبب ایجاد یک کویر گل‌ده در ماه سپتامبر می‌شود. با این حال، این پیش‌بینی نیست.
به لطف افزایش بارش پاییزی که با الگوی آب و هوای اِل نینیو ایجاد شده، یک گل زرد تنها از بالای بوته، قد برافراشته است
نمای نزدیک از یک گل زرد که قطرات آب روی آن نشسته است
کاکتوسی که تابستان امسال در آتاکاما، که زمستان نیمکره جنوبی است، شکوفا شده است
از سوی دیگر، اگر لا نینیا به زودی اتفاق بیفتد، لکه‌های گلی که این زمستان شکوفا می‌شوند احتمالا آخرین گل‌هایی هستند که در این دهه می‌بینیم (به دلیل چرخه‌های ال نینیو، لا نینیا) و در بهار آینده، گلدهی گسترده وجود نخواهد داشت.
گلدهی نادر زمستانی صحرای آتاکاما بدون مشکل نیست. به گفته ماریا فرناندا پرز، دانشیار بوم‌شناسی دانشگاه کاتولیک پاپی شیلی: «مشکل اصلی این است که گرده‌افشان‌ها به همان سرعتی که گیاهان به باران واکنش نشان می‌دهند، از راه نمی‌رسند. اگر دانه‌ها جوانه بزنند و گل بدهند اما گرده‌افشان‌ها نرسند، دانه‌ها تمام می‌شوند.»
گلهای Fuschia Cistanthe grandiflora که سمت چپ و راست می‌بینید جزو اولین گل‌هایی بودند که به لطف شکوفه‌های نادر بیابانی در آتاکاما ظاهر شدند. گلهای بنفش (مرکز) دیرتر شکوفا شدند
به گفته پیزارو، احتمالاً اکنون این اتفاق افتاده، چون هیچ زنبور، پروانه، سوسک یا گرده‌افشان دیگری به دلیل دمای پایین دیده نمی‌شود، جز کنه‌ها و چند خزنده، پرنده و پستاندار.
گیاهان علفی مانند گیاهانی که در صحرای آتاکاما گل می‌دهند، مکانیسم خودگرده‌افشانی دارند که اگر گرده‌افشان در یک سال مشخص از راه نرسد، فعال می‌شود. اما این پشتیبانی اواخر گلدهی اتفاق می‌افتد.
یک مشکل ناشناخته علمی عمده این است که اگر این جدایی بین گلدهی و گرده‌افشان‌ها ناشی از رویدادهای غیرعادی در طول زمان ادامه یابد، چه اتفاقی می‌افتد، چون هیچ بذری به ذخیره دانه‌هایی که برای فعال شدن مجدد بعدی غیرفعال می‌مانند، اضافه نمی‌شود.
پیزارو می‌گوید با تغییرات آب و هوایی، رویدادهای غیرعادی مانند شکوفایی زمستانی امسال بیشتر می‌شوند، به این معنا که گیاهان سالانه تولیدمثل نمی‌کنند. صحرای گلدار فقط با گیاهان پیازدار باقی میماند که تنوع آن را به شدت کاهش میدهد یا برای گونه‌های مهاجم جا باز می‌کند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
