شرط و شروط روحانی برای دیدار با ترامپ

«حسن روحانی آماده است به‌صورت مشروط با دونالد ترامپ دیدار کند»؛ کریستین امانپور، روزنامه‌نگار مشهور شبکه خبری سی. ان. ان، دیروز پس از ضبط یک مصاحبه با محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران این خبر را در صفحه توییتر خود منتشر کرد.

آمادگی مشروط روحانی برای دیدار با ترامپ
خبرنگار شبکه سی. ان. ان، در پیامی توییتری به نقل از وزیر خارجه ایران نوشت: «محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز (یکشنبه) به من گفت که روحانی، رئیس‌جمهور ایران حاضر است با ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا این هفته در نیویورک دیدار کند؛ به شرط اینکه رئیس‌جمهور ترامپ آماده باشد کاری را که لازم است انجام بدهد که آن لغو تحریم‌ها در ازای نظارت دائمی بر تاسیسات هسته‌ای ایران است.»

همزمان سیدعباس عراقچی، معاون ظریف عنوان کرد که اگر آمریکا به توافق جامع هسته‌ای بازگردد، حسن روحانی در «نشستی چندجانبه» با دونالد ترامپ دیدار خواهد کرد. به گفته عراقچی، برای آغاز مذاکرات حقیقی، جنگ اقتصادی باید پایان یابد.

از سوی دیگر علی ربیعی، سخنگوی دولت درباره توییت کریستین امان‌پور مبنی بر آمادگی ایران برای مذاکره با ترامپ گفت: «آمریکا باید هم تحریم‌ها را لغو کند و هم به شرایط مذاکره برگردد. در آن صورت تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کنیم. هیچ تناقضی هم بین گفته‌های مسوولان در این حوزه وجود ندارد.»

همچنین رئیس‌جمهور آمریکا در آخرین اظهار‌نظر درباره امکان دیدار با روحانی گفت: «خواهیم دید چه اتفاقی خواهد افتاد.» رئیس‌جمهور آمریکا روز یکشنبه نیز گفته بود که آماده است تا طرح پیشنهادی ایران برای ایجاد ثبات و آرامش در منطقه خلیج فارس را بشنود.

تاکید ظریف بر شاخه زیتون
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران که برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک به سر می‌برد در گفتگو با کریستین امانپور خبرنگار شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان گفته است که حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران حاضر است با همتای آمریکایی خود دیدار کند؛ به شرط آنکه ترامپ آنچه را که لازم است انجام دهد.

ظریف گفته است که ایران حاضر است در ازای لغو تحریم‌ها اجازه «بازرسی دائمی از تاسیسات اتمی» را بدهد. سخنان ظریف را کریستین امانپور در توییتر خود منتشر کرده و از قول وزیر خارجه ایران نوشته است: «شاخه زیتون (نماد صلح) همیشه از سوی ایران روی میز بوده و ما مجددا بر آن تاکید می‌کنیم.»

پس از انتشار توییت‌های امانپور، ظریف در پاسخ به سوال خبرنگار سیاسی الف. در این باره نوشت: «ایران پیشنهاد دو تعهد متقابل ۲۰۲۳ را در برجام داده است.» به گفته ظریف، در صورت اجرای فوری تعهد توسط ایالات متحده دیداری در چارچوب ۱+۵ صورت خواهد گرفت.

حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران سه‌شنبه ۲۶ شهریور در سخنانی درباره مذاکره با آمریکا تاکید کردند: «سیاست فشار حداکثری در مقابل ملت ایران پشیزی ارزش ندارد و همه مسوولان جمهوری اسلامی یک‌صدا معتقدند که با آمریکا در هیچ سطحی مذاکره نخواهد شد.»

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری ایشان افزودند: «برای همین است که مسوولان کشور از رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه و دیگران، یک‌صدا اعلام کردند که با آمریکا مذاکره نخواهیم کرد نه مذاکره دوجانبه نه چند جانبه.» ر

هبر انقلاب اسلامی تاکید کردند: «چنانچه آمریکا حرف خود را پس گرفت و توبه کرد و به معاهده هسته‌ای که آن را نقض کرده است، بازگشت، آن‌وقت در جمع کشور‌های عضو معاهده که شرکت و با ایران صحبت می‌کنند، آمریکا هم می‌تواند شرکت کند؛ اما در غیر این‌صورت هیچ مذاکره‌ای در هیچ سطحی بین مسوولان جمهوری اسلامی و آمریکایی‌ها اتفاق نخواهد افتاد نه در نیویورک و نه غیر آن.»

مکرون: ممکن است در نیویورک درباره ایران اتفاقی بیفتد
همزمان امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه که چندی است تلاش‌هایی را با هدف کاهش تنش بین تهران و واشنگتن آغاز کرده است، در مسیر پرواز از پاریس به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به روزنامه لوموند فرانسه گفت: «ایرانی‌ها در زمینه شرط و شروط انعطاف دارند؛ اما در مورد زمان‌بندی نه. آن‌ها معتقدند که [مذاکره]تنها باید بعد از این روند [لغو تحریم‌ها]انجام شود. این در حالی است که هدف ایالات متحده این است که جلسه [مذاکره]در آینده نزدیک برگزار شود.»

وی ابراز امیدواری کرده که میانجی‌گری بین ایران و آمریکا باعث کاهش تنش در خلیج‌فارس شود. همچنین مکرون تاکید کرد که «درباره پرونده ایران، ممکن است اقدامی در نیویورک رخ دهد.» رئیس‌جمهور فرانسه جزئیات بیشتری در این زمینه و اینکه منظورش چیست، ارائه نکرده است.

سردرگمی واشنگتن
از سوی دیگر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که تاکنون مواضع متناقضی در قبال دیدار با همتای ایرانی خود داشته است، در تازه‌ترین اظهار نظر احتمال دیدار با مقامات ایرانی در مجمع عمومی سازمان ملل را رد نکرد و گفت: «هیچ چیزی کنار گذاشته نشده، اما من قصدی برای دیدار با ایران ندارم.»

ترامپ افزود: «ما در حال انجام کار‌های مخصوص خودمان در مورد ایران هستیم؛ البته پیشرفت‌های زیادی صورت گرفته و در روز‌های آتی نیز اتفاقات بزرگ دیگر نیز خواهد افتاد.» همچنین مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا روز یکشنبه از حل و فصل مسالمت‌آمیز مساله ایران سخن گفته است.

به گزارش «ایسنا» به نقل از واشنگتن تایمز، مایک پمپئو، با اعلام اینکه آمریکا می‌خواهد برای برقراری دیپلماسی از اقدام نظامی جلوگیری کند، مدعی شد: «مقابله با اقدامات خصومت‌آمیز ایران یک وظیفه جهانی است.» وی مدعی شد ایران به تاسیسات نفتی عربستان سعودی حمله کرد و آن را «آخرین نمونه رفتار‌های بی‌ثبات‌کننده جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه» خواند.

پمپئو در ادامه ادعاهایش گفت: «امیدواریم که این هفته در نیویورک، جامعه جهانی گردهم بیاید تا با این مساله مقابله کند و به مقامات ارشد ایران بگویند که رفتار آن‌ها غیرقابل قبول است.» مایک پمپئو همچنین در گفتگو با شبکه «ای‌بی‌سی» اعلام کرد که آمریکا به دنبال راه‌حلی صلح‌آمیز برای مواجهه با ایران است؛ اما اگر واشنگتن در این راه موفق نشود، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا تصمیمات لازم را برای رساندن آمریکا به اهدافش اتخاذ خواهد کرد.

طرح ابتکار صلح هرمز
حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران که روز گذشته برای شرکت در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سالانه سازمان ملل متحد عازم نیویورک شد، پیش از این سفر به تشریح «ابتکار صلح هرمز» که روز یکشنبه و در جریان رژه نیرو‌های مسلح ایران آن را مطرح کرده بود، اقدام کرد.

روحانی هدف از این طرح را «صلح بلند‌مدت» در منطقه دانست و گفت: «طرح ابتکار صلح هرمز درباره یک همکاری دسته‌جمعی درون منطقه خلیج‌فارس است و می‌خواهیم همه کشور‌های منطقه در این طرح حضور داشته باشند.» وی توضیح داد که طرح ایران «تن‌ها امنیتی نیست، بلکه اقتصادی و سایر مسائل نیز هست؛ اما در راستای مسائل امنیتی است.»

رئیس‌جمهور ایران تاکید کرد که ایران به‌دنبال «صلح بلند‌مدت» در منطقه است و گفت: «ما معتقدیم راه‌حل منطقه از درون منطقه خواهد بود آن‌هایی که از بیرون منطقه می‌آیند هیچ وقت نمی‌توانند صلح و امنیت را بیاورند.» گفته می‌شود طرح حسن روحانی بر اساس بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت است. در بند ۸ این قطعنامه آمده است: «از دبیر کل درخواست می‎شود که با مشورت با ایران و عراق و دیگر کشور‌های منطقه، راه‌های افزایش امنیت و ثبات منطقه را مورد مداقه قرار دهد.»

محمد‌جواد ظریف نیز در توضیح این طرح در نیویورک گفته است که این ائتلافی برای صلح به جای ائتلافی برای جنگ است. اشاره ظریف از ائتلافی برای جنگ به طرح ایالات متحده آمریکا برای حضور نیرو‌های نظامی برای تامین امنیت خلیج‌فارس برمی‌گردد که حسن روحانی آن را «امنیت‌زدا» خوانده بود.

وزیر خارجه ایران گفته است که در ائتلاف کشور‌های منطقه تمام آنان برای تامین امنیت خلیج‌فارس و تنگه هرمز می‌توانند مشارکت کنند و ۵ کشور عضو دائم شورای امنیت نیز امکان حضور در این ائتلاف را دارند. حسن روحانی حضور نیرو‌های خارجی در منطقه خلیج‌فارس را خطرناک خوانده و گفته بود که این حضور «امنیت کشتیرانی و امنیت نفت و انرژی» را «مشکل‌زا» می‌کند.

ایالات متحده آمریکا ایران را متهم می‌کند که حملات صورت‌گرفته به تاسیسات نفتی عربستان در ۱۴ سپتامبر را انجام داده، اتهامی که ایران نپذیرفته و حوثی‌های یمن می‌گویند که مسوولیت این حملات برعهده آنان است.

همچنین رئیس‌جمهور با اشاره به نام ابتکار صلح هرمز به نام «امید» که برگرفته از حرف اول کلمات تشکیل‌دهنده ابتکار صلح هرمز است (HOPE) گفت: «همه کشور‌های ساحلی خلیج‌فارس و منطقه هرمز در آن دعوت می‌شوند و سازمان ملل نیز برای حضور در این طرح دعوت شده و برای تامین و تضمین امنیت منطقه فعال خواهد شد.»

روحانی افزود: «امیدواریم بتوانیم با این طرح به دنیا اعلام کنیم که ایران به دنبال صلح بلند‌مدت در منطقه است.» رئیس‌جمهور افزود: «هنوز عکس‌العمل‌ها نسبت به این طرح ابتکاری مشخص نیست، ضمن اینکه آمریکایی‌ها هم روز یکشنبه اعلام کردند که منتظر روشن شدن ابعاد این طرح هستند.»

روحانی در ادامه با تاکید بر اینکه راه‌حل منطقه از درون منطقه خواهد بود و کسانی که از بیرون بیایند نمی‌توانند برای منطقه ما صلح و آرامش بیاورند، گفت: «آمریکایی‌ها از سال ۲۰۰۱ در منطقه هستند، اما هیچ وقت نتوانستند در منطقه امنیت ایجاد کنند.»

ملاقات با ۱۵ نفر از سران
روحانی ملاقات با سران کشور‌ها در نیویورک را از دیگر برنامه‌های خود در این سفر اعلام کرد و گفت: «ملاقات‌هایی با ۱۵ نفر از سران کشور‌های مختلف در مدت ۳ روز اقامت در نیویورک پیش‌بینی شده علاوه بر آن چند مصاحبه مطبوعاتی و نشست با مدیران رسانه‌ها و فرهیختگان و صاحب‌نظران آمریکا خواهیم داشت.» رئیس‌جمهور افزود: «در سخنرانی مجمع عمومی سازمان ملل نیز مواضع اصولی ایران اسلامی را برای دنیا تبیین خواهیم کرد.»

رسالت روحانی در سفر به نیویورک
از سوی دیگر علی ربیعی، سخنگوی دولت در نشست خبری این هفته خود به سفر مقامات کشورمان به نیویورک پرداخت و گفت: «رئیس‌جمهور قادر خواهد بود برخلاف خواست آمریکایی‌ها منافع ملی ایران را دنبال کند و پژواک ایران را به گوش دنیا برساند.» به گزارش «ایسنا» وی در رابطه با سفر رئیس‌جمهور به نیویورک گفت: ایشان می‌روند تا زبان ملت ما از تریبون سازمان ملل باشد.

ربیعی افزود: «رئیس‌جمهور ابتدا تردید داشت به این سفر برود. این سفر انجام شد و دلیلش احقاق حقوق ملت ایران و رساندن پیغام ملت به افکار عمومی دنیا است.» وی افزود: «رئیس‌جمهور قصد دارد به دنیا نشان دهد آمریکا در منزوی کردن ایران موفق نخواهد شد. اکنون ایالات متحده آمریکا تنهاتر از گذشته است و ایران است که در بین سران دنیا و افکار عمومی آمریکا تنها نیست.»

سخنگوی دولت درباره طرح ائتلاف امید و صلح هرمز نیز گفت: «این طرح ایده‌ای است که رئیس‌جمهور در سخنرانی خود ارائه خواهد کرد و هدفش بازگشت صلح و آرامش برای همه مردم دنیا و منطقه است.» وی تاکید کرد: «رئیس‌جمهور ائتلاف امید را تقدیم سازمان ملل خواهد کرد و با جزئیات بیشتری این طرح را برای صلح در منطقه تشریح می‌کند.»

تعارضی در دیدگاه‌های ایران وجود ندارد
ربیعی در واکنش به توییت خبرنگار ارشد CNN درباره شرایط مذاکره ایران و آمریکا بیان کرد: «ایران پیش‌تر این موضع را گرفته بود. اگر آمریکا آماده متوقف کردن تحریم‌ها و بازگشت به شرایط هسته‌ای باشد، راه برای اقداماتی نظیر گفتگو باز خواهد شد؛ ولی اول باید این اقدامات را انجام دهد.»

سخنگوی دولت بیان کرد: «هیچ تعارضی در دیدگاه‌های مختلف داخل کشور نیز در این زمینه وجود ندارد و اظهارات ظریف در چارچوب مشخص است.»

تشریح مواضع ایران از سوی عراقچی
از سوی دیگر سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان نیز درباره شرایط هرگونه مذاکره با آمریکا اعلام کرد که ایران در مقابل فشار حداکثری آمریکا از خود مقاومت حداکثری نشان می‌دهد. به گزارش «ایسنا» عراقچی در گفت‌وگویی با ایندیپندنت انگلیس بیان کرد که «تحریم‌های حداکثری» آمریکا منجر به «مقاومت حداکثری» ایران شده است.

وی درخصوص برقراری مذاکرات میان ایران و آمریکا با اشاره به اینکه برای آغاز مذاکرات حقیقی، جنگ اقتصادی باید پایان یابد، افزود: «برای پایان دادن به جنگ اقتصادی نیز ابتدا به یک آتش‌بس به منظور برقراری مذاکراتی واقعی و دست یافتن به راه‌حل‌های پایدار نیازمند هستیم.

نه تنها ما، بلکه هیچ کشوری تحت فشار مذاکره نخواهد کرد.» معاون ظریف در پاسخ به اینکه «چه می‌شود فشار اقتصادی آمریکا، به فشار نظامی تبدیل شود»، گفت: «در این صورت ما نیز به مقاومت نظامی روی می‌آوریم.» عراقچی همچنین عنوان کرد که اگر آمریکا به توافق جامع هسته‌ای بازگردد، حسن روحانی در نشستی چندجانبه با دونالد ترامپ دیدار خواهد کرد.

وی تصریح کرد: «اگر ترامپ به توافق هسته‌ای بازگردد، ما در چارچوب نشست ۱+۵ با آمریکا دیدار خواهیم کرد.» معاون وزیر امور خارجه کشورمان درخصوص طرح فرانسه ابراز کرد: «برنامه آقای روحانی و مکرون تشکیل یک آتش‌بس بوده تا بتوانند از طریق مذاکرات گسترده به راه‌حلی پایدار دست پیدا کنند. ما معتقدیم که این نقشه جواب خواهد داد. هیچ کشوری بدون آتش‌بس و تحت فشار مذاکره نخواهد کرد و ما نیز این کار را نمی‌کنیم.»

وی ادامه داد: «اگر ایران بتواند نفتش را بفروشد، پایبندی کاملش به برجام را از سر خواهد گرفت؛ اما مذاکره با ترامپ به کل مساله دیگری است.»

عراقچی در انتها در پاسخ به این سوال که «آیا ایران می‌تواند برای ۲ الی ۶ سال دیگر - در صورت انتخاب مجدد ترامپ به مقام ریاست جمهوری - به مقاومت خود ادامه دهد: گفت: «ما در مقابل فشار حداکثری به مقاومت حداکثری خود ادامه خواهیم داد. اگر آن‌ها فشار حداکثری را کنار بگذارند، در‌های مذاکره باز خواهند شد.»

شرط حضور آمریکا در نشست ۱+۴
پیش‌تر اعلام شد که نشست وزیران خارجه بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه با ایران که موسوم به ۱+۴ است، روز چهارشنبه در نیویورک انجام خواهد شد. ظریف شرط حضور آمریکا در این نشست را «پایان دادن به جنگ اقتصادی علیه ایران» عنوان کرد و گفت: «آمریکایی‌ها نمی‌توانند همزمان تروریسم اقتصادی یا به قول دونالد ترامپ جنگ اقتصادی علیه ایران را ادامه بدهند و فشار حداکثری را دنبال کنند و در عین حال بخواهند پشت میز مذاکره قرار بگیرند.»

همچنین به گزارش «ایسنا» ظریف در گفتگو با شبکه ان. پی. آر، در توضیح اینکه ایران حاضر است تا چه اندازه بهای زیر بار خواسته‌های آمریکا نرفتن را بپردازد، گفت: «من به شما اطمینان می‌دهم که آمریکا نخواهد توانست ما را از طریق اعمال [فشار]به زانو دربیاورد. آمریکا می‌تواند توافقی بهتر با ایران داشته باشد؛ اگر از روی احترامی دوجانبه و حرکتی رو به جلو مذاکره کند.

چهارشنبه بعد، نشستی میان چهار کشور از پنج عضو دائمی [ شورای امنیت سازمان ملل]، آلمان، من و نماینده ارشد اتحادیه اروپا برگزار خواهد شد و یک صندلی خالی برای آمریکا وجود دارد؛ اما بلیتی برای آن صندلی وجود دارد و آن پایبندی به قانون است.»

رئیس‌جمهور نیز مساله ۱+۴ و موضوع هسته‌ای و همچنین موضوع کاهش تعهدات ایران در برجام را از دیگر موضوعات مطرح در این سفر عنوان کرد و گفت: «در اجلاسی که در سطح وزیران برگزار می‌شود، منطق کاهش تعهدات ایران تشریح و بررسی خواهد شد.»

روحانی با بیان اینکه در نشست ۱+۴ در سطح وزرای خارجه در نیویورک به دنبال تبیین کاهش تعهدات خود هستیم، تاکید کرد: «خوشبختانه آمریکا در این موضوع نیز از نظر سیاسی موفق نشده و یک بار که به شورای حکام در مورد این موضوع مراجعه کردند پاسخی که شنیدند این بود که این موضوع ربطی به شورای حکام ندارد و باید در نشست ۱+۵ مطرح شود.»