گوی آذرخش؛ واقعیت عجیبی که شبیه قصه‌های تخیلی است

فرادید| دایره‌ی درخشانی از پلاسما که گاهی‌اوقات می‌تواند بدون توضیح روشنی به وجود بیاید و در یک لحظه بترکد؛ این پدیده اغلب به عنوان یک واقعه‌ی شگفت‌انگیز و به شکل وهم‌آوری زیبا توصیف می‌شود یا نشانه‌ی ترسناکی انگاشته می‌شود که مرگ و نابودی به همراه دارد. این پدیده‌ی انفجاری از خود بوی گوگرد به جای می‌گذارد. 

به گزارش فرادید، شاید به نظر برسد از نوعی داستان فانتزی یا علمی تخیلی حرف می‌زنیم، اما این طور نیست! پدیده‌ی گوی آذرخش بسیار واقعی و البته بسیار نادر است و دقیقاً مشخص نیست چگونه شکل می‌گیرد. 

برای مدت‌ها دربارۀ وجود واقعی گوی آذرخش تردیدهایی وجود داشت اما در حال حاضر گوی‌های پلاسما به روش‌های مختلف در آزمایشگاه ساخته شده‌اند و این آزمایشات وجود پدیده‌ای را تقویت کرد که قبلا همه‌ی آنچه که از آن داشتیم، گزارش شاهدان بود. اما هیچ دلیلی وجود ندارد که فرض کنیم هر مکانیزمی که در آزمایشگاه کشف می‌شود دقیقاً همان چیزی است که در طبیعت رخ می‌دهد. 

یک فیلم علمی از گوی آذرخش

بهترین توضیح برای گوی آذرخش، همینطور بهترین مشاهدات علمی برگرفته از مقاله‌ای است که تقریباً یک دهه قبل منتشر شد. محققان دانشگاه نورث‌وِست نرمال در لانژوی چین برای مطالعه صاعقه و ترکیب آن در فلات چینگه، دوربین و طیف‌سنج راه‌اندازی کرده بودند. این منطقه شاهد رعد و برق‌های زیادی بود و در ماه جولای ۲۰۱۲، صاعقه‌ای از آسمان دیده شد که یک گوی شناور از خود به جای گذاشت. 

این ویدئو از فاصله‌ی ۹۰۰ متری با صاعقه ضبط شده است و درخشش آن حدود پنج متر است. جدایِ مشاهده‌ی این رویداد از طریق فیلم ضبط‌شده با وجود فاصله‌ی ۹۰۰ متری، نتیجه طیف‌سنج جالب است. طیف‌سنج ترکیب شیمیایی اشیاء درخشان را تجزیه و تحلیل کرد و محققان بر اساس نتایج آن توانستند بگویند این گوی حاوی سیلیکون، آهن و کلسیم است. 

تصویری از ویدئویی که گوی آذرخش و تحلیل طیف نوری آن را نشان می‌دهد

این عناصر در خاک فراوان هستند، پس می‌توان نتیجه گرفت گوی آذرخش نتیجه‌ی همان رعد و برق عادی است که به زمین برخورد می‌کند و خاک را تبخیر می‌کند. بین بخار سیلیکون و اکسیژن موجود در هوا فعل و انفعال ایجاد می‌شود و نتیجه‌ی این فعل و انفعال، ایجاد گرما و درخشش است. این سناریو با یک فرضیه احتمالی در مورد چگونگی شکل‌گیری گوی آذرخش سازگاری دارد. اما فرضیه‌های دیگری هم وجود دارند و شاید برای ایجاد چنین رعد و برق عجیبی بیش از یک روش وجود داشته باشد.

دیدن گوی آذرخش

محققان نتوانستند فاصله‌ی گوی آذرخش را با زمین مشاهده کنند، اما این گوی قبل از صعود ۳ متری، ۱۰ متر به صورت افقی شناور شد. به طور کلی، مشاهده این پدیده بسیار دشوار است مگر اینکه خیلی به آن نزدیک باشید. از طرفی، نزدیک بودن به این پدیده خطرناک است، چون از آسیب و حتی مرگ ناشی از نزدیکی به این پدیده گزارش شده است. 

مارک استنهوف نویسنده‌ی گوی آذرخش (۱۹۹۹) به IFLScience گفته است: «روشنایی گوی آذرخش از زبان شاهدان با لامپ ۱۰۰ وات قابل‌قیاس است. در نور روز، مشاهده آن از فاصله دور دشوار است. معمولاً فاصله‌اش را با زمین نسبتاً نزدیک گزارش کرده‌اند، بنابراین موانع می‌تواند جلوی دید آن را در محیط شهری بگیرد.» 

هنوز ناشناخته‌های زیادی پیرامون این پدیده وجود دارد.

مترجم: زهرا ذوالقدر