آیا ممکن است تمدن‌های پیشرفته میلیون‌ها سال قبل روی زمین زندگی کرده باشند؟
اگر یک تمدن پیشرفته میلیون‌ها سال پیش از انسان‌ها روی زمین زندگی کرده باشد، آیا می‌توانیم این موضوع را ثابت کنیم؟
فرادید| سال ۲۰۱۸ دو دانشمند از دانشگاه کمبریج با الهام از سریال علمی‌تخیلی دکتر هو، مقاله‌ای با عنوان «فرضیه سیلوریان: آیا امکان شناسایی یک تمدن صنعتی در سوابق زمین‌شناسی وجود دارد؟» منتشر کردند.
به گزارش فرادید، این مقاله که در مجله آستروبیولوژی منتشر شده، ادعا نمی‌کند یک گونه پیشرفته از نظر فناوری میلیون‌ها سال پیش از انسان‌ها وجود داشته، بلکه پرسش فرضی جالبی را مطرح می‌کند: اگر «فرض کنیم» که چنین تمدن پیشرفته‌ای وجود داشته است، آیا امکان یافتن ردپاهای زمین‌شناسی آن وجود دارد؟
به گفتۀ نویسندگان مقاله، «انسان‌های امروزی تنها نمونه‌ای هستند که از آنها آگاهیم و تمدن صنعتی ما تا به امروز حدود ۳۰۰ سال دوام داشته است. این مدت زمان حضور ما به عنوان یک گونه نسبتاً کوتاه است. این مدت زمان کوتاه، این پرسش واضح را ایجاد می‌کند که آیا این امر می‌تواند قبلاً هم رخ داده باشد؟»
این فرضیه نه تنها موضوع جالبی برای فکر کردن است، بلکه می‌تواند به ما در جستجوی نشانه‌هایی از تمدن‌های پیشرفته در سیارات دیگر کمک کند. همانطور که در مقاله اشاره شده، انسان‌ها آثار قابل‌توجهی از خود روی سیاره به جا گذاشته‌اند که به طور حتم سال‌های طولانی باقی خواهند ماند و تغییراتی در اقلیم و اکوسیستم‌های سیاره ایجاد خواهند کرد. با این حال، معنایش این نیست که این تغییرات میلیون‌ها سال از حالا به بعد قابل‌شناسایی خواهند بود. در حقیقت، سابقه‌ای که ما به جا می‌گذاریم، مثلاً در رسوبات، ممکن است فقط چند سانتیمتر ضخامت داشته باشد. این موضوع حتی اگر ما مدت طولانی‌تری از سن کنونی خود زنده بمانیم، همچنان صدق می‌کند.»
«هرقدر تمدن انسانی مدت زمان بیشتری ادامه یابد، انتظار می‌رود سیگنال‌های بزرگ‌تری در سوابق زمین‌شناسی مشاهده شود. با این حال، هرقدر یک تمدن مدت زمان بیشتری دوام آورد، شیوه‌های آن تمدن برای بقاء باید پایدارتر شده باشند. هرقدر یک جامعه پایدارتر باشد (برای مثال در تولید انرژی، ساخت یا کشاورزی)، اثر کمتری روی باقی‌مانده سیاره خواهد گذاشت. اما هرقدر این اثر کمتر باشد، سیگنال کمتری در سوابق زمین‌شناسی وجود خواهد داشت.»
علاوه بر این، این تیم به سایر نشانه‌هایی اشاره می‌کند که ممکن است برای یک گونه، میلیون‌ها سال از حالا به بعد باقی بماند. آنها به ویژه به نشانه‌های برداشت انرژی در مقیاس بزرگ اشاره می‌کنند که نشانه‌هایی در سوابق زمین‌شناسی باقی خواهند گذاشت. این نشانه‌ها اگر تمدن فرضی از انرژی‌های خورشیدی، آبی یا زمین‌گرمایی استفاده کند، کوچکتر خواهند بود. برخی از این نشانه‌ها از پدیده‌های طبیعی غیرقابل‌تشخیص خواهند بود، مانند رخدادهای بی‌اکسیژنی در دریا در دوران کرتاسه و ژوراسیک، اما برخی دیگر قطعاً نشانه‌های روشنی هستند از اینکه ما اینجا بوده‌ایم و به شدت زمین را خراب کردیم.
«ما گمان می‌کنیم برخی نشانه‌های خاص منحصربفرد هستند، به ویژه مولکول‌های مصنوعی خاص و پایدار، پلاستیک‌ها و (بطور بالقوه) بارش رادیواکتیویته طولانی‌مدت در صورت وقوع فاجعه هسته‌ای.»
«اگر این نشانه‌ها وجود نداشته باشند، ممکن است خاص بودن این رویداد در تعدادی از نشانه‌های مستقل و جدا از هم نمایان شود، به جای اینکه مجموعه‌ای منسجم از تغییرات که به یک علت جغرافیایی خاص مرتبط باشند، مشاهده شود.»
این تیم به طور قطعی پاسخی به پرسش مطرح‌شده نمی‌دهند، اما پیشنهاد می‌دهد اگر گونه‌های پیشرفته باستانی دیگری وجود داشته‌اند، امکان شناسایی آنها از راه کاوش در ناهنجاری‌های عنصری و ترکیبی در سوابق رسوبات وجود دارد.
«با اینکه ما به شدت شک داریم تمدن صنعتی دیگری قبل از تمدن ما وجود داشته باشد، اما طرح این پرسش به طور رسمی و روشن درباره اینکه شواهد چنین تمدنی ممکن است چگونه باشند، پرسشهای مفیدی در زمینه‌های زیست‌شناسی فضایی و مطالعات انسانی ایجاد می‌کند.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
