کمک تکنولوژی به پلیس

شاید دیدار اخیر وزیر ارتباطات با رئیس پلیس تهران و بازدید از مرکز کنترل ترافیک بی‌ارتباط با تعطیلات پیش رو و به اوج رسیدن ترافیک برون‌شهری نباشد. دیداری که گرچه به قصد همکاری بیشتر با یکدیگر انجام شده، اما به نظر می‌رسد در زمان اندک باقی مانده به تعطیلات نوروزی پلیس نتواند آن‌طور که مورد انتظار خود و دیگران است به سیستم‌های هوشمند و پیشرفته بیشتری برای برداشتن موانع ترافیکی که متفاوت از سال‌های قبل باشد، مجهز شود پس ناگزیر تعطیلات نوروزی ۹۸ نیز با تدبیر و تلفیقی از توان بیشتر نیروی انسانی و سیستم‌های هوشمند هدایت می‌شود.

اما استفاده از تکنولوژی برای کاهش مشکلات شهری از جمله کنترل ترافیک، دسترسی‌های بیشتر به نقاط کور ترافیکی در مواقع ضروری و رصد و پایش ترافیک‌های بیرون و درون‌شهری حالا در جهان امری مرسوم و روال است. نتایج بررسی‌های میدانی انجمن علمی اقتصاد شهری ایران نشان می‌دهد بیش از ۴۵ درصد مردم تهران روزانه حدود ۲ تا ۳ ساعت از وقت خود را در ترافیک می‌گذرانند و این اتلاف وقت موجب افزایش تقاضا برای دستمزد و بالا رفتن هزینه‌های تولید در کشور خواهد شد که نهایتا منجر به کاهش ۱۴/ ۱ درصدی درآمد شهروندان می‌شود. اما با تجهیز سیستم حمل و نقل هوشمند می‌توان بسیاری از موانع ترافیکی را برای پلیس روان‌تر و هدایت آن‌ها را آسان‌تر کرد.

به کارگیری تکنولوژی‌های زیرساختی برای مدیریت هوشمند سیستم حمل و نقل می‌تواند در مواردی همچون مدیریت و بهینه‌سازی جریان ترافیک و روان‌سازی حرکت، مدیریت و کنترل حوادث، مدیریت و پشتیبانی وسایل نقلیه امدادی، مدیریت اخذ الکترونیکی عوارض، هزینه پارکینگ، خرید و رزرواسیون بلیت، مانیتورینگ و کنترل حمل و نقل سبک و سنگین، مدیریت و ناوبری پیشرفته و پشتیبانی عابر پیاده موثر باشد.

در ایران اگرچه قدم‌های موثری برای ارتقای تجهیزات کنترل ترافیک به‌ویژه در تهران برداشته شده، اما همچنان به چشم‌های الکترونیکی بیشتری نیاز است تا بتوان خدمات بهتری در زمینه مدیریت حمل و نقل ارائه کرد.

درخواست کمک دو طرفه پلیس و وزیر
بدون شک بدون کمک سازمان درگیر و حلقه‌های مرتبط با هوشمندسازی سیستم‌های حمل و نقل نمی‌توان کار موثری از پیش برد. همین امر موجب شده تا در دیداری که اخیرا میان پلیس راهنمایی و رانندگی و وزیر ارتباطات انجام شد، محمدجواد آذری‌جهرمی از پلیس بخواهد تا آن‌ها اطلاعات آنلاین خود از وضعیت ترافیکی در معابر را در اختیار استارت‌آپ‌ها و نرم‌افزار‌های حوزه حمل و نقل قرار دهند و در مقابل پلیس نیز از وزیر ارتباطات خواست در هوشمندسازی سیستم کنترل ترافیک به پلیس کمک کند.

محمدجواد آذری‌جهرمی در مرکز فرماندهی پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ گفت که نمی‌توان تهران را به شیوه سنتی مدیریت و اداره کرد و باید به سمت شهر هوشمند برویم. او به توسعه هوشمند سیستم حمل و نقل زیرساخت‌هایی که منجر به شکل‌گیری مرکز فرماندهی و کنترل ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ شده است، اشاره کرد و گفت: «بیش از ۱۶۰ کیلومتر فیبر نوری ۲۸۰۰ دوربین نصب شده در معابر همگی زیرساخت‌ها و تاسیساتی دارند فراهم شده است.»

وزیر ارتباطات از پلیس خواست که شاخص‌های ترافیکی پایتخت را به شکل آنلاین ارائه کرده و این آمار‌ها را که برای بخش‌های مختلف کشور قابل استفاده است در اختیار کسب و کار‌ها به ویژه استارت‌آپ‌های حوزه حمل و نقل قرار دهد. به گفته جهرمی به‌عنوان مثال بررسی‌های پلیس نشان می‌دهد که امسال ترافیک در منطقه بازار رشد داشته، اما در سایر معابر شاهد کاهش ترافیک بوده‌ایم.

اگر این اطلاعات در اختیار کسب و کار‌ها قرار بگیرد، این یک ویژگی مثبت برای نرم‌افزار‌های داخلی ما در رقابت با نمونه‌های خارجی است. پس از این درخواست همکاری همزمان از سوی رئیس پلیس پایتخت نیز از وزیر ارتباطات خواستار کمک و همکاری متقابل شد. سردار حسین رحیمی از محمدجواد آذری‌جهرمی خواست تا با روند هوشمندسازی کنترل ترافیک در شهر تهران با آن‌ها همکاری داشته باشد و پلیس بتواند از امکانات و تجهیزات این وزارتخانه استفاده کند.

آن‌طور که پلیس تهران گفته در برخی از ساعات شبانه‌روز ترافیک تهران چهار تا هشت برابر ظرفیت معابر است و در این شرایط پلیس نسبت به روان‌سازی ترافیک و مدیریت آن اقدام می‌کند. سردار رحیمی با بیان اینکه چاره‌ای نداریم جز اینکه از تجهیزات و امکانات هوشمند و فناوری اطلاعات در مدیریت و کنترل ترافیک تهران استفاده کنیم، معتقد است اقدامات گسترده‌ای نیز در این زمینه انجام شده و راه‌اندازی داشبورد فرماندهی، هدایت یگان‌ها، سامانه لحظه‌ای محاسبه ترافیک خیابان‌ها و سامانه نظارت تصویری آنلاین از جمله این موارد است.

رئیس پلیس پایتخت تصادفات و خرابی خودرو‌ها را دو عامل تاثیرگذار در ترافیک تهران اعلام کرده و گفت: «روزانه بیش از صد‌ها مورد تصادف و خرابی در سطح معابر داریم که سبب ایجاد ترافیک می‌شود که ما در تلاشیم با استفاده از امکانات هوشمند آن را مدیریت کنیم.» وی از وزارت ارتباطات خواست تا با امکانات و تجهیزاتی که در اختیار دارد در روند هوشمند‌سازی کنترل ترافیک پایتخت با پلیس همکاری داشته باشد.

تجربه‌های جهانی از هوشمندسازی حمل و نقل
بی‌شک تجربه‌های جهانی در استفاده از تجهیزات گسترده هوش مصنوعی می‌تواند کمک‌های بیشتری به روان‌سازی ترافیک شهری در داخل کشور کند؛ تجربه‌هایی که ثابت می‌کند استفاده و به‌کار‌گیری به موقع سیستم‌های ترکیبی آنلاین و هوشمند می‌تواند شهر‌هایی را که از ازدحام جمعیت و ترافیک در رنج هستند نجات دهد. طبق آمار‌های جهانی، هر سال نزدیک به ۵۰ میلیون نفر در جهان در اثر حوادث رانندگی مجروح و ۲ میلیون نفر نیز کشته می‌شوند.

این در حالی است که میزان حوادث جاده‌ای در ایران به دلیل آمار بالای تصادفات جاده‌ای، هفت برابر کشور‌های توسعه‌یافته پیش‌بینی شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد، میزان مرگ و میر‌های ناشی از حوادث ترافیکی در هر صد هزار نفر جمعیت در ایران ۳۰ نفر است، در حالی که این میزان در کشور‌های توسعه‌یافته ۲۲/ ۴ نفر برآورد شده است.

به‌طور مثال مسوولان شهر ریو در جهت بهبود مدیریت شهری، یک مرکز کنترل عملیاتی تاسیس کرده‌اند که امکان نظارت بر تمام اتفاقات درون شهر را به‌صورت آنلاین فراهم می‌کند. در چهار سال گذشته با کمک این مرکز کنترل، زمان رسیدگی به حوادث اورژانسی ۳۰ درصد کاهش یافته است.

این مرکز کنترل با کمک ۵۶۰ دوربین نصب شده در سطح شهر و اطلاعاتی که از سنسور‌های هوشمند به‌دست می‌آورد به‌صورت ۲۴ ساعته شهر را مانیتور می‌کند. حدودا ۸۸۰۰ اتوبوس و وسیله نقلیه با سیستم مکان‌یاب جهانی در این مرکز رصد می‌شوند تا در صورت بروز مشکل، اقدامات مناسب صورت گیرد. همچنین، این سیستم امکان پاسخگویی سریع و مناسب به حوادث طبیعی یا تصادفات را برای مدیران شهری فراهم کرده است.

یا در بریتانیا که گفته می‌شود ۳۰۰ هزار سانحه رانندگی رخ می‌دهد که هزینه مستقیم این تصادفات حدود ۳ میلیارد پوند در سال تخمین زده شده است. از این رو، دولت انگلستان به منظور افزایش ایمنی عبور و مرور و کاهش تصادفات جاده‌ای، برنامه‌های گسترده‌ای را به مرحله اجرا گذاشته است.

از دیگر اقدامات دولت می‌توان به تعبیه سیستم ISA در برخی از خودرو‌های تولیدی اشاره کرد. اگر وسیله نقلیه‌ای با سرعت بسیار زیاد در حال حرکت باشد فرستنده سیگنالی را به گیرنده موجود در وسیله نقلیه ارسال می‌کند و با یک صدا یا سیگنال به راننده هشدار داده می‌شود که سرعتش بالاتر از حد مجاز است. سیستم هوشمند کنترل و تطبیق سرعت، سرعت خودرو را برای اجتناب از برخورد با خودرویی با سرعت کمتر در همان خط تصحیح می‌کند.

سنگاپور از دیگر کشور‌هایی است که در بین تمام شهر‌های هوشمند جهان، به میزان قابل توجهی پیشرو است. به‌طور مثال به‌طور برجسته‌ای بر یک شبکه گسترده از دوربین‌ها و حسگر‌هایی که در تمام نقاط شهر نصب شده، مبتنی شده است. این تجهیزات پایشی، امکان تحلیل و پایش هر اتفاقی، از ترافیک گرفته تا ازدحام جمعیت را به دولت سنگاپور می‌دهد.

این داده‌ها، شانه به شانه با پلت‌فرم نقشه‌برداری دیجیتالی تحت عنوان «سنگاپور مجازی» (Virtual Singapore)، به دولت امکان نظارت و بررسی میزان کارآیی و عملکرد زیرساخت‌ها را به‌صورت زنده می‌دهد. این تکنولوژی همچنین به مقامات راهنمایی و رانندگی سنگاپور اجازه می‌دهد تا مسیر اتوبوس‌ها در ساعات ترافیک را تغییر داده و از تراکم ترافیک جلوگیری کنند.

با کمک این تجهیزات، همچنین می‌توان پیش‌بینی کرد که احداث ساختمان‌ها و برج‌های جدید تا چه اندازه روی الگوی وزش باد یا امواج ارتباطاتی تاثیر منفی می‌گذارد. دولت سنگاپور پیش‌بینی کرده که با استفاده از سیستم «سنگاپور مجازی»، در آینده نزدیک بتوان جمعیت را هنگام وقوع بلایای طبیعی یا شیوع بیماری‌های مسری و حوادث تروریستی، به مناطق امن هدایت کرد.

مثال‌های مذکور به‌عنوان شهر‌های هوشمند از نظر حمل و نقلی نشان می‌دهد که شهر‌های پرجمعیتی مثل کلان‌شهر تهران می‌توانند با الگوبرداری از این سیستم‌ها بهترین نتیجه را از پیشرفت‌های تکنولوژی بگیرند.

منبع: روزنامه اقتصاد