چه می‌شود اگر هرگز واکسنی برای کرونا پیدا نشود؟

فرادید | درحالیکه کشور‌ها در قرنطینه بی‌حرکت مانده‌اند و میلیارد‌ها نفر منبعِ معیشت خود را از دست می‌دهند؛ شخصیت‌های مهم سیاسی در سراسر جهان از تلاش‌ها برای یافتنِ روشی به‌منظور فلج کردنِ منبعِ بیماری خبر می‌دهند: تولید یک واکسنِ مؤثر. این بهترین حالتِ ممکن است.

اما یک بدترین حالتِ ممکن نیز وجود دارد: اینکه هرگز هیچ واکسنی تولید نشود.

در این‌صورت، هر بار امیدِ تولیدِ یک واکسن در بین مردم افزایش پیدا می‌کند و هر بار در مراحلِ آخر واکسن با شکست مواجه می‌شود و امید‌ها تبدیل به ناامیدی می‌شود.

جوامع به‌جای آنکه به فکر پاک کردنِ کووید-۱۹ باشند یاد می‌گیرند که با آن زندگی کنند. با رعایتِ توصیه‌های کارشناسان شهر‌ها کم‌کم از تعطیلی خارج می‌شوند و برخی از آزادی‌ها به زندگی روزمره باز می‌گردند. احتمالاً آزمایش و ردیابی بیماران به بخشی از زندگی روزمره تبدیل می‌شود، اما در بسیاری از کشور‌ها نیز دستورِ قرنطینه شخصی ممکن است در هر لحظه دوباره صادر شود.

ممکن است درمان‌هایی برای بیماری پیدا شود؛ اما شیوعِ بیماری ممکن است هر سال رخ دهد و مرگ‌ومیر و تلفاتِ جهانیِ ناشی از آن نیز روندِ صعودی را طی کند. این سناریویی است که معمولاً سیاستمدارانی که خوش‌بینانه درباره آزمایشِ واکسن روی گونه انسانی صبحت می‌کنند، درباره‌اش حرفی نمی‌زنند. اما کارشناسان امکانِ وقوعِ چنین روندی را بسیار محتمل می‌دانند، زیرا این اتفاق پیش از این نیز چندین بار رخ داده است.

کرونا را به عنوانِ تهدیدِ همیشگی بدانیم

دکتر دیوید نابارو، استادِ سلامتِ جهانی در امپریال کالج لندن که نماینده ویژه سازمانِ بهداشتِ جهانی در موردِ بیماریِ کووید-۱۹ است، می‌گوید: «بعضی ویروس‌ها وجود دارند که هرگز واکسنی علیه‌شان تولید نشده است. ما هرگز نمی‌توانیم با قطعیت بگوییم که حتماً واکسنی برای یک بیماری تولید خواهد شد یا اگر تولید شود می‌تواند همه آزمون‌های ایمنی و کارایی را با موفقیت پشت سر بگذارد.»

نابارو می‌گوید: «مطلقاً ضروری است که همه جوامع در هرجایی از جهان به موقعیتی دست پیدا کنند که بتوانند از خود در مقابلِ ویروسِ کرونا، به عنوانِ یک تهدیدِ همیشگی، دفاع کنند و بتوانند زندگیِ اجتماعی و اقتصادی خود را با این فکر که ویروس همیشه در بینِ ما خواهد بود، ادامه دهند.»

بسیاری از کارشناسان همچنان قاطعانه اظهار می‌کنند که نهایتاً برای بیماریِ کووید-۱۹ واکسنی کشف خواهد شد، یکی از عللِ این قطعیت آن است که ویروسِ کرونا برخلافِ ویروس‌های اچ‌آی‌وی و مالاریا به سرعت جهش پیدا نمی‌کند.

بسیاری از کارشناسان مانند دکتر آنتونی فاوسی، مدیرِ موسسه ملی آلرژی‌ها و بیماری‌های عفونی در آمریکا، می‌گویند واکسن ظرفِ مدتِ ۱۸ ماه تولید خواهد شد. برخی دیگر، مانند کریس ویتی، رئیسِ ارشدِ پزشکیِ انگلستان، زمانِ طولانی‌تری را برای این طیف در نظر گرفته‌اند و معتقدند که ۱‌سال زمان برای تولید واکسن بسیار کم است.

بیشتر بخوانید:

دکتر پیتر هُتِز، رئیس کالجِ بایلور در آمریکا، می‌گوید، ما هرگز واکسنی را بین ۱ سال تا ۱۸ ماه تولید نکرده‌ایم. نمی‌گوییم این کار غیرممکن است، اما یک موفقیتِ قهرمانانه محسوب می‌شود.»
او می‌گوید: «ما به یک برنامه جایگزین نیاز داریم.»

وقتی واکسن پاسخگو نیست

در سالِ ۱۹۸۴، دبیرِ خدماتِ انسانی و بهداشتیِ آمریکا، مارگارت هِکلِر، در یک کنفرانسِ خبری در واشنگتن اعلام کرد که دانشمندان موفق شده‌اند ویروسی را، که بعداَ به عنوانِ اچ‌آی‌وی شناخته شد، شناسایی کنند و پیش‌بینی کرده‌اند که ظرفِ دو سالِ آینده واکسنی برای این ویروس به دست خواهد آمد.

نزدیک به ۴ دهه از آن وقت می‌گذرد و طی این مدت ۳۲‌میلیون نفر جانِ خود را در اثر ایدز از دست داده‌اند و جهان هنوز چشم به راهِ واکسنِ اچ‌آی‌وی است.

ادعای هکلر به جای دست‌یابی به یک موفقیتِ پزشکی، به مرگِ دردناکِ بسیاری در کشور‌های غربی منجر شد. برای سال‌ها، جوابِ مثبتِ آزمایشِ اچ‌آی‌وی؛ فقط به معنیِ صدورِ گواهیِ مرگ نبود، بلکه به این معنی بود که افراد باید ماه‌های آخرِ عمر خود را جدا از سایرِ اعضای جامعه خود سپری کنند. این در حالی بود که برخی مباحثِ پزشکی در ژورنال‌های علمی درباره این موضوع بود که آیا اصلاً بیمارانِ اچ‌آی‌وی مثبت ارزشِ نجات پیدا کردن دارند؟

جستجو برای واکسن در دهه ۱۹۷۰ متوفق نشد. در سال ۱۹۹۷، بیل کلینتون، رئیس جمهورِ وقتِ آمریکا، آمریکا را وادار کرد تا ظرفِ یک دهه به واکسنِ اچ‌آی‌وی دست پیدا کند. ۱۴ سال پیش، دانشمندان گفتند فقط ۱۰ سال با تولیدِ واکسنِ این ویروس فاصله دارند.

مشکلِ یافتنِ واکسن برای اچ‌آی‌وی/ایدز به ماهیتِ خود این ویروس مرتبط است.

پاول اُفیت، متخصص کودکان و بیماری‌های عفونی که در اختراعِ واکسنِ روتاویرس همکاری داشته است، می‌گوید: «آنفولانزا قادر است هر سال خودش را تغییر دهد، بنابراین ایمنیِ طبیعی علیه این بیماری شما را سالِ بعد علیه بیماری مصون نگه نمی‌دارد. اچ‌آی‌وی همین کار را در طی یکبار آلوده کردنِ فرد انجام می‌دهد. ویروس در بدنِ شما شروع به جهش یافتن می‌کند؛ گویی بدنِ شما با هزاران نوع ویروسِ متفاوتِ اچ‌آی‌وی آلوده شده است؛ و این ویروس در حالی که جهش پیدا می‌کند، سیستمِ ایمنیِ بدنِ شما را نیز از کار می‌اندازد.»

مشکلاتی که اچ‌آی‌وی تولید می‌کند بسیار منحصر به‌فرد است و کووید-۱۹ از این حیث قابل مقایسه با آن نیست، برای همین هم کارشناسان خوشبین هستند که می‌توان واکسنی برای کووید-۱۹ پیدا کرد.

اما بیماری‌های دیگری هستند که هم دانشمندان و همه بدنِ ما را گیج کرده‌اند. تولیدِ واکسن برای بیماریِ تبِ دِنگی که بنا بر آمارِ سازمانِ بهداشتِ جهانی هر سال ۴۰۰۰۰۰‌نفر را آلوده می‌کند، سال‌هاست به کاری ناممکن تبدیل شده است. در سالِ ۲۰۱۷، یکی از واکسن‌ها در مقیاسِ بزرگ روی افراد آزمایش شد و بعد از آنکه مشخص شد واکسن نشانه‌های بیماری را بدتر می‌کند، به حالتِ تعلیق درآمد.

همچنین تولید واکسن برای راینو‌ویروس‌ها و آدِنوویروس‌ها که مانند ویروس‌های کرونا علائمی مانند سرماخوردگی تولید می‌کنند، به کاری سخت تبدیل شده است. فقط یک نوع واکسن برای آدِنوویروس‌ها وجود دارد که آن هم در دسترسِ عمومی نیست.

نابارو درباره فرایندِ طولانی، آهسته و دردناکِ تولیدِ واکسن، می‌گوید: «شما امید‌های زیادی دارید و ناگهان امیدهایتان ناامید می‌شود. ما با سیستم‌های زیستی کار می‌کنیم نه سیستم‌های مکانیکی. موفقیتِ یک واکسن تا حدِ زیادی بستگی به واکنشِ بدن دارد.»

هم‌اکنون واکسنی که از ویروسِ کرونای شامپانزه تولید شده است، مشغولِ آزمایش روی گونه‌های انسانی در دانشگاهِ آکسفورد در انگلستان است. در آمریکا هم واکسنِ دیگری تولید شده است. هتز می‌گوید، اما همه این واکسن‌ها در مرحله آزمایش هستند نه توسعه. «بخشِ سختِ قضیه این است که نشان دهید این واکسن هم ایمن است و هم به خوبی عمل می‌کند.»

برنامه جایگزین

اگر سرنوشتِ مشابهی برای واکسنِ کووید-۱۹ رخ دهد، به این معنی خواهد بود که ویروسِ کرونا سال‌ها در کنارِ ما زندگی خواهد کرد. اما بهرحال پیشرفت‌های پزشکی اچ‌آی‌وی/ایدز را تحتِ کنترل درآورده است.

افیت می‌گوید: «در موردِ ایدز ما این بیماری را با استفاده از دارو‌های آنتی‌ویروسی تبدیل به یک بیماریِ مزمن کرده‌ایم. ما همان کاری را با ایدز کرده‌ایم که امیدوار بودیم بتوانیم در موردِ سرطان هم انجام دهیم. امروز دیگر مانند دهه ۱۹۸۰ کسی که ایدز دارد محکوم به مرگ نیست.»

استفاده از قرص‌های پیشگیرانه - مانند PrEP- که به صورتِ روزانه مصرف می‌شود کمک کرده افرادی که در معرضِ ویروسِ ایدز هستند، به این ویروس آلوده نشوند و از این طریق جان هزاران نفر نجات پیدا کرده است.

تعدادی از درمان‌های مشابه برای بیماریِ کووید-۱۹ هم انجام شده است، اما تمامِ این آزمون‌وخطا‌ها در مراحلِ بسیار اولیه هستند. دانشمندان به امکانِ درمانِ کووید-۱۹ با داروی ابولا یا رمدسویر چشم دوخته‌اند و همزمان از پلاسمای خونِ افرادی که کووید-۱۹ را دفع کرده‌اند نیز استفاده می‌کنند.

زندگی بدونِ واکسن چه شکلی خواهد بود؟

اگر واکسنی تولید نشود، زندگی مانند اکنون باقی نخواهد ماند. فقط خیلی سریع به وضعِ عادی بازنخواهد گشت. قرنطینه به لحاظِ اقتصادی و حتی به لحاظِ سیاسی پایدار نیست. این به این معنی است که همینطور که کشور‌ها آرام‌آرام و خزنده از حالتِ رخوت خارج می‌شوند، کارشناسان نیز توصیه‌هایی برای شکل خاص از زندگی دارند تا بتوان تا زمانی که واکسن کووید-۱۹ تولید شود، برای جهان زمان خرید.

نابارو می‌گوید: «ضروری است که برای کووید همواره آماده باشیم. او درخواستِ یک «قرارداد اجتماعی» را دارد که بر اساسِ آن شهروندان در هر کشوری از جهان بتوانند به زندگیِ عادی بازگردند و خودشان مسئولیتِ قرنطینه شخصی را در صورتِ بروزِ نشانه‌های بیماری یا قرار گرفتن در معرضِ افراد آلوده برعهده بگیرند.»

این به این معنی است که فرهنگِ بی‌اهمیت شمردن سرفه‌ها یا نشانه‌های سرماخوردگیِ خفیف باید تغییر کند. کارشناسان همچنین پیش‌بینی می‌کنند که در موردِ کارِ از راه دور نیز افراد تغییر ذهنیت خواهند داد و حداقل برای برخی مشاغل کار از خانه به یک شیوه استاندارد تبدیل خواهد شد. شرکت‌ها احتمالاً نیروی کار را گردشی می‌کنند تا از تجمعِ نیروی کار در محلِ کار پیشگیری شود.

نابارو می‌گوید: «ما باید همه مسئولیتِ شخصی برعهده بگیریم و افرادی که به خاطر بیمار نکردنِ دیگران در خانه مانده‌اند را باید قهرمان بدانیم نه آدم‌های طردشده.» او تأکید می‌کند «برای کشور‌های فقیرتر انجام این کار بسیار سخت‌تر است و آن‌ها باید رویه‌هایی را در نظر بگیرند.» ناباور شهرک‌های پرجمعیتِ مهاجران و پناهجویان را از پرخطرترین مکان‌ها می‌داند که نگرانیِ زیادی را ایجاد می‌کنند. نابارو می‌گوید، در کوتاه‌مدت برنامه‌های آزمایش از افراد و ردیابی افرادِ آلوده باید صورت گیرد.

هتز می‌گوید: «بسیار ضروری است که یک سیستمِ عمومیِ بهداشتی شاملِ بخش‌هایی مانند ردیابیِ افراد بیمار، تشخیص در محلِ کار، نظارت برای تشخیصِ علائم بیماری و برقراریِ ارتباطِ بخشی برای تعیین اینکه آیا فاصله‌گذاریِ مجدد اجتماعی لازم است یا نه، داشته باشیم.»

هتز می‌گوید در صورتیکه میزانِ آلودگی کم باشد، می‌توان رویداد‌های ورزشی و سایر گردهمایی‌های بزرگ را نیز برگزار کرد. اما چنین اقداماتی نمی‌تواند دائمی باشد و دولت‌ها به صورت مستمر باید سلامتِ عمومی را پایش و بر اساس آن تصمیم‌گیری کنند.

هر چه زمان بیشتر می‌گذرد، راهِ حلِ ایمنیِ گله‌ای - که زمانی محقق می‌شود که بین ۷۰ تا ۹۰ درصد جمعیت در مقابلِ بیماری مصونیت پیدا کنند - بیشتر مطرح می‌شود.

افیت می‌گوید: «این ایمنی می‌تواند تا حدی شیوع را محدود کند، اما دسترسی به ایمنی از طریقِ آلودگیِ طبیعی بهترین روش برای تأمین ایمنیِ جمعی نیست. بهترین روش همان واکسن است.»

او می‌گوید مثالِ خوبِ آن بیماریِ سرخک است. قبل از آنکه واکسنِ سرخک مرسوم شود، هر سال بین ۲ تا ۳ میلیون نفر سرخک می‌گرفتند. در موردِ کوید-۱۹ هم وضعیت بر همین منوال است. به عبارت دیگر، حتی اگر جمعیتِ زیادی در مقابلِ ویروسِ کرونا مصون شوند، باز هم دلیلی برای کاهشِ مرگ‌ومیرِ ناشی از آن نیست.

افیت هشدار می‌دهد: «اما آنچه که شیوع‌های مختلف ثابت کرده‌اندف آن است که دستیابی به واکسن پیش‌بینی‌ناپذیر است. «فکر نمی‌کنم که به این زودی بتوانیم به واکسن دست پیدا کنیم. اگر طی ۱۸ ماه آینده واکسنی کشف شود، من واقعا شگفت‌زده خواهم شد.»

منبع: CNN
ترجمه: سایت فرادید