روسیه دیجیتالی می‌شود

میترا جلیلی | یکی از استراتژی‌های روسیه برای رقابت‌پذیری بیشتر در جهان امروز تلاش برای دیجیتالی شدن همه بخش‌های این کشور از اقتصاد گرفته تا سلامت و... بوده است. در همین راستا ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری این کشور که مدت‌هاست در زمینه دیجیتالی شدن روسیه تلاش داشته و برنامه‌هایی هم کلید زده بود طی فرمانی بر تدوین و تصویب راهبرد دیجیتالی شدن این کشور تأکید کرد.

بازار ۲۷ میلیارد دلاری هوش مصنوعی
با توجه به جدیدترین فرمان پوتین، به منظور توسعه فرآیند دیجیتالی شدن این کشور و تحقق استراتژی رئیس‌جمهوری روسیه، حداقل ۱۰ بخش از حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و مدیریت دولتی باید به عرصه دیجیتال وارد شده و تا ماه جولای ۲۰۲۱ یعنی تیرماه ۱۴۰۰ در این زمینه حرفی برای گفتن داشته باشند.

در توسعه فرآیند دیجیتالی روسیه بیش از هر چیز بر هوش مصنوعی تأکید و عنوان شده است که باید نرم افزار‌ها و سخت افزار‌های داخلی بر اساس فناوری‌های هوش مصنوعی قابلیت رقابت را داشته باشند.

توجه ویژه روسیه به حوزه هوش مصنوعی کاملاً هوشمندانه است، چراکه ارزش بازار هوش مصنوعی در سال ۲۰۱۹ حدود ۲۷.۲۳ میلیارد دلار بوده است و انتظارمی رود با توجه به افزایش تعداد وسایل متصل به اینترنت و رشد پذیرش فناوری اینترنت اشیا در جهان، این رقم در سال ۲۰۲۷ به ۲۶۶.۹۲ میلیارد دلار برسد.

افزایش اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های مبتنی برابر در زمینه سلامت، بانکداری، تولید، سرویس‌های مالی، بیمه و همچنین افزایش تهدیدات سایبری، فرصت‌های جدید برای بازار هوش مصنوعی به حساب می‌آیند. به‌عنوان مثال استفاده از یادگیری ماشینی در شناسایی دقیق سلول‌های سرطانی سبب افزایش تقاضا برای هوش مصنوعی در حوزه سلامت شده است و روسیه هم نمی‌خواهد این فرصت را از دست بدهد.

یک استراتژی ویژه
روسیه که تنها کشور پهناور جهان محسوب می‌شد در زمینه هوش مصنوعی استراتژی خاص توسعه هوش مصنوعی نداشت سرانجام در اکتبر سال ۲۰۱۹ برنامه «استراتژی ملی برای توسعه هوش مصنوعی تا ۲۰۳۰» را ارائه داد و به این ترتیب عملاً همه چیز تغییر کرد و روسیه گام‌هایی محکم به سوی توسعه هوش مصنوعی برداشت، اما به‌دلیل شیوع کرونا و مشکلات اقتصادی ناشی از آن، شتاب توسعه هوش مصنوعی گرفته شد و حالا این استراتژی با فرمان جدید پوتین جانی تازه گرفته است و انتظار می‌رود عقب ماندگی سال ۲۰۲۰ هم به‌سرعت جبران شود.

به‌عنوان مثال هرچند درحال حاضر تعداد استارتاپ‌های حوزه هوش مصنوعی در روسیه رو به افزایش است، اما همچنان این تعداد نسبت به کشور‌های پیشرفته بسیار کم است و باید تلاش بیشتری در این زمینه انجام شود.

به‌عنوان مثال ۱۶۸ استارتاپ هوش مصنوعی در روسیه فعالیت دارند در حالی که این رقم برای امریکا ۶ هزار و ۹۰۳ استارتاپ است. البته پوتین اعلام کرده که در استراتژی جدید خود حداقل ۴۰۰ کمپانی به سمت هوش مصنوعی سوق داده خواهند شد که این موضوع تا حدودی می‌تواند این خلأ را جبران کند.

به‌هرحال پوتین تمام تلاش خود را به کار گرفته که تا سال ۲۰۲۴ روسیه به موفقیت‌های چشمگیری در این زمینه دست یابد و در جهان حرفی برای گفتن داشته باشد. ازسوی دیگر طبق این استراتژی، قرار است تا سال ۲۰۳۰ فاصله بین روسیه و کشور‌های توسعه یافته برداشته شده و این کشور در جمع کشور‌های پیشتاز در زمینه هوش مصنوعی قرار بگیرد.

گفتنی است درحال حاضر نیز روسیه در سطوح مختلف از هوش مصنوعی استفاده می‌کند که از آن‌ها می‌توان به شناسایی هویت دیجیتال شهروندان، فناوری‌های شناسایی چهره، آنالیز تراکنش‌های مالی و... اشاره کرد که براحتی در روسیه استفاده می‌شود و البته برای مقابله با هرگونه سوء‌استفاده در این زمینه، قوانین مدون و خاصی نیز وجود دارد.

بودجه ۱۰.۵ میلیارد دلاری برای دیجیتالی شدن روسیه
روسیه تاکنون در زمینه هوش مصنوعی تلاش‌های زیادی داشته تا درجمع برترین کشور‌ها قرار بگیرد و «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری روسیه در مناسبت‌ها و سخنرانی‌های مختلف همواره بر این موضوع تأکید کرده که یک کشور پیشتاز در زمینه هوش مصنوعی می‌تواند به ابرقدرت جهان تبدیل شود، اما هزینه این برنامه دیجیتال‌سازی روسیه چقدر برآورد شده است؟

گفته می‌شود تحقق این برنامه به ۱۰.۵ میلیارد دلار بودجه نیاز دارد که ۵.۸ میلیارد دلار آن توسط بودجه فدرال تأمین خواهد شد و ۴.۷ میلیارد دلار نیز باید ازسوی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی تأمین شود.

پوتین گفته است: در دهه آینده روسیه در زمینه هوش مصنوعی و بیگ دیتا پیشتاز خواهد بود که البته برای تحقق این امر نیاز به تحول دیجیتال در کل کشور داریم. میلیارد‌ها روبل برای این تحول هزینه خواهد شد تا تقریباً همه سرویس‌های عمومی به صورت الکترونیک دربیاید.

وی افزود: درعین حال که برای توسعه دیجیتال اکوسیستم‌های عمومی شهر‌ها تلاش می‌شود موضوع امنیت سایبری نیز مورد توجه قرار دارد تا از اطلاعات شخصی و حریم خصوصی شهروندان حفاظت شود. در این راستا دولت باید استراتژی تحول دیجیتال را برای ۱۰ بخش کلیدی اقتصاد روسیه مدنظر قرار دهد و از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای خدمات‌رسانی به پزشکان، برنامه‌ریزی شهری، حمل‌ونقل و... استفاده کند.

به‌گفته پوتین، بخشی از این فعالیت‌ها هم به حوزه آموزش هوش مصنوعی و آنالیز بیگ دیتا در دانشگاه‌ها مربوط می‌شود تا جایی که کارمندان حوزه حمل و نقل، معلمان و اساتید دانشگاه، وکلا، پزشکان، کشاورزان و تولیدکنندگان کشور موظفند آموزش‌های لازم را در حوزه هوش مصنوعی ببینند. این آموزش‌ها از نیمه دوم سال ۲۰۲۱ آغاز خواهد شد تا در آینده شاهد توسعه کامل تحول دیجیتال در این کشور باشیم.

اقتصاد دیجیتال نیز بسیار مورد توجه پوتین قرار دارد و بار‌ها عنوان کرده است که اینترنت و صنعت ارتباطات روسیه باید در خدمت اقتصاد دیجیتال درآیند. رئیس‌جمهوری روسیه همچنین یادآور شد: طبق هدف تحول دیجیتال روسیه باید تا سال ۲۰۳۰ سرویس‌های ضروری شهری تا ۹۵ درصد الکترونیک شده باشند و تا ۹۷ درصد از خانوار‌ها نیز در روسیه به شبکه پهن باند اینترنت دسترسی داشته باشند.

همچنین باید میزان سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های اطلاعاتی نسبت به سال ۲۰۲۰ حدود ۴ برابر شود تا این انتظارات برآورده شوند. توسعه فناوری ۵G و توسعه پلتفرم‌های ابری هم از دیگر تأکیدات پوتین برای رسیدن به تحول دیجیتال است. همچنین قرار است روسیه از هوش مصنوعی در صنعت و کشاورزی بیشترین بهره را بگیرد و در این راستا از پژوهش‌ها در این زمینه حمایت کافی دارد.

خودرو‌های خودران، نیروی نظامی مبتنی بر هوش مصنوعی، علوم روباتیک و... نیز از دیگر بخش‌هایی است که در استراتژی پوتین مورد تأکید و توجه ویژه قرار گرفته است.

نگاهی به وضعیت آی‌سی‌تی روسیه
یکی از ملزومات تحقق روسیه دیجیتال، وضعیت مناسب آی‌سی‌تی در این کشور است که به نظر می‌رسد این کشور در این زمینه نسبتاً موفق عمل کرده است. روسیه با داشتن حدود ۱۴۶ میلیون نفر نهمین کشور پرجمعیت دنیا محسوب می‌شود و طبق آمار مؤسسه We are social، در سال ۲۰۲۰ حدود ۱۱۸ میلیون نفر از این تعداد، کاربر اینترنت بوده‌اند وضریب نفوذ اینترنت در این کشور به ۸۱ درصد می‌رسد.

از این کاربران اینترنت هم بیش از ۷۰ میلیون نفر کاربر حداقل یکی از شبکه‌های اجتماعی هستند و ضریب نفوذ شبکه‌های اجتماعی نیز در این کشور حدود ۴۸ درصد برآورد شده است.

همچنین کاربران روس روزانه ۷ ساعت و ۱۷ دقیقه از اینترنت استفاده می‌کنند که ۲ ساعت و ۲۶ دقیقه از این زمان را در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند وهمچنین ۳ ساعت و ۱۴ دقیقه از زمان حضور در اینترنت را در گوشی هوشمند یا سایر وسایل دیجیتال سیار به سر می‌برند. ازسوی دیگر حدود ۲۳۸ میلیون خط تلفن همراه در این کشور وجود دارد و ۹۱ درصد روس‌ها به تلفن هوشمند دسترسی دارند.

از نظر تجارت الکترونیک هم باید گفت ۸۰ درصد کاربران روس برای خرید یک محصول حتماً در اینترنت جست‌و‌جو انجام می‌دهند و ۶۰ درصد مردم خرید آنلاین را انجام می‌دهند که ۳۲ درصد از آن‌ها خریدشان را ازطریق تلفن هوشمند انجام می‌دهند.

ضریب نفوذ تجارت الکترونیک در روسیه از ۷ درصد در سال ۲۰۱۹، به دلیل شیوع کرونا به ۱۱ درصد در ۲۰۲۰ رسید که البته از ۱۹ درصد امریکا بسیار پایین‌تر است. ارزش بازار تجارت الکترونیک روسیه در نیمه نخست ۲۰۲۰ به حدود ۱۵.۲ میلیارد دلار رسید چرا فروش آنلاین در این کشور رشدی ۴۰ درصدی را شاهد بود و شاید بتوان گفت همین امر دیجیتالی شدن روسیه را می‌تواند تسریع بخشد.

منبع: روزنامه ایران