آیا "خنداننده شو" یک بازی دموکراتیک است؟

کمال بردبار | با اکراه باید اعتراف کنم که برنامه خنداننده شو دموکراتیک‌ترین برنامه‌ای است که در پهنه تلویزیون ایران و ده‌ها شبکه اش پخش می‌شود. یک کانال باز ناگهانی برای عبور از خط کشی‌ها و حسابگری‌ها و سیاست گذاری ها. جایی که می‌شود برای دقایقی ایران واقعی سال ۱۳۹۷ را بر صفحه تلویزیون دید. ایرانی واقعی؟ حداقل ایران رایج سال ۹۷. جایی که استعداد‌های مردم گمنام در سبکی مشابه آمریکن گات تلنت و یا وویس می‌توانند دیده شوند و از حصار رانت و روابط و «معتمد سالاری» عبور کنند؛ و خب در میانه این برنامه آزاد و رها، شما بی ادبی، گستاخی و پرده دری هم مشاهده می‌کنید، اما می‌توان چشم بر آن‌ها بست و هفته‌ای دو بار نوعی دیگر از آدم‌ها را روی صفحه دید. آدم‌های واقعی‌تر و حرص درآورتر. بدون روتوش، بدون اتو، بدون آرایش و بدون ماله.

رامبد حالا تنش‌های پشت صحنه را هم به مخاطب منتقل می‌کند و از واقعیت یا حداقل تظاهر به واقعیت درام می‌آفریند. از کنش‌های واقعی، از حس تحقیر، از غم، گریه، پرخاش و شادمانی. از حس شکست، از موج پیروزی. خنداننده شوی این چندروز گذشته میلیون‌ها بیننده را تحت الشعاع خود قرار داده است. خبری از گلزار و عطاران و بهنوش و طناز نیست. نه. اینجا جوانانی از ولایات و شهر‌های مختلف ایران هستند که شانس خود را برای نشان دادن استعداد‌های خود و ورود به بدنه فولادین نخبگان و پول پارو کنندگان آزمایش می‌کنند. پوسته غیر قابل نفوذی که بدون ژن خوب و رانت (چه مادی، چه شغلی و چه فامیلی) تقریبا برای دیگران غیرقابل نفوذ است؛ و خنداننده برای بخش بسیار کوچکی از جوانان گذرگاه‌های کوچکی را حفر کرده است.

روز‌های گذشته ذهن بخشی از مردم در کنار ماجرای دلار و تحریم و ربیعی و خشونت‌های نژادی در زمین‌های فوتبال، درگیر رقابت وحید و آیت بود.

«در برنامه خندوانه ۱۹ مرداد، مسابقه «خنداننده شو» رقابت بین ۲ شرکت کننده بود «آیت بی غم» از گروه رامبد جوان و «وحید رحیمیان» از گروه فرهاد آئیش.

آیت بی غم بر اساس قرعه اول اجرا کرد و بعد از او وحید رحیمیان اجرا داشت که وسط استندآپش قطع و اعلام کرد: «استندآپ من تموم شد»، ابتدا همه غافلگیر شدند، اما وحید گفت: «هرچه در ذهنم بود یادم رفته، عیبی نداره همین بود»

در ادامه این شوک که به همه وارد شد، مجری برنامه (احسان کرمی) پیشنهاد داد: «اشکالی نداره اگر می‌خواهی و مربیان موافق باشند ۱۰ دقیقه بهت فرصت میدن و دوباره بیا استنداپت رو اجرا کن»، رامبد به عنوان برنامه ساز خندوانه اعلام کرد: «قانون مسابقه اینست که هر کسی یک بار حق اجرا دارد، ولی اگر الان مربیان همه موافق باشند می‌تونیم این فرصت دوباره را به وحید بدهیم» آخر سر هم این تصمیم را عملی کردند و وحید دوباره برگشت و در ادامه همان اجرای اولش استندآپی دیگر را انجام داد.

بعد از اتمام برنامه در فضای مجازی این بحث بسیار داغ شد که وحید رحیمیان تحت تاثیر حرف‌های رامبد جوان تمرکزش را از دست داده است.»

زیرگذر لوطی رامبد و رفقا
خرابکاری وحید رحیمیان ونصفه کاره ماندن اجرای استندآپ کمدی او باعث شد تا مسابقه خنداننده شو به محلی برای آزمون انسانیت ومعرفت داوران تبدیل شود.

در ادامه رویکرد داوران، مقصر‌ها و موج عجیب آرای احساسی را بررسی می‌کنیم:

پیش در آمد

جمعه شب اتفاق عجیبی در «خنداننده شو» افتاد و وحید رحیمیان، یکی از استندآپ کمدین‌های موفق این دوره از استرس زیاد نتوانست اجرایش را به پایان برساند. او بعد از چند تپق، آب خورد و بعد هم گفت که استندآپ کمدی اش تمام شده و دیگر نمی‌تواند! این اتفاق بلوای عجیبی در این برنامه راه انداخت و باعث شد با نادیده گرفتن قانون برنامه و صرفا از روی همدلی و انسانیت، یک فرصت دیگر در اختیار رحیمیان قرار بگیرد تا از نو اجرا کند و خودش را نشان دهد. ماجرای جمعه شب «خنداننده شو» از چند جهت قابل بررسی است. با نگاهی به محتویات شبکه‌های اجتماعی در روز گذشته و نقد‌ها و نظر‌هایی که منتشر شده، چند بحث بیش از همه پررنگ است. خیلی‌ها معتقدند مقصر اصلی استرس شدید رحیمیان، رامبد جوان است و برخی دیگر از بزرگی رامبد برای نادیده گرفتن قانون برنامه صحبت به میان می‌آورند. خیلی هاتقصیر را گردن فرهاد آییش می‌اندازند و برخی دیگر مثل امیرمهدی ژوله، بحث رای احساسی را وسط می‌کشند و بدون دلیل دنبال جمع آوری رای برای رحیمیان می‌گردند. بیایید با هم مرور کنیم.

صحبت‌های کارساز اشکان خطیبی

همانطور که در باکس قبلی نوشتیم، صحبت‌های از یک طرف احساسی و از طرف دیگر تحکم آمیز اشکان خطیبی با وحید رحیمیان درست مقابل چشم تماشاچیان و مخاطبان از اثرگذارترین بخش‌های مسابقه بود. خطیبی خودش همین اواخر با اندوه زیاد از سینما خداحافظی کرد و دلیل این خداحافظی را دیده نشدن تلاش‌ها و تمرین‌های شبانه روزی اش در فیلم «سینمانیمکت» دانست. او حالا به عنوان کسی که چنین تجربه‌ای را از سر گذرانده، به رحیمیان گفت که با این روحیه به جایی نمی‌رسد. خطیبی ابتدا با جدیت و بعد با بغض به او گفت: «تو دوست داری بازیگری کنی. اگر بخواهی این روحیه لطیفت را آنقدر در معرض آسیب قرار بدهی و چیز‌هایی که بهش فکر کردی را در واقعیت نبینی، روانت آسیب جدی خواهد دید. من بار‌ها این راه را رفته ام که دارم به تو می‌گویم. اگر دلت میخواهد ادامه دهی باید پوست روانت را کلفت کنی. اگرنه در طولانی مدت ویران میشوی. تو درخشانی، تو داری یک مسیر سخت را بالا می‌روی نباید یک مرتبه به اینجا برسی و ...»

رامبد جوان؛ مقصر یا مدافع؟

وحید رحیمیان، یکی از حساس‌ترین شرکت کنندگان این دوره «خنداننده شو» است و از روز اول همه متوجه این ماجرا شده اند. اگر یادتان باشد زمانی که سهیل غلامرضاپور از مسابقه حذف شد اشکهایش بند نمی‌آمد. با این پیشینه، احتمالا زمانی که رامبد جوان، بعد از اجرای آیت بی غم، درست جلوی روی رحیمیان او را بغل کرد و از بهترین بودن استندآپ کمدی اش تعریف کرد، اولین استرس را گرفت و زمانی که روی صحنه دید تماشاگران به اجرایش نمی‌خندند، این استرس تشدید شد. از این جهت می‌شود گفت: حرکت رامبد جوان، آن هم با شناختی که از رحیمیان داشت چندان درست نبود. با این حال رامبد بود که نهایتا رحیمیان را ترغیب به اجرای مجدد کرد. درست است که ابتدا برخلاف سایر داور‌ها معتقد بود قانون برنامه حکم می‌کند هر شرکت کننده یک فرصت داشته باشد، اما وقتی دید سایر داور‌ها موافق اجرای دوباره اند قانون را کنار گذاشت و با آن‌ها همراه شد. این همراهی تا جایی پیش رفت که وقتی خود رحیمیان حاضر به اجرا نشد، او را وادار به اجرای مجدد کرد.

زنده شدن مرام و معرفت

با اینکه مسابقه «خنداننده شو» طبق الگوی مسابقه‌های استعدادسنجی سراسر دنیا برگزار می‌شود و طبیعتا باید به قوانین اینجور مسابقه‌ها پایبند باشد، اما در ماجرای وحید رحیمیان، مسئله انسانیت و مرام و معرفت باعث شد تا داور‌ها همه باهم مقابل قانون بایستند و کاملا انسانی رفتار کنند. این انسانی‌ترین اتفاقی بود که در این مسابقه رقم می‌خورد و حال و هوای همه را خوش کرد. صحبت‌های اشکان خطیبی، اصرار رامبد جوان به عنوان همه کاره «خندوانه»، برای اجرای مجدد و نهایتا دلگرمی و محبت هر چهار داور برای روحیه دادن به این شرکت کننده، همه و همه جزواتفاق‌های جذاب این قسمت بودند. نهایتا همراهی تماشاگران داخل استودیو برای خندیدن به بخش‌های مختلف استندآپ کمدی رحیمیان در اجرای دوم، با اینکه کاملا اغراق شده بود، اما به انسانی‌تر شدن شرایط کمک کرد. با توجه به اجرا‌های درخشان قبلی رحیمیان و استعدادی که از او در استندآپ کمدی سراغ داریم، اعطای یک فرصت دوباره برای جبران اتفاق مهمی بود، اما طبیعتا این مسئله باعث نمی‌شود که اجرای فوق العاده و پیچیده آیت بی غم نادیده گرفته شود.

مقصر فرهاد آییش است؟

بار‌ها در همین صفحه درباره اینکه فرهاد آییش، مسابقه را زیاد جدی نمی‌گیرد و بچه هایش از همراهی او رضایت ندارند نوشتیم. بار‌ها به این نکته اشاره کردیم که کاش همان ابتدا و زمانی که آییش به بهانه بیماری، تمرین بچه‌ها را به سایر مربی‌ها سپرده بود.

حالا هم باید مجددا بگوییم در ماجرای وحید رحیمیان و استرس شدید او، باز هم بخش مهمی از تقصیر‌ها متوجه ضعف مربیگری آییش است. طبیعتا این وظیفه مربی است که پیش از شروع مسابقه، اعضای تیم اش را آرام کند و بدون استرس روی صحنه بفرستد. اما طبق گفته‌های خود آییش، او یا با بچه هایش قهر است یا آن‌ها حرفش را گوش نمیدهند یا تعامل خوبی میانشان برقرار نیست. اگر یک سوم حرف‌هایی که اشکان خطیبی دیروز جلوی روی همه تماشاچی‌ها به رحیمیان زد را خود آییش در طول تمرین‌ها به او گفته بود شاید وضعیت یک مقدار فرق می‌کرد.

رای احساسی و موضع گیری ژوله

از روز گذشته جو عجیبی در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاده و خیلی‌ها برای بالا بردن آرای وحید رحیمیان تلاش می‌کنند. بحث رای دادن احساسی، پیشتر هم در «خنداننده شو» وجود داشت. مثلا محمدجواد رضایی با اینکه اجرایش را فراموش کرده بود، با آرای احساسی به مرحله بعد رفت و این اتفاق برای استندآپ ناصر محبی هم افتاد. در فصل‌های قبل هم شاهد چنین جوی بودیم. در دور اول، زمانی که بین امیرمهدی ژوله و امین حیایی رقابت در گرفته بود، خیلی‌ها از روی احساس به ژوله رای دادند و او را به مرحله بعد فرستادند. حالا خود ژوله روز گذشته پستی در دفاع از وحید امیریان منتشر کرده و به جمع آرای احساسی دامن زده. او نوشته: «رای و نظر از روی احساس چیه؟ به پشتوانه عقلی و تجربی ۱۸ سال طنزنویسی برای مطبوعات و کمدی نویسی برای بهترین کمدی‌های تلویزیون و سینمای مملکت و چند سال استندآپ کمدی و بازی میگم شما نه تنها به مرحله بعد راه پیدا می‌کنی و یک پای فینالی که یک استندآپ کمدین و بازیگر کمدی درجه یک خواهی شد.»

منبع: روزنامه هفت صبح