جام شگفتانگیز ۳۰۰ ساله که یک «کیمیاگر» آن را ساخته است
در قرن هفدهم این اعتقاد وجود داشت که شیشههای ساخته شده توسط یوهان کونکل، خاصیتی شفابخش دارند.
فرادید| موزۀ ملی آمستردام اخیرا به یک جام بسیار کمیاب و صدفشکل دست یافته است که از جنس شیشۀ کرَنبری ساخته شده و قدمتش به حدود ۳۰۰ سال قبل میرسد. این جام متعلق به یوهان کونکل است؛ کیمیاگر، داروساز و شیشهگر آلمانی که در قرن هفدهم در دربار حاکمان محلی آلمان خدمت میکرد.
به گزارش فرادید؛ کرنبری نوعی شیشه است که در هنگام ساخت، با افزودن نمکِ طلا به رنگ سرخ درخشان درمیآید. کونکل یکی از پیشگامان ساخت این نوع شیشهها بود. این جام را کونکل در حدود سال ۱۶۸۵ یعنی زمانی که در خدمت فردریک ویلیام (دوک براندنبورگ) بود ساخته است.
شکل، سبک و نقش و نگارهای روی این جام آن را به موردی منحصر به فرد در میان تمام شیشههای نوع خودش تبدیل کرده است.
از زمان باستان این آگاهی وجود داشت که اضافه کردن ذرات بسیار ریز طلا به شیشه باعث سرخ شدن رنگ آن میشود. در سال ۱۵۹۷ هم کیمیاگری به اسم آندریاس لیباویوس دربارۀ امکان ساختن شیشههای سرخ با استفاده از ذرات طلا مطالبی نوشته بود. اما نه منابع باستانی و نه کیمیاگران دورۀ رنسانس، هیچکدام به شیوۀ دقیق و فهرست مواد لازم برای ساخت این شیشه اشاره نکرده بودند.
اولین کسی که روش کاربردی به دست آوردن شیشۀ طلایی سرخ را ثبت کرد یوهان رودولف گلابر بود که توضیح داد با حل کردن طلا در اسید هیدروکلریک میتوان به پودری ارغوانی رنگ از طلا دست یافت که میتواند در مرحلۀ ذوب شیشه به آن اضافه شود.
اما خود گلابر این روش را امتحان نکرد؛ کونکل که خودش هم کیمیاگر بود و هم شیشهگر، این دستورالعمل را بهبود بخشید و توانست این نوع شیشه را با بهترین کیفیت بسازد. او روش خودش را در نوشتهای توضیح داد.
در سال ۱۶۷۸ فردریک ویلیام کارگاهی را در یک جزیرۀ دورافتاده در اختیار کونکل گذاشت تا بتواند در آنجا به دور از چشم رقبا شیشههای خودش را بسازد. کونکل در این کار بسیار موفق عمل کرد و توانست شیشههای درخشان به رنگ سرخ تیرۀ یاقوتی بسازد. این اعتقاد وجود داشت که شیشههای کونکل، درست مانند خود یاقوت، از خاصیتی شفابخش به ویژه برای بیماریهای مربوط به خون برخوردار هستند.
شیشههایی که او میساخت توجه عمومی را به خودشان جلب کردند تا جایی که همۀ پادشاهان اروپایی آرزوی داشتن آنها را میکردند. این آرزو به حدی بود که در سال ۱۶۹۳، پادشاه سوئد کونکل را مخفیانه به کشور خودش دعوت کرد و با اعطای عنوان نجیبزاده و بخشیدن یک ملک بزرگ، او را در دربار خودش نگه داشت. کونکل در سال ۱۷۰۳ از دنیا رفت و دوران شکوه و رونق شیشۀ طلایی هم با مرگ او به پایان رسید.