راز مجسمه‌های «خرگوش» در چین باستان
در موزه‌های متعدد سراسر چین، نمایشگاه‌های آثار باستانی، تندیس‌هایی از خرگوش را به نمایش می‌گذارند که جذابیت و ظرافتشان تماشاگران را مسحور می‌کند.
فرادید| جشنواره بهار ۲۰۲۳ با سال چینی خرگوش مصادف شد. زودیاک خرگوش به معنای امید، انعطاف پذیری، طول عمر، شوخ طبعی و مهربانی است. به لطف این معانی خوش‌آیند، چینیان باستان با استفاده از مواد مختلفی مانند برنز، سرامیک، یشم، کریستال و چوب، آثار فرهنگی نفیسی به شکل خرگوش تولید می‌کردند.
به گزارش فرادید، در موزه شانکشی در تایوان، استان شانکشی در شمال چین، سه ظرف ۳۰۰۰ ساله به شکل خرگوش توجه گردشگران را به خود جلب کرده‌اند. این سه شئ برنزی که سال ۱۹۹۲ از مقبره M۸ در گورستان مارکیز شیان از ایالت جین در شهرستان کووو کشف شدند، شبیه خرگوش‌های در حال استراحت هستند و پاهایشان زیر بدن و گوش‌ها در امتداد پشت آن‌ها قرار گرفته‌اند. خرگوش‌ها که برای نگهداشتن نوشیدنی در درونشان توخالی هستند، با الگوهای چرخش، چشم و رعد و برق مزین شده‌اند.
مجسمه سر خرگوش برنزی که سال 1860 توسط نیروهای متفقین انگلیسی-فرانسوی از کاخ تابستانی قدیمی غارت شد.
شگفتی‌های صنعتگری
ژائو ژیمینگ، معاون متصدی موزه شانکشی، به گلوبال تایمز گفته است ظرف‌های خرگوشی یک نوع نادر از ظروف برنزی و یک شگفتی واقعی در دنیای صنایع دستی است. باستان‌شناسان چینی تا به امروز تنها هفت ظرف خرگوشی را در سراسر کشور پیدا کرده‌اند که آن‌ها را به آثار هنری گرانبهایی تبدیل کرده است.
چهار نمونه دیگر از مقبره مارکیز مو از ایالت جین (پسر مارکیز شیان) حفاری شدند و در حال حاضر بخشی از کلکسیون موزه جینگو در استان شانکشی هستند. بقایای گیاهی یافت‌شده در این ظروف نشان می‌دهد که احتمالاً از آن‌ها برای مصرف نوشیدنی استفاده می‌شده است.
یک ظرف نوشیدنی ۳۰۰۰ساله با طرح خرگوش
«هنوز هیچ پاسخ روشنی در مورد علت علاقه زیاد مارکیز جین به این حیوان وجود ندارد، اما محققان حدس می‌زنند که دلیل این علاقه احتمالاً به معنای خوش یمن خرگوش مرتبط است: مردم باستان معمولاً تصویر خرگوش را در زندگی‌شان می‌گنجاندند به امید اینکه برای آن‌ها شانس بیاورد.»
اثر خرگوش‌مانند دیگری که در مقبره امپراتوری سلسله مینگ (۱۶۴۴-۱۳۶۸) در پکن کشف شد، گوشواره‌ای است که نمایانگر هنر یشم آن دوران است.
قسمت حلقه‌ای گوشواره از طلا ساخته شده و به خرگوش ساخته شده از یشم متصل است. اگرچه ارتفاع این خرگوش فقط حدود ۲ سانتی‌متر است، اما به صورت خرگوشی زنده با چشمان یاقوتی قرمز حکاکی شده است.
ژِنگ هونگیان، نماینده مقبره‌های سلسله مینگ توضیح می‌دهد این اثر هنری که از یشم «چربی بز» ساخته شده نوعی یشم نفریت است که حکاکی آن بسیار چالش‌برانگیز است.
نیو لیلی، کارشناس پوشاک باستانی چینی به گلوبال تایمز گفته است گنجاندن میله (دیرک) به این قطعه یک لایه «روایتی» به آن اضافه کرده که نشان‌دهنده معنای نمادین عشق به دیگران و آرزوهای خوب در زودیاک خرگوش است.
«این اثر متعلق به ملکه Dowager Xiaojing بوده است. این ترکیب طلا و یشم در زبان چینی «جین یو لیانگ یوآن» به معنی «همکاری خوب» نامیده می‌شود و نماد عشق و محبت است. »
نیو خاطرنشان می‌کند که جزئیات کنده‌کاری این اثر نشان‌دهنده هنر یشم سلسله مینگ و همچنین شهرت آن در داشتن «زیبایی‌شناسی فاخر» در هنر چینی است.
یشم سلسله مینگ (۱۳۶۸-۱۶۴۴) که دو خرگوش را به تصویر کشیده است.
هماهنگی انسان و حیوان
خرگوش علاوه بر نمادشناسی زیبای آن، معمولاً به عنوان بخشی از ۱۲ حیوان زودیاک، نماد هماهنگی انسان و حیوان است.
در موزه ملی چین، سر برنزی یک خرگوش در طول جشنواره بهار به نمایش گذاشته شده است. این سر زمانی یکی از سرچشمه‌های ساعت آبی زودیاک در یوانمینگیوآن یا کاخ تابستانی قدیمی بود، اما زمانی که کاخ توسط نیروهای متفقین انگلیسی-فرانسوی در سال ۱۸۶۰ تخریب شد، از مجسمه خود جدا شد.
به شکل مشابه، یک تندیسه خرگوش سفالی از سلسله تانگ (۶۱۸-۹۰۷) در موزه تاریخ شانکشی در کنار ۱۱ برادر زودیاک دیگر خود به نمایش گذاشته شده است. کارشناسان می‌گویند بر خلاف سایر آثار هنری از این دسته (خرگوش) که فقط روی خود حیوان تمرکز می‌کنند، قطعه تانگ نشان می‌دهد چگونه همزیستی طبیعت و انسان بخشی از سیستم اعتقادی مردم چین باستان بوده است.
چی دونگ‌سو، کارشناس باستان‌شناسی سلسله تانگ می‌گوید جالب‌ترین جنبه این اثرهنری، مدل‌سازی آن است، بدن انسان با سر خرگوش.
سر مجسمه‌ای که تقریباً ۴۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد دارای گوش‌های بلند و نمادین یک خرگوش است، اما روی بدن شخصی قرار دارد که لباس‌های آستین گشاد یک مقام دولتی را پوشیده است.
جیانگ تائو، نماینده موزه می‌گوید این تندیسه زودیاک برای دفع شر و ایجاد امنیت در مقبره‌های باستانی قرار داده می‌شد و نمایانگر اهمیت فرهنگ زودیاک در زندگی روزمره مردم چین باستان است.
شخصیت حیوانات را می‌توان در بسیاری از تمدن‌های چینی یافت. خرگوش «عاقل»، «وفادار» و «صلح جو» در نظر گرفته می‌شد و مردم چین هم در زندگی اجتماعی و هم در سیاست به این ویژگی‌ها اهمیت می‌دهند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
