تهرانی‌ها طاقت گرما نداشتند؛ وقتی پایتخت تخلیه می‌شد
تابستان جمعیت تهران قدیم نصف می‌شد. هر کس توان سفر داشت بار سفر می‌بست و با اهل‌وعیال راهی ییلاق و روستاهای کوهستانی می‌شد. این رسم در میان خانواده‌های مرفه بسیار رواج داشت.
«ارنست اورسل» جهانگرد بلژیکی عصر قاجار در سفرنامه خود از تهرانی‌هایی نام می‌برد که به‌محض اینکه گرمای طاقت‌فرسای تابستان آغاز می‌شد سفر ییلاقی خود را آغاز می‌کردند. برخی از خانواده‌ها به‌طور دسته‌جمعی چادرهایی را در کنار رود لار و یا کوهپایه‌های دماوند علم می‌کردند و هفته‌ها آنجا می‌ماندند و برخی دیگر به دهکده‌های اطراف تهران و روستاهای محدوده امامزاده داوود (ع) رفته و تا پایان گرمای تابستان آنجا می‌ماندند. به گفته «ارنست اورسل» سفرا و سایر وابستگان سیاسی هم از این سنت مستثنا نبودند. روس‌ها در محله «زرگنده» و انگلیسی‌ها در محله «قلهک» اقامتگاه تابستانی داشتند و در این میان کاردار فرانسه هم اغلب خانه‌ای در محله «تجریش» اجاره می‌کرد.
همسر وزیرمختار انگلستان «مری وولف شیل» در خاطراتش در اوایل دوره ناصری در خردادماه سال ۱۲۲۹ شمسی چنین نوشته است: «بااینکه تهران در ارتفاع سه هزارپا از سطح دریا قرار دارد ولی تابش خورشید به‌قدری ایجاد گرما می‌کند که باید برای فرار از آن به مناطق کوهستانی پناه برد… تا ماه آینده نیز تقریباً نیمی از جمعیت تهران به‌همین‌ترتیب به ییلاق‌های دامنه کوه مهاجرت خواهد کرد تا از هوای نامطبوع تهران در امان باشند، چون پایتخت مملکت در این فصل به‌هیچ‌وجه قابل زندگی نیست.»
جهانگرد ایتالیایی «مادام کارلا سرنا» در سفرنامه‌اش در سال ۱۲۵۶ شمسی نیز نوشته است: «شهر تهران که در وسط دشتی بی‌آب‌وعلف قرارگرفته است هیچ‌گونه سایبانی ندارد. در تابستان جمعیت فعلی تهران تقریباً هشتاد هزار نفر و در زمستان دویست هزار نفر است؛ اما این تخمین قطعی نیست و مانند همه نواحی مشرق زمین دستیابی به اطلاعاتی دقیق در این موارد دشوار است.»
شمیران و روستاهایش بیشترین گردشگران و مسافران تابستانی را داشت. البته چون وسایل نقلیه سریع‌السیر وجود نداشت بیشتر مردم به قلهک و زرگنده می‌رفتند و رفتن به تجریش، دربند، دز آشوب، دروس، رستم‌آباد، نیاوران و گردشگاه‌های دیگر به همه‌کس نمی‌رسید.
تجریش، لواسان، طالقان، فشم، کن و سولقان، افجه، آهار و شکراب، برغان، شهرستانک، وردیج و واریش، برگ جهان، زرین دشت، خور، کرکبود، کند علیا، آبنیک وایگل از مشهورترین ییلاق‌های اطراف تهران به‌حساب می‌آمدند که این روزها نیز گردشگران زیادی را پذیرا می شوند.
سفر به امامزاده داوود (ع) که در دوران قاجار به یکی از عادات تهرانی‌ها تبدیل‌شده بود از اوایل اردیبهشت رونق می‌گرفت و اهالی تهران برای زیارت و سیاحت معمولاً شب را در فرحزاد می‌گذراندند و صبح روز بعد با کمک قاطرچی‌ها به امامزاده می‌رفتند. این امر اختصاص به طبقه خاصی هم نداشت و تقریباً اکثر تهرانی‌ها این کار را می‌کردند. بیشتر مسافران هفته‌ها در این روستا می‌ماندند و از هوای مطبوع در جوار امامزاده لذت می‌برند.
منبع: همشهری آنلاین
