بوشیدو: رمز سامورایی برای خلبانانی که کامی‌کازه می‌کردند!

سوگا توکیمونه نفس‌نفس‌زنان ایستاد. خون از مشتش به زیر پاهایش می‌چکید و این استخر پر از خون هر لحظه بزرگ‌تر می‌شد.

او شمشیر را نرم و پایین در دست گرفت و به گرومارو خیره شد. پشت سر توکیمونه اجساد قطعه‌قطعه‌شده و مثله‌شده 10 سامورایی روی زمین افتاده بود.

توکیمونه شمشیر را با چنان سرعتی در هوا حرکت می‌داد که حتی حافظان شوگان ـ مردانی که ده‌ها سال آموزش دیده و شمشیربازان حرفه‌ای بودند ـ هم مثل شخصیت‌های بازی‌ها کامپیوتری در چشم برهم‌زدنی روی زمین می‌ریختند.

در سراسر ژاپن، گورومارو را به شمشیرزنی تنومند، قوی و شکست‌ناپذیر می‌شناختند. توکیمونه همه نفسش را در سینه حبس کرد و شمشیر را بالا برد. گورومارو لبخندی زد.

انتقام برادران سوگا داستان جنگ بین دو سامورایی نیست. توکیمونه می‌خواست انتقام قتل پدرش را بگیرد. گوروما می‌خواست از اربابش محافظت کند. همه چیز درباره شرف بود. همه چیز درباره بوشیدو بود.

امنیت سامورایی

در دورانی که خودروهای گشت‌زنی پلیس، دوربین‌های مداربسته و زندان‌هایی با حداکثر نظارت امنیتی نبودند، اگر می‌خواستید امنیت شخصی‌تان را حفظ کنید باید نگهبانان خانگی استخدام می‌کردید.

در قرن اول میلادی در ژاپن به این نگهبانان بوشی می‌گفتند. بوشی‌ها سامورایی‌های جنگجویی بودند که در شمشیرزنی بسیار ماهر و نکته‌سنج عمل می‌کردند. اما بوشی‌ها مردان اراذل و اوباش نبودند، آن‌ها تحصیلات عالی داشتند، نجیب و فرهنگ‌دان بودند.

یک سامورایی می‌توانست در همان حال که ویژگی‌های یک پرتره سبک روکوکو را برای‌تان به ظرافت توضیح می‌دهد، شما را به قتل برساند.

اما مشکلی که ارتش کوچک تحصیل‌کرده و نگهبانان به شدت خطرناک داشتند، این بود که به سرعت می‌فهمیدند که ممکن است کار شما را بهتر از خودتان انجام دهند. وقتی حکومت مرکزی ژاپن تضعیف شد، بوشی‌ها بیش‌تر از گذشته وارد دولت شدند.

از قرن 12 میلادی طبقه جنگجوی ژاپن به طبقه حاکم در ژاپن تبدیل شدند. سامورایی‌ها از نیروی امنیتی به نیروی اشراف‌زاده تبدیل شدند.

بوشیدو

درست مثل هر جامعه به شدت سختگیر دیگری، بوشی نیز آیین‌های سختگیرانه‌ای برای پذیرش عضو داشت. در ابتدا، این آیین‌ها صرفا اشکالی از هنرهای رزمی، به نام بوجوتسو، بودند. اما با ورود ذن بودایی به جزیره اصلی ژاپن، شمشیر سامورایی، بار معنوی بیش‌تری پیدا کرد. این آیین‌ها امروز به نام بوشیدو یا آیین‌های سامورایی شناخته می‌شوند.

بوشیدو اهمیت زیادی به فضیلت‌هایی مثل شجاعت، وفاداری، شرف، صداقت، عدالت و ادب می‌دهد. همتای اروپایی بوشیدو، آیین‌های شوالیه‌گری سربازان آرتوری و افسانه‌های پریان بود.

بوشیدو یعنی فرد باید هم ذهن و هم بازو را تقویت کند. بوشیدو هم اسب‌سواری و هم تیراندازی است و همان‌اندازه که درباره شعروشاعری است، درباره هنر مذاکره و گفت‌وگو نیز هست.

یکی از مولفه‌های اصلی بوشیدو فلسفه آمادگی و یکی از شناخته‌شده‌ترین فیلسوفان آن موساشی میاموتو است. میاموتو شمشیرزنی بود که مهارتش در هنرهای رزمی افسانه‌ای بود. معروف است که او نخستین رزم دو-نفره‌اش را در 13سالگی برنده شد و توانست یک سامورایی آموزش‌دیده در فن شمشیرزنی را با یک چوب بکشد.

کتاب بزرگ او، با عنوان کتاب 5حلقه در کنار هنر رزم سان زو، هم‌چنان در مدارس کسب‌وکار و جلسات کوچینگ زندگی، به عنوان آموزه‌هایی درباره رسیدن به موفقیت، تدریس می‌شود.

یکی از مولفه‌های اصلی این آموزه‌ها که بارها به آن اشاره شده، «روح خلاء» است. منظور از آن خاموش کردن افکار برای آزادسازی بدن است تا آنچه نیاز دارد را انجام دهد.

هدف از آن «ساکت کردن/خاموش کردن» ایگو (نفس) برای ورود به خلاء است که بتوان در آن «دیدی شفاف» داشت. روحیه خلائ یعنی تمرین هنر ـ به خصوص هنر رزمی ـ با شدت و جدیت و کامل به طوری که به بخشی از هویت تبدیل شود. بعد از سال‌ها تمرین است که بدن می‌تواند هر کاری را به سادگی و کامل، مثل راه رفتن یا حرف زدن، انجام دهد.

کامی‌کازه و تجارت

یکی دیگر از مولفه‌های اصلی بوشیدو آن است که مرگ خویشتن را نه به مثابه شر نهایی بلکه به مثابه یک ضرورت بنگریم. مرگ در مقایسه با فضائل دیگر بوشیدو، مثل آبرو، وفاداری و عدالت، در درجه دوم اهمیت قرار دارد. این ذهنیت سامورایی آنقدر برای افرادی که خارج از ژاپن هستند بیگانه است، که نمی‌توانند حرکت متعصبانه کامی‌کازه خلبان‌های ژاپنی در جنگ جهانی دوم را درک کنند.

سربازان ژاپنی خودشان را بوشی ـ سامورایی‌های مدرن ـ می‌دانستند و آیین‌های بوشیدو فرد را تشویق می‌کنند تا از جان خود برای اهداف و آرمان‌های برتر بگذرد. بوشیدو بود که به خلبانان در بندر پرل انگیزه بخشید.

یکی دیگر از مفاهیم بوشیدو که کمتر شبیه به خودکشی است و برای غیرژاپنی‌ها نیز شناخته‌شده‌تر است، ایده «بوشیدوی شرکتی» است که در فرهنگ امروزی تجارت در ژاپن دیده می‌شود.

فعالان کسب‌وکار (به‌خصوص مردان) آنقدر کار می‌کنند که گاهی از خستگی مفرط در خیابان می‌خوابند. این «مردان حقوق‌بگیر» ساعت‌های طولانی بدون دستمزد کار می‌کنند و به ندرت به خودشان استراحت می‌دهند.

برخی فروشگاه‌ها در ژاپن لباس‌هایی مناسب بوشیدوهای شرکتی دارند که فرصت نکرده‌اند به خانه بروند و لباس‌شان را تعویض کنند.

وفادار به شرکت، احترام به فرادست و قربانی کردن بدن همگی ذهنیت‌های ضروری «حقوق بگیران» است. همه این‌ها ریشه در بوشیدو دارد. فرقش این است که سلاح سامورایی‌های مدرن مداد‌های تیز و لباس‌های سه‌تکه ابریشمی است. 

منبع: راهنماتو