نئاندرتال‌ها 40 هزار سال قبل «چسب ترکیبی» ساخته بودند
هومو ساپینس‌های اولیه در آفریقا و نئاندرتال‌ها در اروپا، الگوهای فکری مشابهی داشتند. فناوری‌های ساخت چسب آن‌ها برای درک ما از تکامل انسان اهمیت یکسانی دارد.
فرادید| بیش از ۴۰۰۰۰ سال پیش، نئاندرتال‌ها در فرانسه کنونی، از یک چسب چندجزئی برای ساختن دسته‌ی ابزارهای سنگی استفاده می‌کردند. آن‌ها ترکیب پیچیده‌ای از خاک سرخ و قیر طبیعی را تولید کردند، دو ماده خام که باید از منطقه وسیع‌تری تهیه می‌شد. این نخستین کشف چسب چندجزئی در اروپا تا به امروز است.
به گزارش فرادید، این چسب پیچیده که روی ابزارهای سنگی نئاندرتال‌ها یافت شده، اطلاعات جدیدی را در مورد هوش این گونه انسانی منقرض‌شده در اختیار محققان قرار داده است.
جزئیات این کشف که در مجله –پیشرفت‌های علمی» گزارش شده شامل محققانی از دانشگاه نیویورک، دانشگاه توبینگن و موزه‌های ملی برلین می‌شود.
محققان به سرپرستی دکتر پاتریک اشمیت از بخش ماقبل تاریخ اولیه و بوم‌شناسی دانشگاه توبینگن و دکتر اِوا دوتکیویچ از موزه ماقبل تاریخ و تاریخ اولیه در موزه‌های ملی برلین، یافته‌های مکان نئاندرتالی «لوُ موستیه» در دوردونی، فرانسه را برای شواهد چسب‌های ماقبل تاریخ دوباره بررسی کردند.
توسعه چسب‌ها و استفاده از آن‌ها در ساخت ابزار برخی از بهترین شواهد مادی تکامل فرهنگی و توانایی‌های شناختی انسان‌های اولیه در نظر گرفته می‌شود.
رادو ایویتا، دانشیار مرکز مطالعات ریشه‌های انسانی دانشگاه نیویورک می‌گوید: «این ابزارهای به‌خوبی حفظ‌شده، راه‌حلی فنی را به نمایش می‌گذارند که به طور گسترده‌ای شبیه نمونه ابزارهای ساخته‌شده توسط انسان‌های مدرن اولیه در آفریقاست، با این تفاوت که بازتاب «تحول» نئاندرتال‌ها در تولید دستگیره‌هایی برای ابزارهای دستی است».
ابزار سنگی لوُ موستیه در مجموعه موزه ماقبل تاریخ و تاریخ اولیه نگهداری می‌شود و قبلاً به طور دقیق بررسی نشده بود.
ابزار سنگی چسبانده‌شده به یک دسته از جنس قیر مایع با افزودن ۵۵ درصد خاک سرخ. این ابزار دیگر چسبندگی ندارد و به راحتی می‌توان آن را در دست گرفت
سال ۱۹۰۷، باستان‌شناس سوئیسی، اوتو هازر از پناهگاه صخره‌ای بالایی در لوُ موستیه این ابزار را کشف کرد که نئاندرتال‌ها در دوره پارینه‌سنگی میانه Moustérien بین ۱۲۰۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ سال پیش از آن استفاده می‌کردند. آن‌ها طی بررسی داخلی کلکسیون مجدداً کشف شدند و ارزش علمی آن‌ها شناسایی شد.
اِوا دوتکیویچ می‌گوید: «این اقلام از دهه ۱۹۶۰ به صورت جداگانه بسته‌بندی شده بودند و دست‌نخورده بودند. در نتیجه، بقایای چسبنده مواد آلی به خوبی حفظ شدند.»
بقایای خاک سرخ و قیر طبیعی روی ابزار سنگی
محققان آثاری از مخلوط خاک سرخ و قیر طبیعی را روی چندین ابزار سنگی مانند کاردک، زبانه سنگی و تیغه کشف کردند. خاک سرخ یک رنگدانه خاکی طبیعی است. قیر بخشی از آسفالت است و می‌تواند از نفت خام تولید شود، اما به طور طبیعی در خاک نیز وجود دارد.
اشمیت می‌گوید: «ما تعجب کردیم که محتوای خاک سرخ بیش از ۵۰ درصد بود. دلیلش اینست که از قیر خشک‌شده در هوا می‌توان بدون تغییر به عنوان چسب استفاده کرد، اما با افزودن چنین حجم زیادی از خاک سرخ، خاصیت چسبندگی خود را از دست می‌دهد.» اشمیت و تیمش این موضوع را در آزمایش‌های کششی و با مواد مرجع تولید شده بصورت آزمایشی امتحان کردند.
قیر مایع و رنگدانه خاک سرخ قبل از ترکیب شدن
وقتی از قیر مایع استفاده کردیم که واقعاً برای چسباندن مناسب نیست، قضیه متفاوت بود. اگر ۵۵ درصد خاک سرخ به آن اضافه شود، یک توده نرم و قابل‌انعطاف تشکیل می‌شود، اما فقط به اندازه‌ای چسبناک است که یک ابزار سنگی در آن گیر کند، اما دست‌ها تمیز می‌مانند، بنابراین ماده خوبی برای دسته ساختن است. به گفته محققان: «بررسی میکروسکوپی آثار سایش روی این ابزار سنگی که با همکاری دانشگاه نیویورک انجام شد، نشان داد چسب‌های روی ابزار لو موستیه به این روش استفاده شدند.»
رویکرد هدفمند
استفاده از چسب‌هایی با اجزای مختلف، از جمله مواد چسبنده مختلف مانند صمغ درخت و خاک سرخ، قبلاً از انسان‌های اولیه مدرن (هومو ساپینس) در آفریقا شناخته شده بود، اما از نئاندرتال‌های اروپایی نه. اشمیت می‌گوید: «چسب‌های ترکیبی جزو نخستین نمودهای فرآیندهای شناختی مدرن هستند که امروزه هنوز فعال هستند.»
در منطقه لو موستیه، خاک سرخ و قیر را باید از مکان‌های دور جمع‌آوری می‌کردند که به معنای تلاش زیاد، برنامه‌ریزی و رویکرد هدفمند بود. دوتکیویچ می‌گوید: «با در نظر گرفتن زمینه کلی یافته‌ها، فرض ما اینست که این ماده چسبنده توسط نئاندرتال‌ها ساخته شده است.»
اشمیت می‌افزاید: «آنچه مطالعه ما نشان می‌دهد اینست که هومو ساپینس‌های اولیه در آفریقا و نئاندرتال‌ها در اروپا، الگوهای فکری مشابهی داشتند. فناوری‌های ساخت چسب آن‌ها برای درک ما از تکامل انسان اهمیت یکسانی دارد.»
مترجم: زهرا ذوالقدر
