پیغام 150 سالۀ یک «باستان‌شناس» در مقبرۀ باستانی وایکینگ‌ها کشف شد
برای دومین بار در طول سال جاری، پیغامی از یک باستان‌شناس قدیمی توسط باستان‌شناسان امروزی کشف شده است؛ این بار در محل دفن کشتی وایکینگ‌ها.
فرادید| این پیام درون بطری را باستان‌شناسی به نام آندرِس لورِنج از موزه بِرگِن در سال ۱۸۷۴ و هنگام حفاری بزرگترین محل دفن کشتی وایکینگ‌ها در مزرعه مایکلِباست در غرب نروژ به جا گذاشته است.
به گزارش فرادید، «مایکلِباست» ملک اودبی‌یِرن فرویب‌جِرنسِن، پادشاه قرن نهمی وایکینگ‌های فِردایی بود. فرویب‌جِرنسِن در نبرد علیه هارالد هِرفِر که پادشاهی‌های کوچک نروژ را تحت حکومت خود متحد کرد، کشته شد. پس از مرگ او در سال ۸۷۰، جسدش به مایکلِباست بازگردانده شد و در کشتی سوزانده شد. کشتی سوخته با تپه بزرگی به نام راندِهاگجِن پوشیده شده بود.
قطر این تپه ۳۰ متر و ارتفاع آن ۳ متر است. کشتی در طول مراسم تشییع جنازه سوزانده شد، اما بقایای آن (بیش از ۷۰۰۰ پرچ، توده عظیم خاکستر، ۴۴ گل‌میخ سپر) این امکان را برای باستان‌شناسان فراهم کرد تا اندازه آن را تخمین بزنند. این کشتی حداقل ۳۰متر طول داشته (بسیار کشیده‌تر از کشتی‌های اوزبِرگ و گوکستاد که امروزه معروف‌تر هستند چون نسوخته و دست‌نخورده باقی مانده‌اند)؛ بزرگترین کشتی‌ای که تا کنون در تدفین وایکینگ‌ها پیدا شده است. این کشتی، تنها کشتی مرده‌سوزی وایکینگ‌هاست که تاکنون در اسکاندیناوی کشف شده است.
موزه بِرگِن نخستین مرمتگر و باستان‌شناس حرفه‌ای خود به نام آندرس لورنج را نخستین بار سال ۱۸۷۴ برای حفاری تپه اعزام کرد. لورنج بقایای اسکلت یک مرد بالغ حدوداً ۲۵ تا ۳۵ساله را یافت با جراحتی روی شانه‌اش که با شمشیر یا تبر جنگی ایجاد شده بود. او همچنین بقایای یک کشتی سوخته، اسلحه و سایر گورنهاده‌ها از جمله یک ظرف برنزی که احتمالاً از کلیسا یا صومعه‌ای در ایرلند در قرن هشتم غارت شده بود، پیدا کرد که در این تدفین دوباره به عنوان کوزه خاکستر مرده استفاده شده بود.
پیش از پر کردن تپه، لورنج یادداشتی نوشت، آن را پیچید و همراه کارت ویزیت خودش و پنج سکه در یک بطری شیشه‌ای سبز رنگ گذاشت. متن یادداشت به این شرح است:
«این تپه سال ۱۸۷۴ در آنو دومینو توسط آندرس لورانج کاوش شد. این تپه روی جسد مردان ساخته شده است. آن‌ها در کشتی خود با اسلحه و تزئینات‌شان سوزانده شدند، به همراه ۲ گل‌میخ سپر، ۲ شمشیر، یک تبر و تعداد زیادی تیر، به علاوه اره‌های قدیمی. این یافته به موزه برگنز تحویل داده شد.»
البته در واقع ۴۴ گل‌میخ سپر در این تدفین وجود داشت، بنابراین او تعدادی از آن‌ها را نیافته و همچنین به کوزه برنزی اشاره نکرده است. مورتِن رامستاد، رهبر پروژه و باستان‌شناس معتقد است لورنج به این اشیاء مهم در فهرست خود اشاره نکرده، چون او تنها کسی نبوده که حفاری کرده است. کارگران مزرعه حفاری واقعی را انجام دادند، بنابراین با اینکه او باستان‌شناس اصلی بوده، تا زمانی که محل دفن دوباره پر شده، از تمام اطلاعات آگاهی نداشته است.
لورنج در انتهای نامه، پیامی هم به زبان رونی نوشته، اما وقتی رامستاد در جستجوی متخصصان زبان روون بود، آن‌ها به سختی توانستند آنچه را که نوشته شده بود رمزگشایی کنند.
در نهایت متوجه شدند لورنج اصلاً روونی بلد نبوده و این جمله را مستقیماً با استفاده از الفبای رونیک جوانتر ترجمه کرده با این مضمون: «اِما گِید نامزد محبوب من». همین را روی کارت ویزیتش که در بطری بود، نوشته است. اِما گِید از بِرگِن بعدها همسر لورنج شد. اما این نخستین بار نبود که لورنج نامه‌ای با مضمون عاشقانه در یک بطری به جا گذاشته است.
بطری مشابهی در حفاری راکنِهاگِن سال ۱۹۳۹ پیدا شد. آنجا، لورنج که نخستین کسی بود که این تپه را سال ۱۸۷۰-۱۸۶۹ حفاری کرد، یک نامه عاشقانه به اینگِبورگ هِفتیه نوشته بود، اما می‌دانیم در نهایت با شخص دیگری ازدواج کرد. لورنج بدون شک یک جوان عاشق‌پیشه بود.
بایگانی ملی نروژ، باستان‌شناسان دانشگاه برگن را به مأموریت حفاری مجدد و نقشه‌برداری تپه کشتی میکلِباست به عنوان بخشی از پروژه ثبت تدفین کشتی‌ها برای درج احتمالی در فهرست میراث جهانی نروژ فرستاد. حفاری با روش‌ها و فن‌آوری‌های مدرن نشان داد که بخش بسیار بیشتری از تپه حفظ شده و زیر تپه آثاری از سکونت‌گاه‌های اولیه دوران وایکینگ‌ها وجود دارد.
تحقیقات در میکلِبوستهاگِن بدون شک به ما درک بهتری از محیط فرهنگی قدرتمند و مهم عصر وایکینگ‌ها می‌دهد. همچنین تأیید می‌کند که کشتی‌ای که لورنج پیدا کرده، اندازه قابل‌توجهی داشته است.
بطری، یادداشت، کارت و سکه‌ها اکنون بخشی از کلکسیون موزه دانشگاه هستند و در نمایشگاه دویستمین ساله‌ی آن به نمایش گذاشته خواهند شد.
مترجم: زهرا ذوالقدر
