(تصاویر) سفر به عصر قاجار؛ «توپخانه بهتر از این امکان ندارد»!
در اوایل دهۀ 1270 شمسی، ناصرالدین شاه میرزاعبدالله قاجار را که از عکاسان دربار و اساتید عکاسی دارالفنون بود، مامور کرد تا از مناطق مختلف خراسان عکاسی کند و عکسها را همراه با توضیحات کافی به نظر شاه برساند. عکسهایی که در اینجا مشاهده میکنید مربوط به همین مجموعه هستند.
دورنمای شهر قوچان؛ سال 1272 شمسی
روستای لطفآباد در شمال خراسان و نزدیک به مرز؛ اهالی روستا در دو طرف کوچه به تماشای عکاس و دوربین عکاسیاش ایستادهاند.
مکانهای نظامی از مهمترین موضوعاتی بود که عکاس دربار مامور به عکاسی از آنها شده بود. این عکس که در منطقۀ کلات خراسان گرفته شده، سربازخانهای را در یک نقطۀ کوهستانی نشان میدهد. عکاس در توضیح عکس نوشته است: «آب خوراکی را سرباز در فصل تابستان تقریبا از یک میدان راه مانده به دربند باید بیاورد؛ در این نقطه سرباز به عسرت و سختی میگذراند».
تصویری از یک توپخانه در منطقۀ کلات؛ عکاس در توضیحاتی که در حاشیۀ عکس نوشته، محل قرارگیری این توپخانه را که ظاهرا قدیمی بوده و در دوران نادرشاه ساخته شده بسیار مناسب توصیف کرده است: «میتوان گفت که توپخانه جنگی بهتر از این امکان وقوع ندارد». دلیل این توصیف این بوده که توپخانه در بلندی قرار داشته و کاملا مشرف به صحرای رو به رو بوده است.
این عکس مربوط به توپخانه جدید است که ظاهرا در همان دوران قاجار ساخته شده بود. عکاس در توضیحات خود از محل ساخت این توپخانه انتقاد کرده و مینویسد: «توپخانه جدید اگر بخواهد رو به دهنه [یعنی ورودی کلات] شلیک کند، چون مرتفع نیست و مشرف به بیرون دهنه نیست، ناچار اول صدمه به سربازی که تو بند قراولی دارند خواهد رسانید».