(تصاویر) سفر به تهران قدیم؛ محمدباقر لولاگر که بود و در تهران چه کرد؛ نوانخانه‌ای که بیمارستان شد

حتما نام لولاگر به گوش شما خورده. نام کوچه معروف قرینه در خیابان نوفل لوشاتو که برادری قرینه‌اش را برای برادر دیگر ساخت. مسجد لولاگر و بیمارستان لولاگر. اینها همه محصول مردی است که نامش با تاریخ وقف و احسان در تهران گره خورده. این داستان اوست. 

در آغاز یک نام بود 

حاج محمدباقر لولاگر، متولد سال ۱۲۸۶ در محدوده بازارچه نایب‌السلطنه، واقع در خیابان ری تهران بود. شغلش بازرگانی بود. لولاجات می‌فروخت؛ انواع لولا و یراق و بقیه متعلقات این صنف. با برادرش، علی‌اکبر در این کار شراکت داشتند. علی‌اکبر در کشور آلمان مقیم بود و محمدباقر در تهران. آن‌ها با هم در ارتباط کاری بودند. محمدباقر در تهران هر چه نیاز داشت به برادرش در آلمان می‌گفت که به صورت عمده بخرد و به ایران بفرستند. بعد در این‌جا، محمدباقر انواع لولاجات را می‌فروخت و سود حاصل شده را هم طبعا با برادرش شریک بودند.

داستان دو برادر 

وضع مالی محمدباقر لولاگر، خوب بود. محمدباقر که در سال ۱۳۰۸ با دختر دایی خودش ازدواج کرده و بعد از چند سال این زندگی مشترک به جدایی منجر شده بود، برای بار دوم تصمیم گرفت زندگی مشترک جدیدی را شروع کند. همسر دوم محمدباقر، «ملیحه فرازیان» بود که او را «مهری» صدا می‌زدند. ملیحه دختر محمداسماعیل فرازیان، ملّاک و خیّر معروف در شرق تهران بود.

محمدباقر لولاگر و ملیحه فرازیان در طول زندگی مشترک صاحب ۱۰ فرزند؛ ۷ دختر و ۳ پسر شدند. محل کار اصلی و اولیه محمدباقر در خیابان امام خمینی(ره) فعلی و «سپه» آن زمان بود. او در جریان توسعه پروژه موزه ملی ایران باستان مجبور شد مغازه‌اش را واگذار کند.

بعد از این واقعه، او تجارت خود را به صورت عمده جمع کرد و آمد در خیابان خوش فعلی که آن زمان حالت بیابانی داشت و هنوز به طور کامل به بافت مسکونی تبدیل نشده بود، زمین بزرگی خرید و خانه‌ای برای سکونت خانواده‌اش در بخش جنوبی آن باغ بزرگ ساخت؛ خانه‌ای بزرگ در ۳ طبقه با ۲۸ اتاق که محیطی مناسب برای زندگی و رفاه خانواده‌اش باشد. بعد در قسمت شمالی زمین، ساختمان مجهزی برای امور خیری که در نظر داشت ساخت تا در کنار رفاه و آسایش خانواده‌اش، مشکلات زندگی همسایه‌ها و سایر شهروندان نیازمند هم به نوعی برطرف شود.

تصویر دیده نشده‌ای از نوانخانه لولاگر در سال ۱۳۱۲

 نوانخانه‌ای که بیمارستان شد 

ساختمان بزرگ و مجهزی که محمدباقر در قسمت شمالی زمین و در قسمت شمالی و جوار خانه خودش ساخت، در ابتدا کارکرد شبیه نوانخانه را داشت که نیازهای افراد درمانده را تامین می‌کرد. افراد گرسنه و بی‌جا و مکان به محل نوانخانه مراجعه می‌کردند و به طور رایگان خدماتی در حد نیاز خود دریافت می‌کردند.

این اقدام نیکوکارانه محمدباقر در آن شرایط زمانی و آن دوره تاریخی خاص که وضع اقتصادی بسیاری از مردم ایران مناسب نبود، تا حد زیادی برای رفع مشکلات مردم نیازمند چاره‌ساز بود اما او با شناختی که از جامعه اطرافش داشت می‌دانست که رویکرد نوانخانه‌ای، حمایت پایدار از افراد نیازمند محسوب نمی‌شود و بیشتر حالت مقطعی دارد.

برای همین در اندیشه خود همیشه به نوع خاصی از خدمت به نیازمندان جامعه فکر می‌کرد که دائمی و پایدار باشد و حتی بعد از مرگ فرد نیکوکار، تداوم داشته باشد. برای همین، موضوع «وقف» در فکر و اندیشه محمدباقر لولاگرِ جوان در آن زمان پررنگ‌تر شد. با همین فکر و اندیشه نیکوکارانه محمدباقر لولاگر بود که آن ساختمان بزرگ و مجهز که در ابتدای تأسیس در سال ۱۳۱۲ به صورت نوانخانه اداره می‌شد و بیشتر جایی برای تأمین نیازهای اولیه افراد گرسنه و بی‌خانمان بود، بعد از مدتی جایی برای مداوای بیماری‌های داخلی و همچنین بیمارانی که به سل مبتلا بوده‌اند شد و این گروه از بیماران نیازمند به صورت رایگان ویزیت و پذیرفته شدند.

بازدید جعفر شریف امامی از بیمارستان لولاگر با حضور واقف( نفر چهارم از چپ) ۲۴ اسفند ۱۳۵۳

از لولاچی به لولاگر 

این بیمارستان در سال ۱۳۲۴ به صورت خصوصی افتتاح و اداره می‌شد که بعد از چند سال تعطیل شد. بعد به صورت اجاره‌ای در اختیار وزارت بهداری آن زمان قرار گرفت تا این که در سال ۱۳۳۵ محمدباقر لولاگر این بیمارستان را وقف کرد؛ وقف مردم نیازمند که توانایی پرداخت هزینه‌های درمان خود را نداشتند.

بعد از مدتی که بیمارستان فعالیت مجدد خود را در قالب یک مرکز درمانی وقفی شروع کرده بود، حاج محمدباقر لولاگر باز هم به توسعه بیمارستان همت گماشت و ۲ قطعه زمین مسکونی دیگر را هم وقف توسعه امکانات بیمارستان کرد، زمین‌هایی که در جوار بیمارستان بودند و وقف‌نامه‌های آن‌ها هم به وقف‌نامه قبلی اضافه شد. حاج محمدباقر لولاگر در کار خیر و وقف از پدرش، حاج علی لولاچی تاثیر گرفته بود که او هم دستی درکار خیر و امور نیکوکاری داشت.

نام خانوادگی پدر محمدباقر، «لولاچی» بوده و نام خانوادگی محمدباقر و برادران و خواهرانش بعد از فوت پدر به «لولاگر» تغییر یافته است. حاج محمدباقر لولاگر تقریبا هر سال برای سفر حج به مکه می‌رفت و بخش زیادی از وقتش هم در سفرهای کاری به کشورهای اروپایی و آسیایی سپری می‌شد. در یکی از این سفرها در خرداد ماه سال ۱۳۵۸ در یک سفر کاری به سنگاپور، در آن‌جا فوت کرد. جنازه‌اش را به تهران منتقل و بعد با انتقال به شهر قم در قبرستان وادی‌السلام به خاک سپرده شد.

منبع: اطلاعات آنلاین