مصریان باستان چگونه سنگ‌های عظیم را برای ساخت اهرام جابه‌جا کردند؟

فرادید| ساخت اهرام مصر همیشه منبع بی‌پایان شگفتی و بحث بوده است و تخیل تاریخ‌دانان، باستان‌شناسان و تقریباً همه را به خود جلب کرده است. سازه‌های عظیمی همچون هرم معروف خوفو در فلات جیزه با استفاده از بلوک‌های سنگ‌آهکی غول‌پیکر ساخته شده‌اند.

به گزارش فرادید، مقیاس بسیار بزرگ و دقت بکاررفته در ساخت آن‌ها هنوز هم موجب حیرت بسیاری میشود و این پرسش را برمی‌انگیزد که مصریان باستان به راستی چگونه توانستند چنین سازه‌های بزرگی بسازند. 

مصریان باستان چگونه سنگ‌های غول‌پیکر را جابه‌جا می‌کردند؟ 

تا کنون نظریه‌های زیادی درباره نحوه حمل و قرارگیری این سنگ‌های عظیم مطرح شده است. برخی معتقدند این سنگ‌ها به کمک قایق‌هایی در رود نیل جابجا شده و سپس در محل ساخت هرم تراشیده میشدند. نظریه‌ی جالب اما بحث‌برانگیز دیگر اینست که شاید این سنگ‌ها اصلاً تراشیده نمیشدند، بلکه از نوعی دوغاب سنگی بازساخت‌شده ساخته شده‌اند. با این حال، بیشتر مصرشناسان مخالف این نظریه و پایبند توضیحات سنتی‌تر هستند. 

اما پرسش اصلی اینست: اصلاً چگونه چنین سنگ‌های بزرگی را در مسافت‌های طولانی جابه‌جا می‌کردند؟ یکی از نظریه‌های معروف اینست که بلوک‌های سنگ‌آهکی برای ساخت هرم خوفو از معادن «طُره» استخراج میشدند، به این شکل که این سنگ‌ها با قایق‌هایی در رود نیل حمل میشدند. این ادعا به کمک اسناد تاریخی همچون دفتر خاطرات مِرِر (معروف به پاپیروس جَرف) به سال ۲۵۶۰ پیش از میلاد، پشتیبانی شده است. 

جابجا کردن اشیاء سنگین در دوران باستان

حمل آن بلوک‌های سنگی که هرکدام بیش از دو تن وزن داشتند، به روش‌های هوشمندانه نیاز داشت. مصریان باستان از قایق‌ها برای حرکت در امتداد رود نیل استفاده می‌کردند و سنگ‌ها را از معادن به محل ساخت‌وساز می‌آوردند. وقتی سنگ‌ها به مقصد نزدیک می‌شدند، کانال‌هایی برای هدایت آن‌ها به سمت حوضچه‌های مصنوعی نزدیک محل ساخت هرم وجود داشت (شبیه نقاشی بالا). 

این فرضیه را شواهد باستان‌شناسی تأیید می‌کنند: نمونه‌های رسوبی و گرده‌های گیاهی یافت‌شده نزدیک محوطه‌های هرمی نشان می‌دهند این مناطق در گذشته دارای آب و زمین‌های باتلاقی بوده‌اند که شرایط ایده‌آلی برای چنین شیوه حمل‌ونقلی بوده است. 

تحقیقات علمی همچنان به روشن کردن چگونگی انجام این پروژه‌های بزرگ کمک می‌کنند. برای نمونه، یک مطالعه منتشرشده در سال ۲۰۲۲ توسط آکادمی ملی علوم ایالات متحده نشان داد تغییرات سطح آب در منطقه ممکن است در نهایت منجر به توقف فعالیت‌های ساخت اهرام شده باشد. کشف دفتر خاطرات مِرِر در سال ۲۰۱۳، به لطف پی‌یِر تالِه، جزئیات بیشتری از نحوه جابه‌جایی سنگ‌ها در آن دوران در خود دارد. 

این شگفتی‌ها چه کسانی را ساختند؟ 

ساخت این اهرام شگفت‌انگیز مستلزم نیروی کار عظیمی از کارگران ماهر بود، برخلاف این باور نادرست که بردگان در ساخت آن‌ها نقش داشتند. هرم بزرگ که طراحی آن به معمار برجسته‌ای به نام «هِمیونو» نسبت داده شده، نمونه‌ای از خلاقیت و سازمان‌دهی انسانی است. 

دفتر خاطرات مرر اطلاعات ارزشمندی از زندگی روزمره در جیزه در دوران ساخت هرم را در خود دارد. این اسناد نشان می‌دهند کارگران در قبال فعالیت‌های خود مزد دریافت می‌کردند و برخلاف تصور عموم، به‌اجبار کار نمی‌کردند. 

آنچه اهرام مصر را این چنین جذاب می‌کند، نه تنها نبوغ معماری آن‌ها، بلکه اسراری است که هنوز حل نشده‌اند. چگونه چنین شاهکارهای مهندسی پیشرفته‌ای هزاران سال پیش ساخته شدند؟ با کشف‌های جدید و تحقیقات جهانی، امروزه خوانندگان نه تنها می‌توانند از اهمیت تاریخی این آثار لذت ببرند، بلکه می‌توانند به توانایی‌های شگفت‌انگیز بشریت در دستیابی به شکوه و عظمت در طول تاریخ پی ببرند.

مترجم: زهرا ذوالقدر