(تصاویر) سفر به تهران قدیم؛ سیدی که همیشه خندان بود! پل فرانسوی، در محله ای که روزگاری با تهرانی ها مهربان بود

شاید حس خوب این محله به نام و چگونگی شکل‌گیری‌اش بازگردد، و شاید این سرزندگی به‌خاطر مغازه‌ها، پاساژها و رفت‌وآمدهای فراوان در این محله باشد. در اینجا نیم‌نگاهی به این محله همیشه‌خندان می‌اندازیم.

• رونق محله

این محله پررونق در اواخر قرن۱۳ شمسی بیابان بود، همراه با تعدادی درخت و چشم‌اندازی که به کوه‌های البرز گشوده می‌شد. تنها دلیل حضور مردم در این محله نیز سفر از تهران به روستاهای اطراف مثل داوودیه و دروس بود که از جاده خاکی شمیران می‌گذشتند. تنها عمارت این محله عمارتی قجری بود که به فرمان فتحعلی‌شاه ساخته شده بود؛ عمارتی که حالا سر جای آن، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ساخته شده‌است.

• رادیو، رادیو!

رضاشاه فهمیده بود تنها از طریق انتقال سریع اطلاعات می‌تواند بر کشور حکومت کند و به فکر ایجاد مرکزی برای ارتباط رادیویی و مورس و تلگراف در کشور افتاد و چون محله سیدخندان مرتفع بود و فضای مناسبی برای دکل‌های مخابراتی داشت، در سال۱۳۰۱ دستور داد عمارت قجری را برای این کار تکمیل کنند و اینگونه شد که عمارت کلاه‌فرنگی بی‌سیم در محله سیدخندان به نخستین پایگاه رادیویی ایران تبدیل شد.

• پیام نوروزی هیتلر

نوروز۱۳۱۷ هیتلر این پیام را از طریق دکل مخابراتی کلاه‌فرنگی بی‌سیم به شاه ایران مخابره کرد: «از آن اعلاحضرت خواهشمندم به مناسبت نوروز صمیمی‌ترین تبریکاتم را جهت مزید ترقی و تعالی کشور ایران قبول فرمایید.» البته این نخستین پیام مخابره‌شده از این دکل مخابراتی نبود؛ اما مقدمه‌ای شد بر تاسیس رادیو که در بهار۱۳۱۹ اتفاق افتاد؛ آن هم با جمله «این‌جا تهران است، صدای تهران» و آهسته‌آهسته رونق در محله سیدخندان هم سروکله‌اش پیدا شد.

• چرا سیدخندان؟

این محله البته در دوره محمدرضا پهلوی رونق گرفت؛ اما می‌گویند در زمانی که هنوز بیابان بود، مردی خوش‌خنده و مردم‌دار به نام «جعفر شاه‌صاحب» که نیاکانی هندی داشت، آنجا قهوه‌خانه‌ای راه انداخته بود و تا مسافری را حوالی جاده شمیران می‌دید، ذوق می‌کرد و با جرعه‌ای آب و فنجانی قهوه و چای از او پذیرایی می‌کرد. تهرانی‌ها آن‌قدر از حضور او شاد می‌شدند که نامش را مرد خندان یا سیدخندان گذاشته بودند. خانه سیدخندان هم کمی بالاتر از قهوه‌خانه بود و شاید همین حسن شهرت باعث شد نام او در این محله به یادگار بماند.

• بزرگراه رسالت

کلاه‌فرنگی تا سال۱۳۳۷ قلب تپنده امواج ایران بود؛ اما در همین سال رادیو به خیابان ارگ رفت و این عمارت متروک شد؛ اگرچه رونق محله سیدخندان دیگر تنها در گرو این ساختمان نبود. آهسته خانه‌ها ساخته و این محل هم بخشی از تهران شد. در دهه۵۰ بزرگراه شهید سلیمانی که نامش رسالت و قبل از انقلاب بزرگراه داریوش بود، توسط فرانسوی‌ها ساخته شد و آهسته‌آهسته محله‌هایی مثل جلفا، دبستان و... هم در این محله پا گرفت.

• پل سیدخندان

در دهه۵۰ شمسی این محله آن‌قدر رونق گرفت که مدیران شهری آن‌روزهای تهران به فکر ساخت پلی روی تقاطع سیدخندان افتادند. سال۱۳۵۳ طرح ساخت این پل هوایی طرح شد و ۳سال بعد به بهره‌برداری رسید. این پل نخستین پل تک‌پایه‌ای ایران بود که به نام همین محله هم معروف شد.

• اکنونش

مراکز خرید، رستوران‌ها، فرهنگسرای ارسباران، فرهنگسرا، کتابخانه و بوستان اندیشه و مراکز تفریحی و فرهنگی دیگر این منطقه، سیدخندان را این‌روزها هم به محله‌ای با انرژی مثبت تبدیل کرده و انگار همچنان روح همان سید خندان در دل اهالی و مردم این منطقه جریان دارد.