تصاویر؛ سفر به تهران قدیم؛ آرامگاهی با نقاشی‌های گرانبها و سنگاب تاریخی؛ ورود به این مقبره خانوادگی ممنوع است
باغ مقبره ده ونک مدفن یکی از مشهورترین و ثروتمندترین خاندان تهرانی است که بخش بی‌شماری از آبادی‌های تهران قدیم به آن‌ها تعلق داشت.
این باغ قدیمی که این روزها در جوار دانشگاه الزهرا (س) واقع شده، محوطه بزرگی است که بخشی از آن به خانه و مقبره خانوادگی مستوفی‌الممالک تعلق دارد و به همین دلیل میان اهالی به باغ مقبره معروف شده است.
ساختمان در ضلع غربی دانشگاه قرارداد و برای رسیدن به آنجا باید از در غربی دانشگاه وارد شد که خلوت‌ترین ورودی نیز محسوب می‌شود. بخش مسکونی عمارت خالی از سکنه نیست و یک سرایدار سال‌هاست که در همین جا زندگی می‌کند و به‌نوعی نگاهبان مقبره است.
نخستین مقبره به میرزا یوسف آشتیانی ملقب به مستوفی‌الممالک تعلق دارد. او گرایش‌های صوفیانه داشت و به باباقلندرشاه قندهاری ارادت می‌ورزید.
قلندرشاه از مشاهیر صوفیه بود و در قریه ونک سکونت داشت و بعد از وفات همان جا آرمید. میرزا یوسف آشتیانی بر قبر او عمارتی می‌سازد و وصیت می‌کند خود و خاندانش را نیز در این مقبره دفن کنند. میرزا حسن خان مستوفی‌الممالک پسر میرزا یوسف نیز در این مقبره دفن شده است. دوست علی خان معیرالممالک، خزانه‌دار قاجار و رفیق میرزا حسن، در باره روز مرگ او در کتاب خاطراتش می‌نویسد: «شهریورماه بود و میرزا در خانه ییلاقی آقای سردار فاخر حکمت در امامزاده قاسم در کنار دوستانش گرم صحبت بود به سکته قلبی دست از جهان شست. تشییع جنازه از اختیاریه به مقبره خانوادگی واقع در ونک صورت گرفت و بسیار باشکوه و مهیج برگزار گردید.»
«سید محمد عجایبی» از معتمدین محله ده ونک می‌گوید: «۳ تن از فرزندان میرزا حسن مستوفی‌الممالک به نام های میرزا یوسف، میرزاعلی و میرزا کاظم نیز در این مقبره دفن شده‌اند. در یکی از اتاق‌های مشرف به سالن اصلی مزار غلامعلی خان معروف به ملیجک و ملقب به عزیزالسلطان قرار دارد. در نیمۀ جنوبی حیاط مشرف به ساختمان آرامگاه، تعدادی سنگ مزار دیده می‌شود که متعلق به بانو عالیه عصمتی یکی از همسران مستوفی، جلال الدوله فرزند ظل‌السلطان، مصطفی خان حاجب الدوله، محمدعلی فسا منصورالدوله، شیخ‌المشایخ عضدی و چند تن دیگر است. مزارهای بابا قلندرشاه و سید مدد علیشاه که از سنگ مرمر حجاری شده است نیز در این قسمت قرار دارند. درون این مقبره سنگاب مستطیلی شکل بزرگی قرار دارد که با نقوش ایرانی تزئین شده است که در گذشته برای وضو گرفتن از آن استفاده می‌کردند و حتی در دوره‌ای درایام محرم آن را با شربت پرکرده و به عزاداران حسین (ع) می‌دادند.»
تصویری از میرزا یوسف و میرزا حسن صدراعظم به نگارگری مسعود غفاری و میرزا رضا آشتیانی از نقاشان زبردست قاجاری به همراه تصویری از سید مددعلیشاه هندی و تابلوی خطاطی اثر استاد عبدالحسین زرین قلم از آثارگرانبهای داخل مقبره است.
منبع: همشهری
