چربی شکمی؛ عامل سرطان پروستات

مشخص شده است که هرچه میزان چربی احشایی در قسمت میانی بدن مردان بیشتر باشد، احتمال مرگ ناشی از سرطان پروستات نیز بیشتر خواهد بود.

چربی احشایی یا چربی شکم یکی از مواردی است که می‌تواند سلامت انسان را در معرض خطر جدی قرار دهد. حمل چربی اضافه در قسمت میانی بدن می‌تواند خطر شرایطی مانند بیماری قلبی، دیابت، اختلالات متابولیک، زوال عقل و در زنان، سرطان پستان را افزایش دهد.

حداقل دو مطالعه جدید نیز ارتباط بین چربی احشایی و سرطان پروستات را در مردان نشان داده اند. نه فقط سرطان پروستات، بلکه نوع پیشرفته‌ای از آن که به طور معمول مرگبار است.

در شرایطی که دلیل این ارتباط همچنان به خوبی مشخص نشده است، اما بی تردید، اعداد و ارقام دروغ نمی‌گویند. مشخص شده است که هرچه میزان چربی احشایی در قسمت میانی بدن مردان بیشتر باشد، احتمال مرگ ناشی از سرطان پروستات نیز بیشتر خواهد بود.

چربی احشایی با دیگر چربی‌های بدن چه تفاوتی دارد؟
چربی احشایی از برخی جهات با دیگر چربی‌های بدن متفاوت است که ممکن است تا حدی ارتباط آن با سرطان را توضیح دهد. چربی زیر جلدی زیر سطح پوست جمع می‌شود. این نوع چربی به نوعی اندام‌های داخلی را عایق کرده و از آن‌ها در برابر دما‌های شدید محافظت می‌کند. مصرف غذا‌های چرب به انباشت این نوع چربی منجر می‌شود.

از سوی دیگر، چربی احشایی در اعماق بدن و اطراف احشا یا اندام‌های داخلی بدن را فرا می‌گیرد. زمانی که غذا‌های سرشار از کربوهیدرات مصرف کرده و به میزان کافی فعالیت بدنی نداشته باشید، این نوع چربی می‌تواند در بدن جمع شود. حتی فردی که به نظر لاغر می‌رسد ممکن است حامل چربی احشایی در قسمت میانی بدن خود باشد.

چربی احشایی در فعالیت هورمون‌ها اختلال ایجاد کرده و سیتوکین‌های التهابی تولید می‌کند که فشار خون را افزایش داده و شما را در معرض خطر بیماری عروق کرونر قلب و سکته مغزی قرار می‌دهد. نتایج یک مطالعه بلند مدت نشان داد که چربی احشایی ماده‌ای به نام پروتئین متصل شونده به رتینول ۴ (RBP۴) ترشح می‌کند که با خطر بیشتر بیماری قلبی‌عروقی مرتبط است.

دو مطالعه‌ای که چربی شکم را با سرطان مرگبار پروستات پیوند دادند
بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۶، تعداد ۱,۸۳۲ مرد برای تعیین محل دقیق چربی بدن خود مورد آزمایش قرار گرفته و همچنین شاخص توده بدنی (BMI) و اندازه دور کمر آن‌ها ثبت شد. سپس شرایط این مردان برای بیش از یک دهه زیر نظر قرار گرفت.

از این تعداد، ۱۷۲ نفر به سرطان پروستات مبتلا شدند که ۴۳ مورد از آن‌ها سرطان‌های تهاجمی (احتمال گسترش بیماری به دیگر بخش‌های بدن زیاد است) در نظر گرفته شدند. ۴۱ نفر زمانی که بیماری در آن‌ها تشخیص داده شد، به سرطان پیشرفته مبتلا بودند و ۳۱ نفر جان خود را تا سال ۲۰۱۵ به واسطه سرطان پروستات از دست دادند؛ و برای هر افزایش انحراف معیار در چربی احشایی، احتمال مرگ ناشی از سرطان پروستات ۳۷ درصد افزایش داشت.

مطالعه‌ای دیگر که در سپتامبر ۲۰۲۰ منتشر شد، این ارتباط بین چربی احشایی در قسمت میانی بدن و خطر مرگ ناشی از سرطان پروستات را تایید کرد. در این مطالعه، دانشمندان دانشگاه اکسفورد وضعیت سلامت ۲۱۸,۲۲۵ مرد را برای تقریبا ۱۱ سال دنبال کردند. تمام این مردان در ابتدای مطالعه به بیماری سرطان مبتلا نبودند.

طی این دوره ۱۱ ساله، ۵۷۱ نفر جان خود را به واسطه سرطان پروستات از دست دادند. افرادی که در ۲۵ درصد بالایی از نظر اندازه دور کمر قرار داشتند نسبت به آن‌هایی که در ۲۵ درصد انتهایی بودند، ۳۵ درصد احتمال بیشتری داشت مرگ ناشی از سرطان را تجربه کنند.

رژیم غذایی و ورزش برای کنترل چربی شکم و زندگی طولانی‌تر
به گفته پژوهشگران دانشگاه آکسفورد، شاخص توده بدنی بالا می‌تواند خطر بیماری‌های دیگر، از جمله انواع دیگر سرطان را نیز افزایش دهد، از این رو، افراد باید به پیامد‌های چربی اضافه بدن توجه داشته باشند.

برای کاهش چربی بدن و تقویت سلامت آن می‌توانید توصیه‌های زیر را مد نظر قرار دهید:
غذا‌های سرشار از فیبر را هر روز مصرف کنید. مطالعات نشان داده اند که غذا‌های حاوی فیبر محلول می‌توانند به کاهش چربی شکم کمک کنند. از جمله گزینه‌های خوب در این زمینه می‌توان به دانه‌های کتان، جوانه‌های بروکسل، آووکادو، حبوبات و توت سیاه اشاره کرد.

از غذا‌های حاوی چربی‌های ترانس پرهیز کنید. غذا‌هایی مانند مارگارین، پیتزا‌های منجمد، محصولات پخته بسته بندی شده و فست فود‌ها از جمله شناخته شده‌ترین مواردی هستند که در این فهرست قرار دارند. برچسب مواد تشکیل دهنده محصولات غذایی را با دقت مطالعه کنید. روغن‌های نیمه هیدروژنه از منابع اصلی چربی‌های ترانس هستند.

پروتئین بیشتری مصرف کنید. گوشت، ماهی، تخم مرغ، و لوبیا‌ها به احساس سیری برای مدت زمان طولانی‌تر کمک می‌کنند. مصرف هفتگی ماهی‌های چرب مانند سالمون و ساردین را مد نظر قرار دهید. اسید‌های چرب امگا-۳ موجود در این ماهی‌ها نیز می‌تواند به کاهش چربی احشایی کمک کنند.

از آبمیوه‌های صنعتی پرهیز کنید. فروکتوز موجود در آبمیوه‌های پاکتی می‌تواند به اندازه برخی نوشیدنی‌های شیرین شده باشد. آب گازدار یا چای سرد شیرین نشده گزینه‌های بهتری در این زمینه محسوب می‌شوند.

از مصرف نوشابه‌های رژیمی پرهیز کنید. مطالعه‌ای در دانشکده پزشکی دانشگاه تگزاس نشان داد که هرچه میزان مصرف نوشابه رژیمی فرد بیشتر باشد، خطر التهاب ناشی از چربی احشایی نیز افزایش می‌یابد.

ورزش را فراموش نکنید. تمرینات ورزشی ایروبیک و تمرینات قدرتی را در روتین ورزشی خود بگنجانید.

منبع: easy health options