(تصاویر) ۱۱ شاهکار از شیگرو بان؛ معمار ژاپنی «خانه‌های مقوایی»

فرادید| شیگرو بان، معمار ۵۶ ساله ژاپنی و برنده اخیر جایزه پریتزکر، هنگام مصاحبه با نیویورک تایمز درباره جایزه اخیرش، درست به اندازه ساختمان‌هایش متواضع جلوه می‌کرد.

به گزارش فرادید؛ بان از زمان آغاز کارش در توکیو در سال ۱۹۸۵، به دلیل استفاده‌ی هوشمندانه و خلاقانه از مواد، به ویژه تمرکز روی مقوا و کاغذ ارزان‌قیمت برای ساخت پناهگاه‌های امدادی در سراسر جهان شناخته‌شده است. 

۱ کلیسای جامع مقوایی (۲۰۱۳)، نیوزلند

پس از ویران شدن کلیسای جامع قرن نوزدهمی شهر نیوزلند در پی یک زلزله‌ی عظیم، بان یک قاب مخروطی شکل (شبیه حرف A انگلیسی) از لوله‌های مقوایی و ظروف حمل و نقل ساخت که نمونه‌ای برجسته از «معماری اضطراری» او بود. یک مثلث شیشه‌ای رنگی جلوی کلیسا تصاویری از پنجره گل رز معروف کلیسای جامع سابق را در خود جای داده است. 

۲ مرکز پمپید-مِتس (۲۰۱۰)، متس، فرانسه

طراحی گالری بان که با سقف چوبی چندلایه شبیه پوست پلاستیکی کشیده به نظر می‌رسد، مجموعه‌ای از منحنی‌های مواج ارائه کرده که به زیبایی آثار زیرشان، هستند. 

اهداف و هنر طراحی‌های پناهگاه بان چیزهایی هستند که آن‌ها را فوق‌العاده می‌کنند. مصالح به یک معنا غیرمادی هستند، گرمای شبستان کلیسا، مانند چیزی که او پس از ویران شدن کلیسای جامع شهر در اثر زلزله با لوله‌های مقوایی در نیوزیلند ساخت، هیچ ربطی به استفاده هوشمندانه از یک جایگزین ارزان ندارند. مسئله اصلی سرعتی است که بان با آن، ارتباط افراد با سازه‌ها را تشخیص داد و ظرافت راه‌حل او، راه‌حلی که فراتر از یک جایگزین عجولانه بود. یکی از بینش‌های اصلی بان، اینکه معماران ماندگاری یک سازه را تشخیص نمی‌دهند، بوی حقیقت می‌دهد. در حالی که مجموعه آثار او شامل موزه‌های هنر مدرن خارق‌العاده (مرکز پمپید-مِتس) و مجتمع‌های مسکونی مجلل می‌شود، آسانی ساخت فضاهای فوق‌العاده و مفید برای کسانی که بیشترین نیاز را به آن‌ها دارند توسط بان نشان می‌دهد او معماری است که با مخاطباش ارتباط برقرار می‌کند. 

۳ خانه کرکره‌های فلزی (۲۰۰۸)، نیویورک

بان نیز امضای خودش را به کادر رو به رشد این مجتمع‌های مسکونی منهتن به یادگار گذاشته که معماران تحسین‌شده‌ای آن‌ها را طراحی کرده‌اند. این واحدهای دوبلکس بین کرکره‌های فلزی موتوردار و یک سری درهای شیشه‌ای کشویی در طبقه اول، با مفاهیم فضا و نور بازی می‌کنند. 

۴ خانه چوبی-کاغذی (۱۹۹۵)، کوبه، ژاپن

این سازه‌های ۱۶ متر مربعی، مفهوم مقوای بان را به زیبایی نشان میدهند. در این سازه‌ها لوله‌گذاری به عنوان سازه‌ی باربر استفاده شده که می‌تواند هم ضدآب و هم مقاوم در برابر شعله باشد. از جعبه‌های آبجو (به رنگ زرد در تصویر بالا) برای پشتیبانی استفاده شده است. بان ظاهراً Kirin را انتخاب کرد چون رنگ برچسب‌ها با هم تطابق بیشتری داشتند. از این طرح از آن زمان برای امدادرسانی در بلایای طبیعی در هند و ترکیه استفاده شده است. 

۵ ساختمان اداری تامدیا (۲۰۱۳)، زوریخ، سوئیس

در یک نگاه، این جعبه دلباز شبیه یک دفتر معمولی برای یک مجموعه رسانه‌ای به نظر می‌رسد و پنجره‌های برجسته و باز آن رو به رودخانه نزدیک هستند. اما اسکلت این سازه که از یک سری قطعات چوبی بدون نیاز به اتصال یا چسب ساخته شده، گواه سطح بسیار عمیق‌تری از مهارت و مراقبت است، مانند ویژگی‌های متعدد دیگری مانند سیستم گرمایش و سرمایش آب‌های زیرزمینی که آن را به یک مدل طراحی محیطی تبدیل کرده است. 

۶ خانه دیوار پرده‌ای (۱۹۹۵)، توکیو، ژاپن

بان با در نظر گرفتن ایده‌ی دیوار بیرونی و مفهوم صفحه نمایش شوجی، فضای باز مثلثی این خانه معاصر را با پرده‌های بزرگی پوشانده که آرامش سورئالی در داخل و جدایی از کلان‌شهر بزرگ را فراهم می‌کند. 

۷ مرکز نیکلاس جی. هایک (۲۰۰۸)، توکیو، ژاپن

اگر ساختمانی که قرار است با آن کار کنید فقط ۵۶ فوت عرض داشته باشد، چگونه می‌توانید برای هفت برند مختلف گروه سوآچ حریم خرده‌فروشی بسازید؟ شیگرو بان این چالش را با چیدن فروشگاه‌ها روی هم در این بوتیک و سپس ایجاد مجموعه‌ی کوچکی از نمایشگاه‌های طبقه همکف با آسانسورهای جداگانه که فقط به برند خاصی راه دارند، برطرف کرد. این ساختار مانند ساعت کار می‌کند، طرحی مناسب برای ساعت ساز بوتیک. 

۸ موزه نومَدیک (۲۰۰۵)، نیویورک

این سازه‌ی موقت هنری که از کانتینرهای حمل و نقل ساخته شده به یک نمایشگاه مسافرتی تبدیل شده است. لوله‌های کاغذی بین نمایش‌ها در یک کانتینر حمل و نقل یدکی بسته‌بندی می‌شوند، به شهر بعدی منتقل می‌شوند و سپس برای راه‌اندازی مغازه با کانتینرهای اجاره‌ای همان منطقه استفاده می‌شوند. اولین بار از آن‌ها برای برگزاری نمایشگاه عکاسی و فیلم «خاکستر و برف» گریگوری کولبرت در اسکله غربی در منهتن استفاده شد. 

۹ خانه عریان (۲۰۰۰)، کاواگوئه، ژاپن

در این خانه پلان طبقه باز، واحدهای اتاق مکعبی روی چرخ دارد که می‌توان آن‌ها را متناسب با حال و هوا و موقعیت جابجا کرد. این یک طراحی باورنکردنی است که خوشبختانه هرگز یک تهیه‌کننده تلویزیون واقع‌نما از آن اقتباس نکرد. 

۱۰ خانه موقت جدید

سال ۲۰۱۳، دفتر بان نمونه اولیه مسکن‌سازی جدید خود را به نام New Temporary House (خانه موقت جدید) معرفی کرد که نمای بیرونی آن از پانل‌های ساندویچی عایق‌دار و پلاستیک تقویت‌شده با فیبر ساخته شده است. 

۱۱ خانه مبلمان

برند ژاپنی Muji فروش خانه اسباب خود را سال ۲۰۱۴ آغاز کرد که با استفاده از مبلمان (یعنی واحدهای ذخیره‌سازی) به عنوان ماژول‌های باربر پیش‌ساخته شده است. نمای بیرونی «خانه مبلمان» بیشتر شبیه آلاچیق است تا یک جعبه.

مترجم: زهرا ذوالقدر