ترکیه چگونه خودروساز شد؟ تحلیل صنعت خودروی ترکیه و درس‌هایی برای ایران

در حالی‌که صنعت خودروی ایران همچنان با چالش‌هایی چون انحصار، فناوری قدیمی و وابستگی به دولت دست‌وپنجه نرم می‌کند، ترکیه توانسته در دهه‌های اخیر به یکی از صادرکنندگان بزرگ خودرو در منطقه و حتی اروپا تبدیل شود. چگونه کشوری که زمانی فاقد صنعت خودروسازی مستقل بود، حالا به پایگاه تولیدی برندهای جهانی و خالق برند ملی تبدیل شده؟ در این مقاله با نگاهی به مسیر رشد صنعت خودروی ترکیه، به بررسی عواملی می‌پردازیم که ایران می‌تواند از آن‌ها بیاموزد.

نگاهی به صنعت خودروی ترکیه در سال ۲۰۲۵

ترکیه در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خودرو در اروپا است. بر اساس آخرین آمارها:

شاخص مقدار در سال ۲۰۲۴

خودروسازان فعال در ترکیه

ترکیه تبدیل به پایگاه تولیدی برندهای جهانی در اروپا و آسیا شده است:

برند نوع حضور در ترکیه

نکته مهم: بیش از ۷۵٪ تولیدات این شرکت‌ها صادر می‌شود، و ترکیه نقش مهمی در زنجیره جهانی تأمین خودرو دارد.

برند ملی ترکیه: TOGG

در سال ۲۰۱۹، ترکیه پروژه‌ای بزرگ به نام TOGG را آغاز کرد؛ نخستین خودروساز ملی با تمرکز بر خودروهای تمام‌برقی و فناورانه.

TOGG T10X، نخستین شاسی‌بلند الکتریکی ترکیه، در سال ۲۰۲۳ وارد بازار شد و با استقبال خوبی مواجه شد.

ویژگی‌های TOGG T10X

ترکیه با TOGG قصد دارد در آینده به یک صادرکننده خودروهای برقی و هوشمند تبدیل شود.

عوامل کلیدی موفقیت صنعت خودروی ترکیه

۱. زیرساخت قوی صادرات‌محور

ترکیه از ابتدا صنعت خودروسازی خود را با هدف صادرات طراحی کرد. نزدیکی به بازار اروپا، عضویت در اتحادیه گمرکی با اتحادیه اروپا، و سرمایه‌گذاری در بنادر و حمل‌ونقل، صادرات خودرو را تسهیل کرده‌اند.

۲. جذب خودروسازان جهانی

برندهای معتبری مانند فورد، رنو، فیات، تویوتا و هیوندای دارای کارخانه‌های تولید خودرو یا مونتاژ در ترکیه هستند. این شرکت‌ها نه‌تنها اشتغال‌زایی کرده‌اند، بلکه دانش فنی و تکنولوژی مدرن را به کشور وارد کرده‌اند.

۳. توسعه قطعه‌سازی داخلی با رویکرد صادراتی

برخلاف ایران، صنعت قطعه‌سازی ترکیه فقط برای تأمین داخلی توسعه نیافته، بلکه بسیاری از قطعه‌سازان ترک صادرات فعال به اروپا، آمریکای شمالی و آفریقا دارند. کیفیت قطعات در استانداردهای جهانی تولید می‌شود.

۴. پروژه ملی خودروی برقی (TOGG)

ترکیه با حمایت کامل دولت، پروژه خودروی ملی برقی به نام TOGG را با همکاری بخش خصوصی راه‌اندازی کرده است. این خودرو با طراحی داخلی، زیرساخت شارژ ملی، و هدف‌گذاری برای صادرات، نماد ورود ترکیه به عصر خودروهای آینده است.

عامل کلیدی توضیح

مقایسه با صنعت خودروی ایران

شاخص ایران ترکیه

درس‌هایی که ایران می‌تواند از ترکیه بگیرد

۱. جذب سرمایه‌گذاری خارجی به‌جای وابستگی به دولت

با ایجاد فضای شفاف حقوقی و رفع موانع ارزی و سیاسی، می‌توان شرکت‌های جهانی را به تولید در ایران جذب کرد.

۲. اصلاح ساختار مالکیت صنعت

ترکیه نشان داده که خصوصی‌سازی واقعی (نه خصولتی) باعث ارتقای کیفیت و بهره‌وری می‌شود.

۳. توسعه صادرات‌محور

بازار داخلی ایران با محدودیت مواجه است؛ راه توسعه، تولید صادرات‌محور است، نه انحصار داخلی.

۴. ایجاد برند ملی واقعی با فناوری روز

برند ملی موفق، بدون پلتفرم مستقل، نوآوری، طراحی جهانی و شبکه خدمات، فقط یک اسم باقی می‌ماند.

۵. توسعه قطعه‌سازی به‌صورت مستقل و جهانی

مانند ترکیه، ایران باید تولیدکننده قطعات جهانی برای برندهای بین‌المللی باشد، نه فقط برای داخلی‌ها.

درس کلیدی شرح

جمع‌بندی

ترکیه با سیاست‌گذاری دقیق، جذب سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی صادرات‌محور و ایجاد برند ملی فناورانه، مسیر متفاوتی را نسبت به ایران طی کرده است. در حالی که خودروسازی ایران گرفتار انحصار، قیمت‌گذاری دستوری و فناوری‌های منسوخ شده، ترکیه در حال تبدیل شدن به یک قدرت نوظهور در صنعت خودروی جهانی است. ایران می‌تواند با اصلاح مسیر و الهام از مدل ترکیه، آینده متفاوتی برای خودروسازی‌اش رقم بزند.

منبع: خبرآنلاین