جسارت اولین زن پزشک قانونی ایران در جمعی مردانه

با گام‌های پرقدرت قدم برمی‌دارند و بر اندیشه و ایده‌های روشن و درستشان پا می‌فشارند تا تاریخ و زمانه را وادار کنند نام‌شان را به‌عنوان زنان تاثیرگذار چنان باصلابت فریاد بزند که برای همیشه در اندیشه مردان و زنان این سرزمین ماندگار بماند.

نصرت‌الملوک کاشانچی، اولین پزشک قانونی زن در ایران، یکی از این زنان قدرتمند است. او برای بالا بردن سطح آگاهی و امکانات جامعه قدم‌هایش را بلند برداشت و در این راه از هیچ تلاشی فروگذار نکرد، تلاش‌هایی که تاثیر آن برای همیشه در حافظه تاریخی این ملت باقی است.

سال ۱۲۹۳ به دنیا آمد. پدرش علینقی کاشانچی تاجر معروف و از ثروتمندان تراز اول زمان بود. در پایان دوره دبستان، به رسم آن روزگار، با پسرعمویش ازدواج می‌کند، ازدواجی که به جدایی می‌انجامد و می‌شود آغازگر راهی که به ادامه تحصیل و مدرک دکترای زنانش ختم می‌شود.

در ۱۸‌سالگی جزو نخستین زنانی است که وارد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران می‌شود. با آغاز جنگ جهانی به برلین و بعد فرانسه می‌رود و دکترای زنان را تکمیل می‌کند.

به کشور که می‌آید در جنوب تهران در یکی از ساختمان‌های پدرش در سبزه‌میدان پلی‌کلینیک تخصصی زنان و مامایی تاسیس می‌کند و رایگان به زنان نیازمند خدمات می‌دهد.

وقتی می‌بیند عمده مشکلات زنان، به‌خصوص طبقات آسیب‌پذیر، از بی‌سوادی است کنار همین درمانگاه کلاس اکابر دایر می‌کند و شروع می‌کند به باسواد کردن زنان در این زمان.

شما می‌دانید و وجدانتان

روزی چند تاجر سرشناس میهمان پدرش بودند. قبل از اینکه پدر و برادرانش متوجه شوند و او را بیرون کنند وارد جمع مردانه‌شان می‌شود و از نیاز جنوب شهر تهران به بیمارستان می‌گوید و اینکه چطور به علت نبود دارو و پزشک، زنان بسیاری در هنگام زایمان می‌میرند.

در این هنگام برادرانش او را که جرات کرده بود و جو آن روزگار را شکسته و به جمع مردانه راه یافته بود از مجلس بیرون می‌کنند. هنگام بیرون رفتن با صدای بلند می‌گوید: «حجت را بر شما تمام کردم! حال شما می‌دانید و وجدان‌تان. »

پس از نیم ساعت یکی از برادران به سراغش می‌رود و می‌گوید: «آقایان با تو کار دارند. پشت در بمان و به پرسش‌های آنان پاسخ بده.»

آن روز تجار خرج تاسیس یک درمانگاه مجهز را تقبل می‌کنند. نصرت‌الملوک با کمک دوستان مهندسش کار ساخت درمانگاه را شروع می‌کند. کمک‌های خیرانه که زیاد می‌شود اولین بیمارستان مجهز به نام «بازرگانان» را می‌سازد؛ بیمارستانی که امروزه در انتهای اتوبان شهید محلاتی، نبش خیابان ری است.

بستری شدن پروفسور «عدل»،  پدر جراحی ایران، یا چهره‌ سیاسی دیگری مانند آیت‌الله «‌کاشانی» برای درمان در این بیمارستان نشان‌دهنده اعتبار بیمارستان بازرگانان در آن روزگار بوده است.

بانوی اولین‌ها

نصرت‌الملوک کاشانچی مدتی بعد کار نظارت بر ساخت بیمارستانی برای وزارت دادگستری را در مجاورت خیابان خیام برعهده می‌گیرد و با راه‌اندازی بخش زنان پزشکی قانونی می‌شود اولین زن پزشکی قانونی ایران. کاشانچی در کنار همه این فعالیت‌ها مخارج تحصیل چند دانش‌آموز بااستعداد را هم برعهده داشت و وسایل رفاه آنها را فراهم می‌کرد.

پس از انقلاب هم  مورد احترام بود، زیرا فرزندانی که مورد حمایت دکتر نصرت‌الملوک قرار گرفته و به‌ جایگاهی رسیده بودند یه یاد مهربانی‌های خانم دکتر گاهی همایش‌هایی برگزار و از او دعوت می‌کردند ‌که البته به علت کهولت سن از شاگردانش می‌خواست در این دورهمی‌ها شرکت کنند.

نصرت‌الملوک کاشانچی اردیبهشت سال ۱۳۶۹ درگذشت.

منبع: همشهری