عجیب‌ترین کتاب‌های تاریخ؛ از دست‌نوشتۀ رازآمیز تا انجیل شیطان
بیشتر کتاب‌های دنیا برای خوانده شدن و فهمیده شدن نوشته شده‌اند اما کتاب‌هایی هم هستند که انگار نوشته شده‌اند تا مثل یک راز غیرقابل فهم باقی بمانند!
فرادید | شاید فکر کنیم هرکسی که کتابی می‌نویسد، دوست دارد تعداد خوانندگان کتابش زیاد باشد؛ هرچقدر بیشتر بهتر! اما واقعیت این است که همۀ نویسندگان اینطور نبوده‌اند. بعضی از کتاب‌ها طوری نوشته می‌شدند که فقط مخاطبان خاصی بتوانند آن‌ها را بخوانند و بفهمند.
به گزارش فرادید؛ ظاهرا بعضی از نویسندگان در طول تاریخ آنقدر به خصوصی باقی ماندن نوشته‌هایشان اهمیت می‌داده‌اند که آن‌ها را با زبانی ناشناخته نوشته‌اند؛ شاید به این خاطر که فقط عده خاصی بتوانند آن‌ها را بفهمند. بعضی از این کتاب‌ها با کدهای رمزی نوشته شده‌اند که هنوز هم کسی از رمز و راز آن‌ها به درستی سر درنیاورده است. بیشتر این آثار به مرور زمان ناپدید شده‌اند، اما برخی از آن‌ها نیز هنوز باقی مانده‌اند. در ادامه، با ده مورد از اسرارآمیزترین کتاب‌های جهان آشنا خواهید شد.
۱. دست‌نوشته‌ی وُینیچ (Voynich)
دست‌نوشته‌ی وُینیچ اسرارآمیزترین دست‌نوشته‌ی تاریخ به یک زبان ناشناخته است. دانشمندان و محققان هنوز در حال رمزگشایی آن هستند. این دست‌نوشته نخستین بار سال ۱۹۱۲ کشف شد، زمانی که یک دلال لهستانی کتاب‌های عتیقه به نام ویلفرید وُینیچ آن را خرید. این دست‌نوشته حاوی ۲۵۰ صفحه به زبان یا کدهای کشف‌نشدنی عجیب است. محققان و دانشمندان در تلاشند تا متون این دست‌نوشته را رمزگشایی کنند. تا به حال چندین نظریه در این مورد ارائه شده که هیچکدام از آن‌ها به صورت قطعی و همکانی مورد قبول محققان واقع نشده است.
این دست‌نوشته که گمان می‌رود در قرن پانزدهم یا شانزدهم نوشته شده باشد حاوی تصاویری از حیوانات، افراد، طالع‌بینی‌ها، نماد‌های زودیاک، گیاهان دارویی و نقشه‌ها است. با این حال، مصرشناس آلمانی، رِینِر هانیگ ادعا کرد این دست‌نوشته را رمزگشایی کرده است. او باور داشت این دست‌نوشته نه به یک زبان هندی-اروپایی، بلکه به یک زبان سامی (عربی-عبری) نوشته شده است. دست‌نوشته‌ی وُینیچ همچنان معما باقی مانده است؛ معمایی که منشا و معانی نوشته‌هایش در گذر زمان از بین رفته است.
۲. کتاب سویگا (Soyga)
کتاب سویگا یک کتاب لاتین قرن شانزدهمی با دستورالعمل‌های مفصلی برای مراسم جادویی، افسون‌گری، طالع‌بینی و دیوشناسی است. نام دیگر این کتاب « آلدارای » (Aldaraia) است. نویسنده‌ی کتاب ناشناس است، اما نخستین کسی که آن را در اختیار گرفت دانشمندی به نام جان دی بود (اوایل دهه‌ی ۱۵۸۰) که آن زمان مشاور ملکه الیزابت بود. دی تمام عمرش را صرف تلاش برای رمزگشایی این کتاب کرد. قسمت اعظم کتاب به زبان لاتین عادی نوشته شده است که خواندنش آسان است. اما این کتاب همچنین حاوی پاراگراف‌های متعددی است که جادوها، فرمول‌های جادویی گیج‌کننده، طلسم‌های محافظت و سلسله‌مراتب فرشتگان و شیاطین را توصیف می‌کند.
دی هرگز نتوانست ۳۶ صفحه‌ی آخر کتاب سویگا را که حاوی ۳۶ جدول بود رمزگشایی کند. این کتاب پس از مرگ او در سال ۱۶۰۹ گم شد و در سال ۱۹۹۴ دو نسخه از آن در دو مکان مختلف دوباره کشف شد؛ یک‌جا در کتابخانه بریتانیا و دیگری در کتابخانه‌ی بودلیان. با این حال، رمز و راز این کتاب همچنان به قوت خود باقیست. اینکه چه کسی آن را نوشته؟ آن ۳۶ جدول و واژگان جادویی آن‌ها چه معنایی دارند؟ هیچ‌کس نمی‌داند!
۳. دست‌نوشته‌ی روهانک (Rohonc)
این دست‌نوشته که سال ۱۸۳۸ کشف شد به یک زبان غیرقابل‌کشف نوشته شده است. این دست‌نوشته‌ی ۴۵۰ صفحه‌ای نخستین بار سال ۱۸۳۸ در آکادمی علوم مجارستان کشف شد. از زمان کشف آن، دانشمندان، زبان‌شناسان و رمزگشایان تلاش کرده‌اند زبان ناشناخته‌ی آن را رمزگشایی کنند، اما تا به امروز، حتی یک کلمه از آن هم رمزگشایی نشده است. این دست‌نوشته حاوی حدود ۹۰ تصویر کارتون‌مانند از نبرد‌ها و موضوعات مذهبی مختلف است. هنوز حتی روشن نیست متون آن را باید از راست به چپ خواند یا برعکس!
این دست‌نوشته نخستین بار در یکی از کاتالوگ‌های کتابخانه‌ی روهانک پیدا شد. این باور وجود دارد که این دست‌نوشته یک اثر باستانی متعلق به یک فرهنگ گمشده در زمان نیست، بلکه اثری است که به عمد به زبان رمزی پیشرفته‌ای نوشته شده که باهوش‌ترین افراد هم قادر به رمزگشایی آن نیستند. تنها چیزی که در مورد این دست‌نوشته قطعیت دارد قدمت کاغذی است که برای نوشتن آن استفاده شده و به ایتالیای قرن شانزدهم بازمی‌گردد.
۴. پوپول ووه (Popol Vuh)
پوپول ووه متنی است متعلق به اواسط قرن ۱۵ میلادی به زبان مایاییِ کیچه که روایتی از خلقت انسان‌ها و حیوانات است. نام دیگر آن « کتاب مردم » است. این سند مایایی، فرهنگ و اسطوره‌های مایایی‌ها را توصیف می‌کند و خلقت جهان، اعمال خدا و مهاجرت و سکونت مردمان کیچه را تا زمان فتح اسپانیایی‌ها در قرن شانزدهم پس از میلاد گزارش می‌دهد. کتاب به دوقلو‌های قهرمان هوناهپو و شبالانک اشاره می‌کند که در نهایت به خورشید و ماه تبدیل می‌شوند؛ بر اساس افسانه‌های این کتاب، در آغاز فقط آسمان و دریا بود، سپس خالقانِ زمین حیوانات، مرد‌ها و زنان را آفریدند. این کتاب نخستین بار در دهه‌ی ۱۷۰۰ توسط کشیش فراسیسکو شیمِنِز در گوآتمالا پیدا شد. این کتاب زبان ناشناخته‌ای ندارد اما مثل دریچه‌ای شگفت‌انگیز به رازهای تمدن‌های بومی آمریکا است.
۵. کتاب پیشگوییها (Les Propheties)
این کتاب پر از پیشگویی‌های میشل دو نسترادم یا نوستراداموس است که توسط خود او در قرن شانزدهم نوشته شد. نوستراداموس یک پیشگوی فرانسوی بود که ادعا می‌کرد می‌تواند حوادث آینده را پیش‌بینی کند. یکی از بهترین آثار او همین کتاب پیشگوییها بود که نخستین بار سال ۱۵۵۵ چاپ شد و انتشار آن از زمان مرگ او متوقف نشده است. نوستراداموس جمعیت زیادی را مجذوب خود کرد که او را به واسطه‌ی پیشگویی رویداد‌های مهم تاریخی از قبیل ظهور هیتلر، پیروزی‌های ناپلئون، انقلاب فرانسه، مرگ هنری دوم، آتش‌سوزی بزرگ لندن، حمله‌ی یازده سپتامبر، کشتن جان‌اف‌کندی و فجایع مهم دیگر ستایش می‌کنند. هرکدام از پیشگویی‌های این کتاب در چهار بیت شعر هم‌قافیه نوشته شده‌اند. دانشمندان زیادی ادعا می‌کنند پیشگویی‌های او صرفاً تفسیر‌ها یا ترجمه‌های اشتباه هستند.
۶. کتاب کیبالیون (Kybalion)
این کتاب که توسط «سه عضو تازه» نوشته و در سال ۱۹۰۸ منتشر شده حاوی اطلاعات رمزی درباره‌ی نحوه‌ی کنترل ذهن انسان است. این کتاب شالودۀ سحر و جادو و هفت اصل باستانی آن را توضیح می‌دهد. اصول توصیف‌شده در این کتاب رازهای بزرگی هستند که دهان به دهان نقل شده‌اند. بر طبق ادعای این کتاب، هرمس تریسمجیستوس یک حکیم باستانی بود که نخستین بار این دانش را به صورتی ماورائی دریافت کرده بود. دانش این کتاب همیشه با رازداری سفت و سختی حفظ شده است و همیشه بخشی از علوم غریبه بوده است؛ منظور از علوم غریبه در این کتاب صرفاً به معنای «مرموز نگهداشته شده» است. در این کتاب، سه عضو تازه دانش و اصول مربوط به ذهن‌گرایی و تجربه‌ی انسانی را توصیف می‌کنند؛ اینکه چگونه می‌توان بر ذهن نفوذ کرد و آن را منطبق با میل فردی تغییر داد. در مجموع، کیبالیون حاوی اطلاعات ادعایی زیادی درباره‌ی شالوده‌های جهان هستی است.
۷. دست‌نوشته‌ی سرافینیانوس (Seraphinianus)
سرافینیانوس سال ۱۹۸۱ منتشر شد. این کتاب دایره‌المعارفی از یک دنیای تخیلی با تصاویری عجیب و غریب است. خالق این کتاب معمار ایتالیایی لوئیجی سرافینی است. او این کتاب را در اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ تدوین کرد. این کتابِ ۳۰۰ صفحه‌ایِ اسرارآمیز، راهنمای دنیای بیگانه‌ای است که یک هستی خیالی را توصیف می‌کند. این کتاب یک هنر سورئالیستی است که در آن سر‌ها برش داده می‌شوند و به اشیاء دیگری تبدیل می‌شوند. کتاب پر از تصاویری از گیاهان، حیوانات، نقشه‌ها، ماشین‌ها، انسان‌ها، غذاها، بازی‌ها، ساختمان‌ها و انسان‌نما‌ها است و حکاکی‌های دستی عجیبی و غریبی دارد، مثلاً میوه‌ای که از آن خون می‌ریزد، درختانی که ریشه‌های خودشان را می‌کَنند و مهاجرت می‌کنند، گل‌های عجیب، گونه‌های عجیب و غریبی از حیوانات، بازی‌های عجیب و موارد دیگر. مردم همواره در جستجوی یافتن رمز پنهان در پس زبان غیرعادی این کتاب بوده‌اند، اما خود سرافینی می‌گوید هیچ معنای پنهانی در پس این کتاب وجود ندارد. قصد او فقط خلق کتاب منحصربفردی بوده که حس تعجب و شگفتی را در اذهان خوانندگان ایجاد کند.
۸. پاپیروس جادویی یونان
این کتابِ متعلق به قرن دوم پیش از میلاد، راهنمای جادوگری، آیین‌ها و پیشگوییها است. قسمت اعظم کتاب به زبان یونان باستان است. مطالب پاپیروس متعلق به زمانی بین ۱۰۰ پیش از میلاد تا ۴۰۰ پس از میلاد است. این کتاب متشکل از دستورالعمل‌هایی درباره‌ی نحوه‌ی فراخواندن شیطان، گشودن در‌های عالم اموات، حفاظت از خود در برابر موجودات وحشی و راه دستیابی به یک دستیار ماوراء طبیعی، همگی به معنای وجودی دگرجهانی است که به دستور شما عمل می‌کند. معروف‌ترین طلسم‌ها، طلسم‌های پیشگویی هستند. این نسخه‌ی کهن در دهه‌ی ۱۷۰۰ از طریق تجارت آثار باستانی کشف شد. شناخته‌شده‌ترین متن این کتاب «مناجات‌نامه‌ی میترا» است.
۹. دست‌نوشته‌ی گیگاس (Gigas)
این بزرگ‌ترین کتاب خطی و مصور قرون وسطایی است که ۹۲ سانتی‌متر طول آن است و بر طبق افسانه‌ها در طول یک شب نوشته شده است. این کتابِ تزیین‌شده در اوایل قرن سیزدهم توسط راهبی از پادشاهی بوهمیا نوشته شد. این کتابِ ۹۲ سانتی‌متری شامل کل انجیل‌ها به زبان لاتینی و چند متن قرون وسطایی دیگر است. اما آن چیزی که شهرت خاص این کتاب را به ارمغان آورده، اندازه‌ی بسیار بزرگ و تصویر بسیار عجیبی از شیطان است که کل یکی از صفحات کتاب را پوشانده است و به خاطر همین تصویر است که این کتاب به «انجیل شیطان» معروف شده است.
این کتاب شاید از خیلی جهات معمولی به نظر برسد اما یک افسانۀ قرون وسطایی جالب در مورد آن وجود دارد؛ طبق این افسانه راهبی سوگند‌های رهبانی‌اش را شکست و مجازات او این بود که زنده در دیوار قرار داده شود. او در عوض زنده ماندن، قول داد برای تجلیل از صومعه، کتابی بنویسد. او شروع به نوشتن متن کتاب کرد، اما اطمینان داشت که نمی‌تواند آن را تمام کند بنابراین از شیطان تقاضای کمک کرد. شیطان نیز در قبال تسخیر روح راهب، کاری کرد که او در عرض یک شب کتاب را کامل کند. می‌گویند بازآفرینی این نسخه‌ی خطی مستلزم ۲۰ سال نوشتن بدون‌وقفه است و این زمان فقط برای تکمیل بخش خوش‌نویسی آن کافیست، نه تمام کتاب!
۱۰. پیکاتریکس (Pixatrix)
پیکاتریکس کتابچه‌ای به زبان عربی است که در قرن دهم یا یازدهم نوشته شده و حاوی اطلاعاتی درباره‌ی ستاره‌شناسی و جادوی غریبه است. این ۴۰۰ صفحه نظریه‌ی وابسته به ستاره‌شناسی به عربی « غایة الحکیم » به معنای هدف حکیم نام دارد و درباره‌ی طلسم و دستورالعمل‌های جادویی و وردخوانی برای رسیدن به انرژی‌های اسرارآمیز است. توصیفات و طلسم‌های نجومی آن به زبان‌های مختلف ترجمه شده‌اند و فرهنگ‌ها و پیروان زیادی در سراسر دنیا از آن‌ها استفاده کرده‌اند. مواد تشکیل‌دهنده‌ی این طلسم‌های جادویی عبارتند از: خون، مدفوع و موادی که با تریاک و گیاهان روان‌گردان ترکیب می‌شوند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
