«ظرف قرعهکشی» روم باستان بعد از 2 هزار سال از زیر خاک بیرون آمد
باستانشناسانی که در پارک باستانشناسی مولینته در کارتانیای اسپانیا مشغول کاوش بودند، ظرفی فلزی کشف کردند که بهشدت بر اثر آتشسوزی سوخته و زیر بقایای فروریخته ساختمانی مدفون شده بود؛ ساختمانی که در پایان سده سوم میلادی در آتش نابود شده بود.
فرادید| در نگاه نخست، این شیء چندان قابلتوجه به نظر نمیرسید: تودهای فلزی و خوردهشده که بر اثر حرارت و گذر زمان تکهتکه شده بود. با این حال، پس از بازسازی بیش از ۲۰۰ قطعه جداگانه، پژوهشگران دریافتند این شیء یک سیتلا (sitella) یا سیتیلا (sitilla) است؛ نوعی جام فلزی رومی که در فرایندهای رسمی قرعهکشی به کار میرفت.
به گزارش فرادید، زیر لایههای زنگزدگی، کتیبهای حکشده پدیدار شده که از دید تاریخی اهمیتی غیرمنتظره داشت: نام یک فرماندار رومی که پیشتر در هیچ متن تاریخی شناخته نشده بود.
این کتیبه از فردی به نام «اسپوریوس لوکرتیوس تریسیپیتینوس» بهعنوان «کوائستور پرو پرائتوره» یاد میکند؛ یک مقام اداری و نادر. برخلاف یک کوائستور معمولی، او در صورت غیبت یا ناتوانی فرماندار وقت، اختیار کامل اداره استان را بر عهده میگرفت. چنین ترتیباتی در استان «هیسپانیا سیتهریور» بهندرت ثبت شدهاند و همین نکته ارزش این یافته را دوچندان کرده است.
روی این ظرف واژه SORTES دیده میشود که کاربری آن را در قرعهکشی تأیید میکند. در زندگی مدنی روم، از این قرعهکشیها برای گماردن مقامات، واگذاری مأموریتها یا نقشهای تشریفاتی استفاده میشد. هرچند متن به قرعهکشی لوحها اشاره دارد، اما به دلیل ناقص بودن کتیبه، پژوهشگران نمیتوانند با قطعیت روشن کنند این قرعهکشی به گماردنهای اداری، انتخابات محلی یا مشورتهای مذهبی مربوط بوده است.
به گفته پژوهشگرانی که نتایج این مطالعه را منتشر کردهاند، «اسپوریوس لوکرتیوس تریسیپیتینوس» به احتمال زیاد سناتوری بوده که بین سالهای ۴۷ تا ۲۷ پیش از میلاد، پیش از اصلاحات اداری آگوستوس، اداره این استان را بر عهده داشته است. این کتیبه نه نام فردی گمنام، بلکه شخصیتی فعال در زندگی مدنی «کارتاگو نُوا» را نشان میدهد که حتی ممکن است در تأمین مالی پروژههای عمومی نقش داشته باشد.
این کشف، نگاهی نادر و روشنگر به چگونگی تلاقی قدرت، بخت و منافع اقتصادی در یکی از ثروتمندترین مناطق مدیترانه رومی ارائه میدهد.
مترجم: زهرا ذوالقدر
