فرادید | هزاران نفر از مسلمانان بوسنیایی هفته گذشته در بیست و یکمین سالگرد قتل عام سربرنیتسا 127 تن از قربانیان این قتل عام را به خاک سپردهاند. این اجساد که هویت آنها اخیرا شناسایی شده بود روز دوشنبه در حضور هزاران نفر به خاک سپرده شد. "آودیجا ممیچ" 14 ساله، جوانترین و "مصطفی هادزوویچ" 77 ساله مسنترین قربانی دفن شده در سال جاری میلادی بودهاند. هویت این 127 نفر از طریق آزمایش دی.ان.ای مشخص شد و با خاکسپاری آنان شمار مجموع قربانیانی که هویت آنها شناسایی شده است به شش هزار و 464 نفر رسید.
به گزارش مجله تاریخ فرادید، نسل کشی بوسنی به دو نسل کشی توسط نیروهای صرب در سربرنیتسا در سال 1995 و پاکسازی قومی که در سراسر بوسنی توسط ارتش صرب در طول جنگ 1992-1995 انجام گرفته است مربوط میشود. این کشتار را دومین فاجعه انسانی در اروپا پس از جنگ جهانی دوم میدانند. گرچه پس از آنکه در 11 ژوئیه 1995 نیروهای مسلح صرب وارد شهر سربرنیتسا (در بوسنی و هرزگوین امروزی) شدند سازمان ملل پیشتر این منطقه را زیر پوشش امنیتی خود قرار داد اما سربازان صرب در مدت 5 روز اشغال این شهر از 8هزار مسلمان را قتل عام کردند.
در سالهای اخیر در دره "درینا" در حد فاصل صربستان و بوسنی از 275 گورستان جمعی، اجساد 8372 نفر کشف شده است اما بسیاری از ساکنان منطقه که گم شده اند تا کنون اثری از آنان به دست نیامده است.
جنگ بوسنی سرانجام در سال 1995 با مداخله نظامی امریکا و نیروهای ناتو به پایان رسید؛ دادگاههای بین المللی بعدها از این کشتار با عنوان نسل کشی یاد کردند."رادووان کاراجیچ" رییس جمهوری اسبق صربسکا و "راتکو ملادیچ" فرمانده اسبق ارتش صربسکا، عاملین اصلی این جنایت شناختهشدند که کاراجیچ و ملادیچ به ترتیب در سال 2008 در "بلگراد" و 2011 در "لازاروو" دستگیر شدند.
گفتنی است چندی قبل "گاردین" در گزارشی اعلام کرد که بر اساس اسناد طبقهبندی شده دولتهای امریکا، انگلیس و فرانسه شهر سربرنیتسا را که سازمان ملل "منطقه امن" اعلام کرده بود، تسلیم صربها کردند.
گروهی از زنان و کودکان مسلمان بوسنیایی با کامیون های نیروهای حافظ صلح از "سربرنیتسا" خارج میشوند. 31 مارس 1993
کامیون های نیروهای حافظ صلح در حال خارج کردن زنان و کودکان مسلمان از مناطق تحت محاصره در سربرنیتسا. 31 مارس 1993
"رادکو ملادیچ" فرمانده نیروهای صرب در گوشی با "رادووان کاراجیچ" رئیس جمهور صرب صحبت میکند، آگوست 1993؛ رادوان کاراجیچ که بعدها به قصاب بوسنی معروف شد سال ها رهبری صرب ها در بوسنی را برعهده داشت و پس از جنگ سال ها از سوی مجامع بین المللی تحت پیگرد قرار داشت تا سرانجام در سال 2008 در صربستان بازداشت شد.
گروهی از نیروهای ارتش صربستان که "سربرنیتسا" را در محاصره خود درآوردهاند. 31 می 1993
نیروهای حافظ صلح هلندی در راه "لوکاواک" در "سربرنیتسا"، 28 فوریه 1994؛ پس از آنکه در 16 آوریل 1993، شورای امنیت سازمان ملل طی قطعنامهٔ 819، سربرنیتسا را منطقهٔ امن اعلام کرد 400 سرباز مسلح هلندی برای ایجاد امنیت در این منطقه مستقر شدند.
14 جولای 1995 زنان و کودکان پناهجوی مسلمان در سربرنیتسا منتظر انتقال به مناطق امن از جمله روستای "پوتونکاری" که نیروهای حافظ صلح در آن حضور داشتند؛ گفته می شود در این روز شمار زیادی اتوبوس برای انتقال زنان و کودکان وارد مناطق تحت محاصره شدند. صرب ها پیشتر تمام مردان بین 12 تا 77 سال را برای بازجویی به اتهام جنایت جنگی جدا کرده بودند. در طول 30 ساعت حدود 23 هزار زن و کودک را از منطقه خارج کردند و هزاران تن از مردان مسلمان نیز در داخل کامیون ها و انبارهای شهر نگهداری می شدند. حدود 15 هزار رزمنده مسلمان نیز تلاش داشتند شبانه زیر آتش توپخانه صرب ها از طریق کوه های اطراف به سوی مناطق تحت کنترل مسلمانان فرار کنند.
ورود تانک صرب های بوسنی به منطقه تحت محاصره در سربرنیتسا 12 جولای 1995؛ از 6 جولای نیروهای صرب حلقه محاصره شهر سربرنیتسا را تنگ تر کردند. حدود 600 نظامی هلندی مسلح با سلاح سبک از آوارگان محافظت می کردند اما مواد غذایی به پایان رسیده و ماهها بود هیچگونه مواد غذایی به منطقه محاصره شده وارد نشده بود. با ورود نیروهای صرب به شهر مردم وحشت زده پا به فرار گذاشتند.
زنی مصیبت دیده که از سرنوشت خانواده خود خبر ندارد در اردوگاه تحت کنترل نیروهای حافظ صلح در شمال "توزلا" در 13 جولای 1995؛ در همین روز نیروهای حافظ صلح اولین گروه از اجساد غیرنظامی مسلمانان را در یک انبار در روستای "کراویچ" پیدا کردند.
زنان و کودکان پناهجو در پایگاه نیروهای حافظ صلح هلندی در سربرنیتسا، 13 جولای 1995؛ در همین روز طی اقدامی عجیب و غیرانسانی نیروهای حافظ صلح در مقابل 14 سرباز گروگان هلندی حدود 5 هزار مسلمان را که به پایگاه نیروهای هلندی پناه آورده بودند تحویل صرب ها دادند.
"رادکو ملادیچ" فرمانده نیروهای صرب به زنان و کودکان مسلمانی که در "پوتوکاری" منتظر انتقال به "کلادانژ" در نزدیکی "توزلا" هستند نشیدنی می دهد، 12 جولای 1995؛ او یکی از متهمان اصلی نسل کشی مسلمانان در بوسنی است. یک روز قبل از این عکس 20 هزار آواره که غالبا زن، کودک و افراد ناتوان بودند بسوی پایگاه نیروهای هلندی در "پوتوکاری" هجوم آوردند. "راتکو ملادیچ" فرمانده نیروهای صرب نیز همراه تیم خبرنگاران وارد شهر سربرنیتسا شد. او عصر همان روز فرمانده نیروهای هلندی را فراخواند و اولتیماتوم داد که مسلمانان برای حفظ جان خود باید سلاح ها را تحویل دهند.
پناهجویان مسلمان از "پوتوکاری" عازم "کلادانژ" هستند. 12 جولای 1995
بازدید "راتکو ملادیچ" از سربرنیتسا و تشکر از نیروهای صرب که توانستند کنترل شهر را در دست بگیرند. 13 جولای 1995
مسلمانان پناهجوی صرب در "پلوتوکاری" منتظر انتقال به "کلادانژ" منطقه تحت حفاظت نیروهای حافظ صلح. 12 جولای 1995
هزارن پناهجوی مسلمان در حال سوار شدن به اتوبوس در نزدیکی فرودگاه "توزلا". 14 جولای 1995
هزاران پناهجوی اواره مسلمان در حضور نیروهای حافظ صلح از منطقه تحت محاصره سربرنیتسا خارج می شوند. 13 جولای 1995
کودک بوسنیایی که خانواده خود را در جریان جنگ از دست داده در میان آوارگان بوسنیایی در نزدیکی فرودگاه "توزلا". 14 جولای 1995
تصاویری از ویدئوی دستگیری چهار مسلمان بوسنیایی به دست نیروهای صرب و شکنجه و قتل آنها در سربرنیتسا؛ در 16 جولای 1995 در نتیجه مذاکرات سازمان ملل و صربها نیروهای هلندی مجوز خروج از سربرنیتسا را دریافت کردند و تمام سلاح ها، مواد غذایی و داروهای خود را نیز رها کردند و پنج روز بعد نیروهای صرب کل شهر را اشغال کردند.
یک سرباز صرب بوسنیایی در عملیات "پاکسازی" در سربرنیتسا در حال شلیک رگبار، 13 جولای 1995؛ دو روز قبل از این عکس صر ب ها مقر نیروهای هلندی را زیر آتش گرفتند و فرمانده نیروهای هلندی خواستار حمایت هوایی سازمان ملل شد اما قبل از اینکه جنگنده های سازمان ملل وارد عمل شوند حملات صربها متوقف و به همین خاطر حمله ای به صرب ها صورت نگرفت. صرب ها پس از این توانستند پیشروی به سمت مناطق تحت محاصره را سرعت ببخشند.
یکی از زنان پناهجو در منطقه تحت کنترل نیروهای حافظ صلح در "توزلا" خاستار روشن شدن سرنوشت مردانی است که به دست نیروهای صرب بازداشت شدند. 1 فوریه 1996
یک متخصص پزشکی قانونی فنلادی در حال کشف اجساد قربانیان نسل کشی در "سربرنیتسا"، 2 جولای 1996
گزارشگران ویژه سازمان ملل در حال بررسی انباری در "کراویکا" که اجساد شمار زیادی از مسلمانان در آن کشف شد؛ اولین اجساد غیرنظامیان قربانی صرب ها در همینجا کشف شد.
ماموران ویژه سازمان ملل در حال بیرون کشیدن اجساد قربانیان از یک گور دسته جمعی در روستای "پیلیکا" در 55 کیلومتری شمال "توزلا"، 18 سپتامبر 1996
کشف اسکلت یکی از قربانیان نسل کشی سربرنیتسا در روستای "کراویکا"، 5 جولای 1996؛ گفته می شود اولین گزارشات قتل عام سربرنیتسا با رسیدن بازماندگان این شهر که پس از یک راهپیمایی طولانی خود را به مناطق تحت کنترل مسلمانان رسانده بودند منتشر شد.
اجساد کشف شده از قربانیان کشتار دسته جمعی مسلمانان در سربرنیتسا که در یک پناهگاه زیرزمینی در "توزلا" نگهداری میشود. 28 مارس 1997
سال 2000 میلادی "آیدا سیویچ"یکی از بازماندگان کشتار مسلمانان بوسنی در محل نگهداری اجسادی که هنوز هویتشان مشخص نشده است متاثر شده است؛ در اینجا 3500 جسدی نگداری می شود که بیشتر آنها در مناطق تحت حفاظت نیروهای حافظ صلح هلندی کشته شدهاند.
استخوان های کشف شده از یک گورستان دسته جمعی در "لیپلیجه". ژوئن 2005
مامور ویژه سازمان ملل در حال نگاه کردن عکسی که با یکی از اجساد قربانیان کشتار سربرنیتسا پیدا شده است. 5جولای 2005
"رادووان کاراجیچ" معروف به قصاب بوسنی در زمان ریاست جمهوری صربسکا و پس از دستگیری؛ دادگاه بینالمللی رسیدگی به جنایات جنگی در لاهه در مارس 2016، رادووان کاراجیچ را به ارتکاب نسلکشی و جنایات علیه بشریت به 40 سال حبس در زندان محکوم کرد.
"رادکو ملادیچ" فرمانده نیروهای صرب پس از دستگیری در سال 2011؛ محاکمه او در تاریخ 15 می 2012 در دادگاه بینالمللی لاهه آغاز شده و تاکنون ادامه دارد.
مسلمانان صربستان در حال نمازخواندن بر پیکر 610 تن از قربانیان نسل کشی "سربرنیتسا". 11 جولای 2005