دوربین روی لباس پلیس؛ از تهران تا آمریکا

چندروز پیش بود که از لباس‌های پلیس پیشگیری ناجا که مجهز به دوربین فیلم‌برداری هستند، رونمایی شد. بااین‌حال، روز گذشته این کار با انتقاد شدید یکی از نمایندگان مجلس همراه شد و او این اقدام را نشان از عمق بی‌اعتمادی به عملکرد ناجا دانست.

این در حالی است که سردار محمد شرفی، رئیس پلیس پیشگیری ناجا، دراین‌باره اظهار کرد: پلیس با توجه به اهمیت رعایت حقوق شهروندی و متهمان در اختیار پلیس، امکان نظارت مستقیم بر تحت‌نظرگاه‌ها و پاسگاه‌های انتظامی را از طریق دوربین‌های نظارتی فراهم کرده است، این نظارت‌ها برای آن است که تا خدای ناکرده تخلفی در رعایت حقوق شهروندی برای متهمان رخ ندهد.

به گفته سردار شرفی، تصاویر این دوربین‌ها به صورت آنلاین قابل نظارت است و تصاویر آنها قرار است براي انجام وظیفه بهتر مأموران پلیس به‌خصوص در برخورد مأموران با جرائم آشکار و کنترل نحوه برخورد با این‌گونه جرائم اثرگذار باشد. رئيس پلیس پیشگیری ناجا در رابطه با دلایل تجهیز لباس‌های افسران گشت این پلیس به دوربین، این‌طور گفته بود: «اگر دوربین روی لباس کارکنان باشد، این دوربین محیط اطراف مأمور را پایش کرده و مأمور نیز موظف است که با جرائم مشهود برخورد کند و در غیر این صورت از سوي مرکز مورد نظارت قرار می‌گیرد.

از سوی دیگر، این اقدام در استانداردسازی مأموران ما نیز مؤثر است، چراکه هیچ‌کس در مقابل دوربین تخلف نخواهد کرد و از سوی دیگر اگر مجرمان رفتار نادرستی با مأموران یا در محل داشته باشند، آرشیو این دوربین‌ها مستندی خواهد بود برای محاکم قضائی».

در همین حال، اما، روز گذشته محمدعلی پورمختار، عضو کمیسیون قضائي و حقوقی مجلس، در گفت‌وگویی با خبرگزاری مجلس با اشاره به اینکه نصب دوربین بر لباس مأموران پلیس عدم اطمینان به ناجا را نشان می‌دهد، گفت: نباید نقش پلیس به عنوان ضابط قضائي را با نصب دوربین زیر سؤال برد.

او دراین‌باره گفت: این کار به هیچ عنوان رویکرد قابل قبولی نیست؛ باید شرایط را به سمتی پیش برد که شهروندان به مأموران پلیس اطمینان ذاتی و اساسی داشته باشند و پلیس باید از میان افراد کاملا امانتدار، مطمئن و مسئولیت‌پذیر انتخاب شود تا نیازی به این‌گونه کنترل‌ها هم نباشد، بر همین ‌اساس، نقش پلیس به عنوان یک ضابط قضائی نباید با اجرای برخی سیاست‌ها دچار مشکل شود.

عضو کمیسیون قضائي و حقوقی مجلس، با اشاره به اینکه بحث نصب دوربین در کلانتری‌ها موضوعی متفاوت با نصب دوربین روي لباس مأموران پلیس است، گفت: نصب دوربین در کلانتری‌ها با هدف پایش و نظارت بیشتر بر عملکرد مسئولان این بخش باید انجام شود، بهتر است رفت‌وآمدها و نوع اقدامات در راستای بررسی به پرونده‌ها به‌روشنی ثبت و ضبط شود، اما اینکه در لباس مأموران دوربین نصب شود، نشان از عمق بی‌اعتمادی به عملکرد ناجا دارد.

تجربه نصب دوربین روی لباس تنها مختص ایران نیست و در برخی دیگر از کشورهای جهان نیز مشابه این کار انجام شده است. ایالات متحده آمریکا یکی از این کشورهاست. سه سال پیش و در پی اقدام نژادپرستانه پلیس آمریکا و قتل چند فرد بی‌گناه که منجر به اعتراضات گسترده‌ای در برخی ایالت‌های این کشور شده بود، مأموران پلیس این کشور موظف شدند هنگام مأموریت و گشت‌زنی دوربینی کوچک روی یقه خود نصب کنند تا اقداماتی که انجام می‌دهند فیلم‌برداری شود.

براساس اعلام منابع رسمی قرار است با کمک این دوربین بی‌گناه‌بودن یا خلافکاربودن مظنونان تشخیص داده شود. خبر اولیه این طرح و پیشنهاد آن را باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در یک کنفرانس خبری اعلام کرد و از تجهیز یونیفورم‌های پلیس با دوربین‌های نظارتی در چارچوب تدابیر امنیتی و کاهش تنش‌های خیابانی در این کشور خبر داد.

اوباما پس از دیدار با شماری از فعالان حقوق شهروندی، سیاست‌مداران و نمایندگان پلیس در واشنگتن اعلام کرد یک گروه کاری برای بهبود رابطه نیروهای پلیس آمریکا و مردم این کشور تشکیل شده است.

باراک اوباما پیش از این دیدار، در جلسه هیئت‌دولت به کنگره آمریکا پیشنهاد کرده بود بودجه‌ای بالغ بر ۷۵ میلیون دلار برای تهیه لبا‌س‌های دوربین‌دار برای پلیس، در سه سال آینده اختصاص داده شود. براساس پیشنهاد اوباما، این بودجه باید در دولت‌های ایالتی و محلی صرف خرید ۵۰ هزار دوربین کوچک شود که نیروهای پلیس هنگام انجام خدمت به پیراهن یا یقه يونیفورم خود متصل کنند. از همان سال پلیس آمریکا در برخی از مناطق این کشور استفاده از این دوربین‌ها را آغاز کرد.