«درساژ» در عرصه‌های جهانی

سینمای ایران حضور پررنگی در شصت‌وهشتمین جشنواره فیلم برلین دارد؛ «خوک»، تازه‌ترین ساخته مانی حقیقی، در این رویداد هنری حضور دارد.

مانی حقیقی در سال ١٣٩٤ نیز با فیلم «اژد‌ها وارد می‌شود!»، در بخش مسابقه برلین حضور داشت. او در سال ١٣٨٤ با فیلم «کارگران مشغول کارند» و در سال ١٣٩٠ نیز با فیلم «پذیرایی ساده» در این رویداد حاضر بوده است.

از طرف دیگر، فیلم «هندی و هرمز» به کارگردانی عباس امینی نیز به بخش «نسل» شصت‌وهشتمین جشنواره فیلم برلین راه یافت. این فیلم به همراه فیلم «درساژ» به کارگردانی پویا بادکوبه، دو نماینده سینمای ایران در بخش «نسل» جشنواره برلین هستند.

بخشی که مخصوص به فیلم‌هایی برای نوجوانان بالای ۱۴ سال است. عباس امینی نیز پیش از این با اولین ساخته‌اش، «والدراما»، در بخش «نسل» شصت‌وششمین دوره جشنواره فیلم برلین حضور داشته و این دومین تجربه حضور او در این رویداد مهم سینمایی است.

«درساژ» اولین فیلم بلند سینمایی پویا بادکوبه به تهیه‌کنندگی روح‌الله برادری و سمیرا برادری است که مدتی قبل برای حضور در جشنواره فیلم فجر اعلام آمادگی کرد؛ اما در نهایت در فهرست نهایی فیلم‌های حاضر در جشنواره انتخاب نشد و نخستین نمایش خود را در جشنواره فیلم برلین تجربه خواهد کرد.

در این فیلم، علی مصفا، شبنم مقدمی، هوشنگ توکلی، علیرضا ثانی‌فر، علیرضا آقاخانی، سیامک ادیب، جلال فاطمی، لویی سیفی، یسنا میرطهماسب، باسط رضایی، به‌آفرید غفاریان، شایان فصیح‌زاده، رامبد مطلبی و معرفی نگار مقدم ایفای نقش می‌کنند. به بهانه حضور «درساژ» در جشنواره برلین، با پویا بادکوبه گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

«درساژ» در فهرست نهایی هیئت انتخاب جشنواره فیلم فجر انتخاب نشد؛ اما در فاصله‌ای کوتاه در فستیوال فیلم برلین پذیرفته شد که این قطعا برای فیلم‌سازی که نخستین تجربه ساخت فیلم بلندش را پشت سر گذاشته، اتفاق مهمی است. پیش از حضور در فستیوال‌های دنیا، تا چه اندازه دیده‌شدن در جشنواره فیلم فجر برای شما اهمیت داشت؟
قطعا از اینکه «درساژ» در جشنواره فیلم فجر پذیرفته نشد، ناراحتم. این جشنواره از قدیمی‌ترین و معتبرترین جشنواره‌های کشور است و مخاطب برای نخستین‌بار فیلم را در جشنواره می‌بیند. از اینکه فیلم در فجر پذیرفته نشد و به برلین رفت، خوشحال نیستم.

جشنواره برلین جشنواره‌ای جهانی است و بالطبع استراتژی خاص خودش را دارد و متأسفم که هیئت انتخاب جشنواره فیلم فجر، «درساژ» را دوست نداشته است. به‌هرحال این فیلم اولویت هیئت انتخاب نبوده است؛ شاید نقدم به جشنواره فیلم فجر نیز از نظر بی‌ثباتی این جشنواره است.

این بی‌ثباتی را در چه می‌بینید؟
جشنواره‌ای که شرایط و قوانین باثباتی دارد، شرایط آن در طول زمان حفظ می‌شود. رابطه فیلم‌ساز با جشنواره نیز رابطه‌ای دوطرفه است و ضلع سوم این اتفاق، مخاطبان هستند. رشد با سیاست متغیر صورت نمی‌گیرد. نمی‌خواهم اصل تغییر را زیر سؤال ببرم، بلکه نقد من به تغییرات بی‌ثبات است. سیاست‌های جشنواره فیلم فجر نمی‌تواند درست و دقیق باشد.

درباره فیلم خودم صحبت می‌کنم که بر اساس یک دغدغه ساخته شد؛ چراکه بخش مهم و بیشتر جامعه ما قشر نوجوان و جوان هستند. باید به این فکر کرد تا چه حد این قشر سینما می‌روند و نیازهایشان چیست. وقتی جشنواره فیلم فجر فقط ٢٢ فیلم را انتخاب می‌کند، اینکه اساسا چه اندازه به فیلم‌اولی‌ها شانس حضور داده می‌شود، مسئله دیگری می‌شود؛ فیلم‌سازان اول که با مخاطب حرف جدیدتری دارند و در کل حضور فیلم‌های آن‌ها در جشنواره‌ای مثل فجر می‌تواند به نفع اتفاق‌های فرهنگی جامعه باشد.

از این نظر، از تغییرات امسال جشنواره به‌عنوان تغییراتی که چندان مؤثر نیستند، صحبت می‌کنم. قصد من از ساخت این فیلم پرداختن به نوجوانان و جوانان جامعه‌ام بود و آسیب‌هایی که در این فیلم بررسی می‌شوند، می‌توانند آگاهی‌دهنده باشند و بالطبع از این جهت نگاه هیئت انتخاب و نوع پذیرش فیلم‌ها تا حدودی برایم سؤال‌برانگیز بود.

جشنواره فیلم برلین نخستین حضور جهانی این فیلم و مواجه‌شدنش با مخاطب بین‌المللی است. فکر می‌کنید تا چه حد می‌تواند در ارتباط‌گرفتن با مخاطب خارجی موفق عمل کند؟
تصور می‌کنم موضوع فیلم جهانی است. نوع پرداخت، قصه و فضایی که فیلم در آن ساخته شده است، به نظرم به گونه‌ای است که می‌تواند با مخاطب جهانی ارتباط برقرار کند. فارغ از اینکه این فیلم نخستین تجربه ساخت فیلم بلند من است، به حضورش در عرصه‌های جهانی خوش‌بینم.