چالش نه به سبزه عید

فرادید | سنت دیرینه چیدن سفره هفت‌سین از دیرباز در کشور ما وجود داشته و برای آغاز سال نو همه مردم در پی چیدن زیباترین سفره برای خانه‌های خود هستند. طبق سنت این سفره از هفت‌سین تشکیل شده که هرکدام نماد و نشانه‌ای از یک عنصر طبیعی است.

به گزار ش فرادید؛ در میان این هفت "سین" نشانه‌هایی هم هستند که با حرف "سین" شروع نمی‌شوند ولی در سفره باید باشند.یکی از آن‌ها تخم‌مرغ است که نماد رشد و نمو و سرزندگی برای سال جدید است.

از سوی دیگر ماهی قرمز طبق سنت همه‌ساله در سفره‌های هفت‌سین ایرانی‌ها دیده می‌شد.اما از چند سال پیش ناگهان کمپینی به راه افتاد مبنی بر تحریم کردن حضور ماهی قرمز بر سر سفره و آن را نمادی از کشور چینی و سنت آن‌ها دانستند.

بااین‌حال و با وجود همه مخالفت‌های دوست داران محیط‌زیست باز هم این ماهی‌های قرمز از سفره هفت‌سین حذف نشدند.برخی دیگر معتقدند این ماهی‌ها به دلیل مرگ‌ومیر زیاد برای سلامتی افراد مفید نیستند و نباید در خانه و سر سفره نگه‌داری شوند.

چند سال پیش محمد حسن الهی کارشناس ماهیان زینتی در خصوص خرید ماهی قرمز سفره هفت‌سین گفته بود:مردم باید ماهی قرمز (Gold Fish) سفره هفت‌سین خود را از آکواریوم فروشی‌ها و مراکز معتبر نگهداری ماهیان و آبزیان زینتی خریداری کنند. شهروندان از خرید ماهی از فروشندگانی که آن‌ها را به‌صورت متراکم و در شرایط نامناسب بهداشتی و زیستی نگهداری می‌کنند خودداری کنند. همچنین باید از خرید ماهیانی که در اطراف دهان یا سطح بدن لکه‌های پنبه مانند دارند، روی سطح بدن آن‌ها زخم یا لکه‌های سفید متمایل به خاکستری یا قرمز مشاهده می‌شود، بدن رنگ‌پریده و لکه لکه شده دارند، لبه باله‌هایشان خورده و ساییده شده، خودداری شود.

اما همه این تذکرها باعث نشدند که مردم شب‌های عید در خیابان‌ها با تنگ‌های ماهی کوچک قرمز پرسه نزنند و این ماهی‌ها را خریداری نکنند. این تجربه نشان داد این چالش و کمپین نه به خرید ماهی مفید نبود و مردم هیچ توجهی به آن نکردند.از آنجایی که ماهی تنها نماد زنده سر سفره هفت‌سین است کسی دلش نمی‌خواست این نشانه را از سفره‌اش حذف کند و غیر از آن سنتی است که نسل به نسل به ما رسیده و همیشه سر سفره‌های عید ماهی دیده‌شده است.البته برخی افراد با پیدا کردن اثری از مرحوم کمال‌الملک که در آن تصویر سفره عید دیده می‌شد و ماهی در آن نبود این ماجرا را پررنگ‌تر کردند که بازهم تأثیری در سنت‌های دیرینه مردم نداشت.

چالش امسال
# نه به سبزه عید چالش جدید است که این روزها در صفحات مجازی دست به دست می‌شود.داستان از این قرار است که طرفداران و فعالان محیط‌زیست معتقدند:

"در سفره هفت‌سین سال ۱۳۹۷، به جای سبزه از نهال استفاده کنیم و در روز سیزده بدر آن را در طبیعت بکاریم. اگر ۵ درصد از مردم ایران به جای سبزه نهال بکارند:
از هدر شدن ۴۰۰ تن غلات و حبوبات جلوگیری می‌شود و جنگلی با ۴ میلیون درخت خواهیم داشت.
عید امسال بجای سبزه هر کدوم یک نهال بکاریم و برای انتخاب نهال به اقلیم شهر خودمان توجه کنیم. یک درخت در طول ۴۰ سال عمرش، می‌تواند یک تن دی‌اکسید کربن را جذب کند."

این چالش کمی سخت‌تر از ماهی نخریدن است چرا که رسم سبزه سبز کردن از دیرباز در میان زنان ایرانی جای داشته و یکی از مهم‌ترین کار ‌ های پیش از عید خیساندن غلات برای سبزه درست کردن بود. گرچه امروز به شکل کارخانه‌ای انواع و اقسام مدل‌های زیبا و خاص سبزه برای شب عید آماده برای فروش هستند ، اما باز هم کسانی پیدا می‌شوند که با ذوق و سلیقه شخصی سبزه عید را خودشان می‌کارند. این درخواست این بار مخالفان زیادی هم دارد،برخی معتقدند این کار خراب کردن سفره‌های هفت‌سین و از بین بردن شکل اصلی آن است و با گذاشتن نهال بر سر سفره نماد زیبای سبزه از بین می‌رود. از سوی دیگر رسم گره زدن به آب انداختن سبزه روز ۱۳ فروردین خود یکی از بزرگ‌ترین نشانه‌های پایان روز ‌ های عید و آغاز سال جدید است. به آب انداختن سبزه آبی روان که در حال حرکت باشد نشانه رفتن هر غم و اندوه و کهنگی است.

دو بهانه برای مبارزه با سبزه هفت‌سین ارائه شده است.
بهانه اول: بجای سبزه، درخت بکارید
راه حل بسیار ساده است، هم درخت بکارید هم سبزه داشته باشید. در روانشناسی میگویند، اگر یک کار از دو کار را انجام دهی، انگیزه‌ات برای انجام کار دیگر بیشتر است. دلیلی ندارد که فقط یکی از این دو کار را انجام دهیم.

بهانه دوم: صرفه‌جویی در مصرف گندم
ایران با مشکل کمبود گندم مواجه نیست و چه بسا با مصرف گندم، به صنعت کشاورزی مملکت و روستاییان عزیز کمک شود.
در خصوص چالش اخیر، تعداد زیادی از فعالین فضای مجازی از این طرح حمایت کردند، چون جنبش درختکاری بجای سبزه هفت‌سین، در نگاه اول منطقی و مفید به نظر می‌رسد، اما در نگاهی موشکافانه، مقصود این طرح این است:

مردم از طرح استقبال می‌کنند، عده‌ای نیز درخت می‌کارند و سبزه درست نمی‌کنند، اما درصد بیشتری از مردم، چون حوصله درختکاری ندارند فقط قسمت دوم را رعایت می‌کنند و سبزه را از سفره هفت‌سین حذف می‌کنند. این افراد احتمالاً در سال‌های قبل نیز ماهی و تنگ آب را از هفت‌سین حذف کرده‌اند. در سال‌های بعد درصد درختکاران کمتر می‌شود و بعد از مدتی نه درختکاری ‌ ای انجام می‌شود و نه سبزه‌ای در هفت‌سین باقی مانده است.

این طرح هنوز در مرحله چالش باقی مانده و بعید به نظر می‌رسد بتواند جوابگو باشد.چون به دلایل گفته شده مردم دنبال کاشت درخت نخواهند رفت و ترجیح می‌دهند رسم دیرینه خود را اجرا کنند.